Zbawienie
Chrystus Zbawca
Zbawienie – uwolnienie się z niekorzystnego stanu lub okoliczności. Szczególnie istotny w chrześcijaństwie i judaizmie akt wybawienia ludzi przez Boga.
Spis treści
1 Judaizm
2 Chrześcijaństwo
2.1 Katolicyzm
2.1.1 Pojęcia ogólne
2.1.2 Jezus Chrystus
2.1.3 Historia doktryny
2.2 Protestantyzm
2.3 Prawosławie
2.4 Świadkowie Jehowy
3 Buddyzm
4 Zbawienie w innych kulturach
5 Zobacz też
6 Przypisy
7 Bibliografia
Judaizm |
W Starym Testamencie oznaczało ono nie tylko wybawienie duchowe, ale również dzieło zbawienia przez uwolnienie Izraelitów z niewoli egipskiej, a potem także wyzwolenie od okupacji najeźdźców, np. Niewola babilońska albo hellenizacja Judy. Zbawienie dla Żydów związane było zawsze z osobą Mesjasza.
Chrześcijaństwo |
Dział teologii, którego przedmiotem jest zbawienie nazywa się soteriologią.
Katolicyzm |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pojęcia ogólne |
Zbawienie jest stanem, w którym Bóg za sprawą Jezusa przywraca człowieka ze stanu grzechu i śmierci do stanu jedności ze sobą i życia wiecznego.
Zbawienie jest łaską. Oznacza to, że Bóg udziela zbawienia jako daru niezwiązanego z żadną zasługą. Jednak przyjęcie zbawienia zależne jest od wolnej woli człowieka i od łaski.
Zbawienie jest dziełem Trójcy jako Boga. Co Ojciec przewidział, Syn wykonał. Duch natomiast umacnia człowieka do trwania w zbawczej łasce uświęcającej.
Jedynym Zbawicielem jest Jezus Chrystus, który będąc jednocześnie i Bogiem, i człowiekiem jako pierwszy zmartwychwstał po swojej dobrowolnej śmierci za wszystkich ludzi. Z tego powodu zbawienie jest ściśle związane z odkupieniem i usprawiedliwieniem.
Po upadku Adama Bóg jako stworzyciel znał nastepstwa, które miały przywrócić człowieka do jedności (komunii) z nim. Ten przewidujący plan nazywany jest ekonomią zbawienia i obejmie przede wszystkim: wcielenie, ukrzyżowanie Syna Bożego, jego zmartwychwstanie i powołanie Kościoła, dzięki któremu zbawienie może być dostępne wszystkim.
Chrzest jest konieczny do zbawienia[1]. Przez chrzest bowiem Bóg w sposób trwały uzdalnia człowieka do jedności ze sobą. Nie oznacza to jednak, że niewyznający Jezusa nie mogą być zbawieni. Zbawienie jest przecież łaską i miłosierdziem[2].
Jezus Chrystus |
Jezus Chrystus jako Syn Boży zbawiający świat został przewidziany w ekonomii zbawienia. Wiara w to towarzyszyła chrześcijaństwu od samego początku i w przeciwieństwie do innych elementów doktryny nie podlegała żadnej poważnej dyskusji. Samo imię Jezus oznacza z hebrajskiego (ישוע, ישו – Joszue) Jahwe zbawieniem. Choć imię to było popularne w ówczesnym Izraelu miało w tym wypadku dodatkową symbolikę, która podkreślana jest w Nowym Testamencie. Chrystus jest określeniem pochodzącym z greki (χριστός) i oznacza Pomazańca Bożego jako szczególnego wybrańca, który ma wybawić. W tym kontekście wybawieniem jest uwolnienie od grzechu.
Historia doktryny |
Wiara w Jezusa jako Zbawiciela była na przestrzeni wieków raczej potwierdzana niż kwestionowana. Przedstawione dokumenty nauczania Kościoła należą do najważniejszych wypowiedzi doktrynalnych.
Sobór nicejski I (325) – Wyznanie wiary – pierwsza kodyfikacja wyznania w historii Kościoła. Zawierało doktrynę o Jezusie jako Zbawicielu.- XIX Sobór trydencki (1547) – Dekret o usprawiedliwieniu – Najważniejszy dekret soboru. W całości systematyzuje doktrynę o grzechu pierworodnym i o zbawczym dziele Chrystusa.
Dominus Iesus (2000) – Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła.
Protestantyzm |
W protestantyzmie obowiązuje w pojmowaniu zbawienia zasada: sola gratia.
W teologii protestanckiej wyróżnia się trzy podstawowe kierunki odnoszące się do uzyskania zbawienia:
Arminianizm (wyznawany przez większość Kościołów)
Predestynacja (wyznawany przez kalwinistów oraz w mniejszym stopniu luteran)
Predestynarianizm (wyznawany przez radykalne Kościoły reformowane)
Nauczanie o tym, że zbawienie jest darem łaski Bożej dostępnym przez wiarę jest podstawowym przekonaniem protestantów dotyczącym natury zbawienia.
