Jfyhkgu

; VI koalicja antyfrancuska;
	; Jasna Góra – Lützen – Budziszyn – Großbeeren – Kaczawa – Drezno – Kulm – Dennewitz – Lipsk – Hanau – Sehested – Saint-Dizier – Brienne – Gdańsk – La Rothière – Mincio – Champaubert – Montmirail – Château-Thierry – Vauchamps – Mormant – Montereau – Bar-sur-Aube – Craonne – Laon – Reims – Arcis-sur-Aube – Claye-Souilly – Fère-Champenoise – Tuluza – Paryż; ; ; Kampania sześciodniowa; ;

; ;	; Bitwa pod Lipskiem;
	; Bitwa pod Lipskiem;
	; ; Napoleon i ks. Józef pod Lipskiem;
Czas;	; 16-19 października 1813;
Miejsce;	okolice Lipska;
Terytorium;	ziemie niemieckie;
Przyczyna;	chęć obrony zdobyczy francuskich na ziemiach niemieckich;
Wynik;	porażka wojsk napoleońskich;
	Strony konfliktu;
; Francja; Królestwo Neapolu; Księstwo Warszawskie; Saksonia – przeszła na stronę koalicji;	; Austria; Prusy; Rosja; Szwecja;
	Dowódcy;
; Napoleon Bonaparte; Joachim Murat; Józef Poniatowski †; Fryderyk August;	; Karl Schwarzenberg; Gebhard von Blücher; Michaił Barclay de Tolly; Levin August von Bennigsen; książę Karol Szwedzki (Bernadotte);
	Siły;
175 tys. żołnierzy i 700 dział;	360 tys. żołnierzy i 1500 dział;
	Straty;
68 tys. żołnierzy (z wojskami saskimi);	70 tys. żołnierzy (bez wojsk saskich);
	; ; Położenie na mapie Niemiec; ; ; ; miejsce bitwy; ; ; ;
	; 51°N 13°E/51,250000 12,640000;
; ;	; Multimedia w Wikimedia Commons;

Bitwa pod Lipskiem (niem. Völkerschlacht bei Leipzig), znana też jako „bitwa narodów” – starcie zbrojne stoczone pod Lipskiem w dniach 16–19 października 1813 roku między wojskami francuskimi pod przywództwem Napoleona Bonaparte a wojskami koalicji antyfrancuskiej (złożonej z Austrii, Prus, Rosji i Szwecji). Była to największa bitwa w kampaniach Napoleona i jego najcięższa porażka, aczkolwiek bardziej symboliczną stała się bitwa pod Waterloo.

Spis treści

1 Historia

2 Ordre de Bataille

3 Bitwa

4 Skutki

5 Upamiętnienie

6 Przypisy

7 Linki zewnętrzne

Historia |

Napoleon starał się utrzymać swoje zdobycze w Niemczech, zwyciężając siły rosyjsko-pruskie w dwóch zaciętych bitwach pod Lützen (2 maja), oraz Budziszynem (20–21 maja). Zwycięstwa te doprowadziły do krótkiego zawieszenia broni^[1]. Sprzymierzeni podjęli działania pod wodzą Gebharda von Blüchera, księcia Karola Szwedzkiego (Bernadotte) i Karla Schwarzenberga. Ich taktyka polegała na unikaniu samego Napoleona, ale na starciach z jego marszałkami, co dało im zwycięstwa w potyczkach pod Grossbeeren, Kulm, Kaczawą (Katzbach) i Dennewitz.

Plan bitwy – 16 października 1813

Plan bitwy - 18 października 1813

Napoleon, któremu nie udało się zdobyć Berlina, wycofał się na zachód, przekraczając pod koniec września Łabę i organizując swoje siły wokół Lipska, aby chronić swoje linie i spotkać się ze sprzymierzonymi. Armia francuska została skoncentrowana na obszarze od Taucha, przez Stötteritz, gdzie ulokowano dowództwo, aż do Lindenau. Prusacy nadciągnęli z kierunku Wartenburga, Austriacy i Rosjanie od Drezna, a siły szwedzkie od północy. W sumie Francuzi mieli 190 tys. żołnierzy, zaś sprzymierzeni 360 tys. - obie strony posiadały potężną artylerię, jednak Napoleon miał 2 razy mniej armat - łącznie po obu stronach było 2200 dział.

