.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
Historia Sformowanie 1921 Rozformowanie 1922 Tradycje Kontynuacja Dowódcy Pierwszy ppłk Stefan Taborski Ostatni kpt. Józef Kowalik Organizacja Dyslokacja [1] Formacja Podległość
43 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Spis treści 1 Formowanie i zmiany organizacyjne 2 Służba celna 3 Kadra batalionu 4 Struktura organizacyjna 5 Przypisy 6 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne | Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 roku w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzone zostały bataliony celne. 43 batalion celny powstał w granicach odpowiedzialności dowództwa 2 Armii, a zorganizowano go na bazie 2 Armii z posiadanych w jej dyspozycji batalionów etapowych. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2] . Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3] .
Pod koniec sierpnia 1921 na linii odcinka kordonowego „Grodno” rozpoczęto przygotowania do reorganizacji jednostek kordonowych. Bataliony I Poznański batalion etapowy i III Poznański batalion etapowy zostały połączone w jeden, który został następnie przeformowany w 43 batalion celny. W ostatnich dniach sierpnia do Suwałk został także dyslokowany IV Poznański batalion etapowy. 7 września został on rozwiązany, a żołnierzy wcielono do formującego się 43 batalionu celnego. Tworzący się batalion celny przejął ochronę dotychczasowego pododcinka kordonowego nr 5 „Suwałki”. Na odcinku Nieszki-Wilkowo granicę czasowo obsadziła 1 kompania IV Poznańskiego batalionu etapowego. 1 września kompania została przejęta przez 43 batalion celny. Również żołnierze 3 kompanii I Poznańskiego batalionu etapowego, ochraniający do tej pory placówki w Rakówku i Leszkiemiach, zostali przeniesieni do batalionu celnego. Natomiast żołnierze z 2. i 3. kompanii I Poznańskiego batalionu etapowego zostali zluzowani przez 42 batalion celny. Ostatecznie, 11 września, również żołnierze I Poznańskiego batalionu etapowego zostali włączeni w skład 43 batalionu celnego. Miejscem postoju dowództwa nowo sformowanego batalionu były Suwałki. Po zakończeniu formowania batalion przejął ochronę nowo utworzonego pododcinka kordonowego nr 3 od wsi Leszkiemie do wsi Wilkowo, na zachód od Augustowa[4]
Mimo, że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[5] .
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3] . Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[6] . 43 batalion celny przemianowany został na 43 batalion Straży Granicznej.
Osobny artykuł: 43 batalion Straży Granicznej.
Służba celna | Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[7] . W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[8] .
Sąsiednie bataliony: [9] Kadra batalionu | Dowódcy batalionu stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko ppłk Stefan Taborski[10] IX 1921- mjr Gustaw Haniawiecz[10] kapitan Józef Kowalik[1] IX 1922[11]
Struktura organizacyjna | OdeB 43 batalionu celnego w Nowych Święcianach na dzień 30 września 1922 roku[11] kompania 1. Ignalino 2. Kołtyniany 3. Małdziuny kompania szkolna dowódcy por. Józef Mądry por. Jan Herbirt Heybowicz por. Mieczysław Żukowski kpt. Czesław Myśliński
Przypisy | ↑ a b Prengel-Boczkowska 2009 ↓ , s. 15. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓ , s. 24. ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓ , s. 25. ↑ Ochał 2017 ↓ , s. 107-108. ↑ Dominiczak 1992 ↓ , s. 75. ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓ , s. 5. ↑ Dominiczak 1992 ↓ , s. 72. ↑ Dominiczak 1992 ↓ , s. 73. ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓ . ↑ a b Ochał 2017 ↓ , s. 108. ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓ , s. 43bc. Bibliografia | Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP . Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4 . Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939 . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0 . Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939) . Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5 . Teresa Prengel-Boczkowska. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne” . , 2009. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej. Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin Formacje graniczne II Rzeczypospolitej Straż Graniczna (1918–1919)
1 p SG •
Wojskowa Straż Graniczna
Inspektorat WSG •
Strzelcy Graniczni
Dowództwo Strzelców Granicznych •
Bataliony Wartownicze
3/I •
Bataliony Etapowe
I Wbe •
Bataliony Celne Dyslokacja Batalionów Celnych brygady celne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 bataliony celne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Graniczna (1922–1923) Główna Komenda Straży Granicznej komendy wojewódzkie SG Białystok/Grodno (Poleska) Brześć/Łachwa (Wołyńska) Łuck Nowogródek Tarnopol Wilno komendy powiatowe SG Głębokie Ostróg/Korzec Krzemieniec Łuniniec Nieśwież Sarny Sopoćkinie Stołpce Święciany Tarnopol Wilejka Wilno bataliony SG 1 2 4 6 7 8 9 10 11 12 15 17 19 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Celna Dyrekcje ceł
Dyrekcja Ceł „Wilno” •
Inspektoraty
Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej •
Inspektoraty
Chodzież •
Komisariaty
Bakałarzewo •
Placówki
Adamowice •
Straż Graniczna (1928–1939) od 1938 okręgi SG
Małopolski •
Inspektoraty graniczneod 1938 obwody SG
(1) Stawiski/Łomża •
Obwody SG powstałe po 1938
Brasław •
Komisariaty SG
Baligród •
Placówki I linii
Antonina •
Placówki II linii
Arniki •
II Rzeczpospolita