Historycznie wiążą się z nimi następujące ważne pojęcia i zasady: sola fide (tylko wiara), sola gratia (tylko łaska), solus Christus (tylko Chrystus), iustificatio impii (usprawiedliwienie grzeszników), simul iustus et pecctator (jednocześnie sprawiedliwy i grzesznik), sola fide numquam sola (sama wiara ale nie sama) i kilka innych.[3]
Prawosławie |
Prawosławie rozumie zbawienie nie jako zbawienie jednostek, ale jako zbawienie wspólnoty wiernych, operując przy tym pojęciem przebóstwienia. Istnieją także poglądy, że Chrystus nie jest zbawicielem jedynie ludzi, ale też całej natury, która jako natura corrupta także upadła na skutek grzechu pierworodnego.
Świadkowie Jehowy |
Świadkowie Jehowy wierzą, że Jehowa Bóg, poprzez swego Syna, Jezusa Chrystusa, zapewni wszystkim prawdziwym chrześcijanom wybawienie z teraźniejszego, niegodziwego świata oraz wyzwolenie z niewoli grzechu i śmierci[4][5].
Buddyzm |
W buddyzmie stan "Doskonałego Oświecenia" to nie jest stan zbawienia, ale wyzwolenia z niewiedzy. W mahajanie ponadto jest to stan realizacji trzech ciał Buddy. Stan ten nie odpowiada definicji zbawienia w tym sensie, że nie wymaga interwencji "zbawiciela". Tym niemniej realizacja "Doskonałego Oświecenia", która wychodzi poza ten dualizm "subiekt-obiekt", ma status soteriologiczny.
Jogaczara naucza o aspekcie zależnym jako dynamicznym procesie porzucania iluzji jedynie. Ma to status soteriologiczny: Aspekt zależny odpowiedzialny jest za kontynuację doświadczania, które z nieoczyszczonego od aspektu wyobrażonego dociera do aspektu doskonale obecnego poza wszelką iluzją. Od początku tego procesu coraz bardziej jest się obecnym swojej prawdziwej natury, natury Buddy[6].
Również w swatantrice rozpatruje się tą soteriologiczną kwestię użyteczności iluzji (sansary) jedynie do czasu, aż zostanie wszelka iluzja (niewiedza) przekroczona. Swatantrika oryginalnie w Indiach nawet zwana była doktryną "madhajamaki, która ustanawia iluzję poprzez rozumowanie"[7]. Soteriologia buddyjska jest aż do czasu zrealizowania trzech ciał Buddy, "kiedy wszelkie tymczasowe zasłony (niewiedzy) - ściślej definiując my sami jako "czujące istoty" - będziemy nieobecnymi. Jest tylko kwestia formalną czy "nasze" dharmadhatu (natura buddy) i "cała reszta" dharmadhatu (czyli natura buddy wszystkich buddów) są tym samym czy różnią się, ponieważ to co nazywane jest "czująca istotą" jest niczym innym jak tym właśnie błędem samym w sobie, co czyni takie rozróżnienia"[8].
Zbawienie w innych kulturach |
- Istnieje przekonanie, że etymologicznym odpowiednikiem chrześcijańskiego zbawienia we wszystkich nurtach hinduizmu jest moksza lub oświecenie. Nie jest to jednak prawdziwe, przede wszystkim dlatego, że są takie nurty, gdzie nie wymaga to pojęcia boga. Próba zrównania oświecenia znanego tzw. "religiom Wschodu" ze zbawieniem religii chrześcijańskich jest obecna w tzw. "new age". Synkretyzm jednak jest zbyt daleko idący i niezgodny z nauczaniem tych religii.
- W starożytnej Grecji mianem wybawiciela (soter) określano bogów i władców – nie miano tu na myśli zbawienia świata, ale ocalenie kraju i miasta, za które często oddawano cześć boską.
Zobacz też |
- Apokatastaza
- Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny
Przypisy |
↑ por. Katechizm Kościoła Katolickiego nr 1277
↑ por. Katechizm Kościoła Katolickiego nr 1281 i 1283
↑ Zbawienie: dar łaski Bożej, „świat po protestancku”, 15 czerwca 2009 [dostęp 2018-10-16] (pol.).
↑ Zbawienie [w:] Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2 [online], Towarzystwo Strażnica Biblioteka Internetowa Strażnicy, 2001, s. 406–410, ISBN 83-86930-47-0 .???
↑ Czym jest zbawienie?, Watchtower jw.org [dostęp 2017-05-11] .
↑ The Center of the Sunlit Sky: Madhyamaka in the Kagyu Tradition", Brunnhölzl Karl; s. 482; Snow Lion Publications, 2004
↑ The Center of the Sunlit Sky: Madhyamaka in the Kagyu Tradition", Brunnholzl Karl; s.362; Snow Lion Publications, 2004
↑ "IN PRAISE OF DHARMADHĀTU"; Nāgārjuna and the Third Karmapa, Rangjung Dorje; tłumaczenie Karl Brunnhölzl, strona 103; ISBN 978-1-55939-286-0
Bibliografia |
- Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1998. ISBN 83-7015-360-7.
- CatholicC. Church. CatholicC., Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań: Pallottinum, 1994, ISBN 83-7014-221-4, OCLC 32914308 .
