Szkic rozmieszczenia 42 batalionu celnego „Sopoćkinie”
42 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Spis treści
1Formowanie i zmiany organizacyjne
2Służba celna
3Kadra batalionu
4Struktura organizacyjna
5Uwagi
6Przypisy
7Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 roku w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzone zostały bataliony celne. 42 batalion celny powstał w granicach odpowiedzialności dowództwa 2 Armii, a zorganizowano go na bazie 2 Armii z posiadanych w jej dyspozycji batalionów etapowych. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
We wrześniu 1921 IV Kielecki batalion etapowy został przemianowany na 42 batalion celny. Batalion wzmocniony został także żołnierzami ze zlikwidowanych I Kieleckiego batalionu etapowego oraz II Poznańskiego batalionu etapowego. Dowództwo jednostki rozlokowano początkowo w Sejnach, a następnie przeniesiono do Sopoćkiń. Batalion objął ochronę pododdnka kordonowego nr 2 od wsi Wólka Derguńska [wył.] do wsi Leszkiemie [wył.]. Dowództwo 1 kompanii rozlokowano w Rudawce, 4. w Nowinkach, 3. w Radziwiłkach, 2. w Szabanach. Kompanie wystawiły 14 placówek. Ponadto służbę pełniły posterunki żandarmerii w Świętojańsku, Sopoćkiniach i Rudawce oraz posterunki policji w Kadyszu, Kaletach i Sopoćkiniach[4].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[5].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[6]. 42 batalion celny przemianowany został na 42 batalion Straży Granicznej.
Osobny artykuł: 42 batalion Straży Granicznej.
Służba celna |
Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[7]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[8].
42 batalion celny wystawiał do ochrony linii kordonowej trzy kompanie. W ocenie przełożonych, był najsłabszą jednostką na tym odcinku, a jego dowódca uznawany był za „pozbawionego silnej woli, energii i wszelkiej inicjatywy”. Pod koniec sierpnia 1922, ze względu na katastrofalny stan liczebności żołnierzy, dowództwo 2 Armii zmuszone zostało do przejściowego obsadzenia pododcinka kordonowego od wsi Rudnia do Oran przez kombinowaną kompanię z Grupy Operacyjnej „Marcinkańce”[9][a].
Nowe rozmieszczenie kompanii na linii kordonowej wymusiło przeniesienie z Sejn do Sopoćkiń[9].
Sąsiednie bataliony
41 batalion celny ⇔ 43 batalion celny – XII 1921[10]
Kadra batalionu |
Dowódcy batalionu
stopień
imię i nazwisko
okres pełnienia służby
kolejne stanowisko
major
Józef Sorokowski[4]
pułkownik
Władysław Nowakowski[1]
IX – X 1922[11]
Struktura organizacyjna |
OdeB 42 batalionu celnego w Sopoćkiniach na dzień 1 września 1922 roku[11]
kompania
1. Rudawka
2. Szabany
3. Osoczniki
4. Pieszczany
dowódcy
ppor. Władysław Gajewski
por. Stanisław Bartnik
ppor. Henryk Chaciej
ppor. Jan Rapcewicz
placówki
Rygol
Dąbrowo
Przełom
Tartak
Świętojańsk
Podniemnowo
Kudrynki
Szabany
Niemnowo
Kurzyniec
Mielniki
Czortek
Wołkuszek
Zagórniki
Dąbrówka
Uwagi |
↑Grupa Operacyjna „Marcinkańce” kpt. Franciszka Sobolta została utworzona w celu pacyfikacji partyzantki białorusko-litewskiej działającej na terenie Puszczy Grodzieńskiej[9]
Przypisy |
↑ abPrengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 15.
↑Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
↑ abBereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
↑ abOchał 2017 ↓, s. 108.
↑Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
↑Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
↑Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
↑Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
↑ abcOchał 2017 ↓, s. 113.
↑WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
↑ abOdeB batalionów celnych ↓, s. 42bc.
Bibliografia |
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
Teresa Prengel-Boczkowska. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”. , 2009. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej.
Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
p•d•e
Formacje graniczne II Rzeczypospolitej
Straż Graniczna (1918–1919)
1 p SG •
2 p SG •
1 d SG •
2 d SG •
3 d SG •
4 d SG
Wojskowa Straż Graniczna
Inspektorat WSG •
1 p WSG •
2 p WSG •
3 p WSG •
4 p WSG •
5 p WSG •
6 p WSG •
1 d WSG •
2 d WSG •
3 d WSG
Strzelcy Graniczni
Dowództwo Strzelców Granicznych •
1 p StG •
2 p StG •
3 p StG •
4 p StG •
5 p StG •
6 p StG •
9 p StG •
10 p StG •
11 p StG •
1 sd StG
I Wbe •
II Wbe •
III Wbe •
IV Wbe •
V Wbe •
VII Wbe •
I Kbe •
II Kbe •
III Kbe •
IV Kbe •
I Krbe •
II Krbe •
III Krbe •
IV Krbe •
V Krbe •
I Lbe •
II Lbe •
III Lbe •
IV Lbe •
V Lbe •
VI Lbe •
VII Lbe •
I Lwbe •
II Lwbe •
III Lwbe •
IV Lwbe •
V Lwbe •
VI Lwbe •
II Łbe •
III Łbe •
IV Łbe •
V Łbe •
VI Łbe •
I Pbe •
II Pbe •
III Pbe •
IVPbe •
V Pbe •
I LBbe •
II LBbe •
III LBbe •
IV LBbe
У этого термина существуют и другие значения, см. Димитровград. Город Димитровград Флаг Герб 54°14′ с. ш. 49°35′ в. д. H G Я O L Страна Россия Россия Субъект Федерации Ульяновская область Городской округ город Димитровград Глава города Гадальшин А. Р. (и.о.) [1] История и география Основан 1698 год Прежние названия до 1972 — Мелекесс Город с 1926 года Площадь МО - 103,98 [2] км² Высота центра 88 м Тип климата умеренно-континентальный Часовой пояс UTC+4 Население Население ↘ 115 253 [3] человека ( 2018 ) Плотность 1118,96 чел./км² Национальности русские, татары, чуваши, эрзяне, мокшане Конфессии православные, мусульмане Катойконим димитровгра́дец , димитровгра́дка , димитровгра́дцы Официальный язык русский Цифровые идентификаторы Телефонный код +7 84235 Почтовый индекс 4335хх Код ОКАТО 73 405 Код ОКТМО 73 705 000 001 Прочее...
В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Быков; Быков, Василий; Быков, Василий Иванович. Василий Иванович Быков Дата рождения 5 февраля 1920 ( 1920-02-05 ) Место рождения Кравотынь, Осташковский уезд, Тверская губерния, РСФСР Дата смерти 16 ноября 1999 ( 1999-11-16 ) (79 лет) Место смерти Севастополь, Украина Принадлежность СССР СССР → Украина Украина Род войск ВМФ СССР Годы службы 1937—1979 Звание Контр-адмирал Часть «ТКА-242», «ТКА-561» 1-я бригада ТКА СФ и ТОФ, СКР «Шквал» Командовал Торпедным катером, звеном ТКА, кораблём, дивизионом кораблей Сражения/войны Великая Отечественная война Советско-японская война Награды и премии В отставке жил в Ленинграде, с 1981 — в Севастополе Василий Иванович Быков (1920, Кравотынь — 1999, Севастополь) — Герой Советского Союза (1944), кон...
II Rzeczpospolita