Napoleon opracował plan mający na celu zniszczenie armii czeskiej gen. Karla Schwarzenberga. Po związaniu Austriaków i Rosjan przez 40 tys. żołnierzy Murata, na jej prawe skrzydło uderzyć miało ok. 50 tys. Marmonta i Macdonalda (XI korpus), a centrum miało zaatakować 45 tys. żołnierzy Oudinota i Bertranda. Cały plan zniszczył pruski gen. Blucher, który już 15 października starł się z Marmontem.

Ordre de Bataille |

WIELKA ARMIA (Grande Armée):

dowódca - Napoleon I Bonaparte, cesarz Francuzów, król Włoch

szef sztabu - marsz. Louis-Alexandre Berthier, książę Neufchatel i Wagram

Prawe skrzydło:

dowódca: marsz. Joachim Murat, król Neapolu

Lewe skrzydło:

dowódca: marsz. Michel Ney, książę Moskwy

Gwardia Cesarska

I Korpus Młodej Gwardii - marsz. Nicolas Charles Oudinot, książę Reggio

II Korpus Młodej Gwardii - marsz. Édouard Mortier, książę Treviso

I Dywizja Starej Gwardii - gen. hr. Louis Friant

Korpus Kawalerii Gwardii - gen. hr. Étienne Marie Antoine Champion de Nansouty

Wojska liniowe:

II Korpus - marsz. Claude Victor-Perrin, książę Belluno

III Korpus - gen. hr. Joseph Souham

IV Korpus - gen. hr. Henri Gatien Bertrand

V Korpus - gen. hr. Jacques Alexandre Law de Lauriston

VI Korpus - marsz. Auguste Marmont, książę Raguzy

VII Korpus - gen. hr. Jean-Louis-Ébénézer Reynier

VIII Korpus (polski) - marsz. książę Józef Poniatowski

IX Korpus - marsz. Pierre Augereau, książę Castiglione

XI Korpus - marsz. Etienne Macdonald, książę Tarentu

Dywizje samodzielne: w tym dywizja gen. Dąbrowskiego (polska)

Kawaleria rezerwowa:

I Korpus Kawalerii - gen. hr. Victor de Fay de Latour-Maubourg

II Korpus Kawalerii - gen. hr. Horace Sébastiani

III Korpus Kawalerii - gen. Jean Toussaint Arrighi de Casanova, książę Padwy

IV Korpus Kawalerii (polski) - gen. François Étienne Kellermann (w zastępstwie dowodził gen. Michał Sokolnicki)

V Korpus Kawalerii - gen. Pierre Claude Pajol

Wojska koalicyjne (austriacko-prusko-rosyjsko-szwedzkie)

ARMIA CZESKA

dowódca - feldmarsz. książę Karl Philipp Schwarzenberg

szef sztabu gen. hr. Joseph Radetzky von Radetz

Wojska austriackie

I Korpus - gen. hr. Hieronymus Karl von Colloredo-Mansfeld

II Korpus - gen. hr. Maximilian Friedrich von Merveldt (wzięty do niewoli 16 X, dowództwo przejął gen. książę Aloys Gonzaga von und zu Liechtenstein)

III Korpus - gen. hr. Ignác Gyulay von Maros-Németh

IV Korpus - gen. hr. Johann von Klenau

Korpus Rezerwowy - gen. kronprinz Friedrich von Hessen-Homburg

Wojska rosyjsko-pruskie

dowódca- gen. książę Michaił Barclay de Tolly

szef sztabu - gen. Iwan Dybicz

Grupa korpusów - gen. hr. Ludwig Wittgenstein

Dywizja Kawalerii - gen. hr. Piotr Pahlen

I Korpus - gen. książę Andrej Gorczakow

II Korpus - gen. książę Eugeniusz Wirtemberski

Wojska rezerwowe - wielki książę Konstanty

Piechota rezerwowa - gen. Michaił Miłoradowicz

Korpus Grenadierów - gen. Nikołaj Rajewski

Gwardia Cesarska - gen. Aleksiej Jermołow

Gwardia Królewska (pruska)

II Korpus (pruski) - gen. hr. Friedrich Kleist von Nollendorf

Kawaleria rezerwowa - gen. książę Dmitrij Golicyn

Korpus Kawalerii Gwardii - gen. książę Dmitrij Golicyn

Korpus Kozaków dońskich - ataman hr. Matwiej Płatow

ARMIA ŚLĄSKA

dowódca - gen. Gebhard Leberecht von Blücher

generał-kwatermistrz (odpowiednik szefa sztabu) - gen. August Neidhardt von Gneisenau

