IG nr 13 „Wieluń” IG nr 12 „Ostrów” Obwód SG „Wieluń”
Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
W 1922 roku na terenie powiatu kępińskiego ochronę granicy objęła Straż Celna. Siedzibę komisariatu urządzono w Laskach. podlegały mu placówki SC: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów, Stogniewice, Buczek, Szarlota, Aniołka Pierwsza, Teklin, Wodziczno, Ignacówka Trzecia, Kuźnica Trzcińska, Janówka, Marianka Siemieńska, Siemianice[1]. Strażnicy celni pełnili służbę stosując wywiad gospodarczy, patrolowanie i czaty. Stosowano regulamin niemiecki, który to Dyrekcja Ceł w Poznaniu przetłumaczyła na język polski i nakazała stosować[1]. Z uwagi na brak możliwości znalezienia mieszkania dla kierownika, komisariat przeniesiono z Lasek do Pomian. Funkcjonował tam do października 1928 roku[1]. Z dniem 1 stycznia 1923 zreorganizowano komisariat SC „Pomiany”. Utworzony został komisariat SC „Rychtal” z placówkami: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów i Stogniewice[2].
W lipcu 1922 roku komisja mieszana uregulowana w terenie linię graniczną. Została ona oznaczona kopcami i kamieniami granicznymi. Komisariat ochraniał granice od kamienia nr 430 do nr 567[1].
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3].
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Laski” do Inspektoratu Granicznego nr 13 „Wieluń” i określił jego strukturę organizacyjną[4].
Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[5].
Z dniem 1 października 1928 komisariat Straży Celnej „Pomiany” został przeniesiony do Lasek i utworzona została placówka II linii „Laski”[2]. Biura komisariatu mieściły się w budynku gospodarczym majątku „Laski”[6].
Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer, nową organizację i podporządkowanie komisariatu. Komisariat z dniem 12 stycznia 1930[6] wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego nr 12 „Ostrów”[7].
Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył komisariat „Laski” z Inspektoratu Granicznego „Ostrów” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Wieluń”[8].
Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł posterunek Straży Granicznej „Łęka” [9].
1 września 1937 siedziba komisariatu Laski została przeniesiona do m. Łęka Opatowska[10].
placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[14]:
komenda − Laski
placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[15]:
6/12 komenda − Laski
placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
placówka Straży Granicznej I linii „Wodziczna”
placówka Straży Granicznej I linii „Janówka”
placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
posterunek Straży Granicznej „Łęka” (był 4 IX 1934)[16]
Przypisy |
↑ abcdKronika komisariatu „Laski” ↓, s. 2.
↑ abKronika komisariatu „Laski” ↓, s. 3.
↑Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ abJabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
↑ abcdeKronika komisariatu „Laski” ↓, s. 4.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 98.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 107.
↑Kozicka 2011 ↓, wstęp.
↑Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 7.
↑Ewidencja personalna komisariatu „Laski” ↓, s. 3/34.
↑Meldunki sytuacyjne komisariatu „Laski” ↓, s. 3.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 35.
↑Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
↑Ewidencja personalna komisariatu „Laski” ↓, s. 4/34.
Bibliografia |
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
Iwona Kozicka. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”. , 2011. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej.
Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Kronika komisariatu Straży Granicznej „Laski” z 1931 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Ewidencja oficerów i szeregowych komisariatu Straży Granicznej „Laski” w latach 1934–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
p•d•e
Straż Graniczna (1928–1939)
Komenda Główna Straży Granicznej • Egzekutywa Komendy Głównej SG • Ekspozytura Inspektoratu Ceł • Flotylla Straży Granicznej • placówki SG • stopnie w SG • dyslokacja SG w 1930