Komisariat Straży Granicznej „Zaborowo” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Spis treści
1Geneza
2Formowanie i zmiany organizacyjne
3Służba graniczna
4Kierownicy/komendanci komisariatu
5Struktura organizacyjna
6Uwagi
7Przypisy
8Bibliografia
Geneza |
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Zaborowo”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Leszno”[4].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej.
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Leszno”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[6].
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[7].
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Leszno” do Inspektoratu Granicznego nr 11 „Leszno” i określił jego strukturę organizacyjną[6].
Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał miejsce postoju komisariatu (Zaborowo)[8]), jego organizację i ustalał zasięg placówek[9].
Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[10].
Rozkazem nr 12 z 14 lipca 1939 roku w sprawie reorganizacji placówek II linii i posterunków wywiadowczych oraz obsady personalnej, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma utworzył placówkę II linii „Zaborowo”[11].
placówka Straży Granicznej II linii „Włoszakowice”
placówka Straży Granicznej II linii „Leszno”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[13]:
komenda − Zaborowo
podkomisariat Straży Granicznej „Włoszakowice”
placówka Straży Granicznej I linii „Zaborówiec”
placówka Straży Granicznej I linii „Zbarzewo”
placówka Straży Granicznej I linii „Długie Nowe”
placówka Straży Granicznej I linii „Przybyszewo”
placówka Straży Granicznej I linii „Lasocice”
placówka Straży Granicznej I linii „Henrykowo”[a]
placówka Straży Granicznej I linii „Tarnowa Łąka”
placówka Straży Granicznej II linii „Włoszakowice”
placówka Straży Granicznej II linii „Leszno”
placówka Straży Granicznej II linii „Rydzyna”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[10]:
2/11 komenda − Zaborowo
placówka Straży Granicznej I linii „Długie Nowe”
placówka Straży Granicznej I linii „Przybyszewo”
placówka Straży Granicznej I linii „Zaborowo”
placówka Straży Granicznej I linii „Tarnowa Łąka”
placówka Straży Granicznej II linii „Zaborowo”
placówka Straży Granicznej II linii „Rydzyna”
Uwagi |
↑ Czasowe miejsce postoju placówki Straży Granicznej I linii „Henrykowo” – Zaborowo → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34
Przypisy |
↑Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
↑Piekarz 2017 ↓, s. 28.
↑Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
↑Kozłowski 2012 ↓, s. 27.
↑Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ abcJabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
↑Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑Kozicka 2011 ↓, wstęp.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
↑ abJabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 173.
↑Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 4.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.
Bibliografia |
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Iwona Kozicka. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”. , 2011. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
p•d•e
Straż Graniczna (1928–1939)
Komenda Główna Straży Granicznej • Egzekutywa Komendy Głównej SG • Ekspozytura Inspektoratu Ceł • Flotylla Straży Granicznej • placówki SG • stopnie w SG • dyslokacja SG w 1930