I Korpus (pruski) - gen. Johann David Ludwig von Yorck

Korpus Rosyjski - gen. baron Fabian Gottlieb von der Osten-Sacken

Grupa korpusów - gen. hr. Alexandre Andrault de Langeron

Awangarda - gen. Aleksander Rudczewicz

IX Korpus (rosyjski) - gen. Zachar Ołsufiew

X Korpus (rosyjski) - gen. Piotr Kapcewicz

ARMIA PÓŁNOCY

dowódca - Karl Johan (właściwie Jean Baptiste Jules Bernadotte), następca tronu Szwecji

szef sztabu - gen. baron Carl Johan Adlercreutz

III Korpus (pruski) - gen. Friedrich Wilhelm Bülow von Dennewitz

Korpus Rosyjski - gen. baron Ferdinand von Wintzingerode

Korpus Szwedzki - feldmarsz. hr. Curt Bogislaus von Stedingk

ARMIA POLSKA (rezerwowa)

dowódca - gen. hr. Levin August von Bennigsen

szef sztabu - gen. Oppermann

Dywizja awangardy - gen. Paweł Stroganow

Korpus - gen. Dmitrij Dochturow,

12 Dywizja Piechoty - gen. Chowanski,

13 Dywizja Piechoty - gen. Lindfors,

26 Dywizja Piechoty - gen. Iwan Paskiewicz,

Dywizja Kawalerii - gen. Eufemiusz Czaplic

Bitwa |

Bitwa pod Lipskiem rozpoczęła się 16 października atakiem 78 tys. żołnierzy sprzymierzonych od południa (na Wachau, Markleenberg i Liebertwolkwitz) i 54 tys. od północy, którzy niewiele jednak osiągnęli i zostali zmuszeni do wycofania. Następnego dnia obie strony toczyły potyczki w oczekiwaniu na nadejście posiłków. 18 października sprzymierzeni przypuścili silny atak ze wszystkich stron, po 9 godzinach bitwy wypierając powoli Francuzów w stronę Lipska. Obie strony poniosły ciężkie straty i tylko odwaga francuskich żołnierzy zapobiegła przełamaniu frontu. W czasie bitwy ks. Józef Poniatowski został jako jedyny cudzoziemiec mianowany marszałkiem Francji. Napoleon dostrzegł, że bitwa może się zakończyć jedynie klęską i w nocy z 18 na 19 października rozpoczął wycofywanie większości armii przez Elsterę. Przeprawa szła dobrze, dopóki most nie został zniszczony przez zdenerwowanego francuskiego kanoniera - odciął on od przejścia na drugi brzeg 15 tys. żołnierzy i 150 armat, w tym Poniatowskiego otoczonego krakusami, rannego już wcześniej czterokrotnie. Polski marszałek zginął w czasie próby sforsowania rzeki na koniach, otrzymał tam kolejny postrzał i utonął.

Pomnik Bitwy Narodów pod Lipskiem

Bitwa pod Lipskiem

Straty francuskie w Bitwie Narodów przekraczały nawet straty Wielkiej Armii wracającej spod Moskwy. 55 tys. (z Polaków 9 tys.) zabitych, rannych, wziętych do niewoli, 15 tys. Sasów zmieniło front. Wśród dowódców straty były równie znaczne: 1 marszałek (Poniatowski), 15 generałów (z Polaków: Estko i Kwaśniewski) oraz 14 majorów i pułkowników. Francuzi stracili 250 dział, 900 pojazdów i 130 tys. karabinów. Ceną zwycięstwa dla koalicji było 70 tys. zabitych i rannych.

Skutki |

Przegrana obaliła porządek ustanowiony pokojem w Tylży, przypieczętowując los księstwa Warszawskiego i Wolnego Miasta Gdańsk oraz zmianę granic królestw Saksonii oraz Prus jaka miała dopiero nastąpić.

Upamiętnienie |

Pomnik Bitwy Narodów odsłonięty w 1913 roku w setną rocznicę bitwy.

Walki żołnierza polskiego pod Lipskiem zostały, po 1990 r., upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, "LIPSK 16 - 19 X 1813".

Przypisy |

↑ Digby Smith: Lipsk 1813. Gdańsk: Finna, 2009, s. 2. ISBN 83-89929-53-8.

Linki zewnętrzne |

Bitwa pod Lipskiem – artykuł w portalu Konflikty.pl

[1] Digby Smith: Lipsk 1813. Gdańsk: Finna, 2009, s. 2. ISBN 83-89929-53-8.

搜尋此網誌