Jfyhkgu

Brygada KOP „Wilno” 6 Brygada Ochrony Pogranicza
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1937
Nazwa wyróżniająca	Wilno
Dowódcy
Pierwszy	płk Stefan Pasławski
Ostatni	płk Marian Ocetkiewicz
Organizacja
Dyslokacja	Garnizon Wilno
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Korpus Ochrony Pogranicza

Brygada KOP „Wilno” - brygada piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne |

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924 roku, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza^[1], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę^[2]. 6 Brygada Ochrony Pogranicza zorganizowana została w trzecim etapie formowania Korpusu Ochrony Pogranicza. Podstawę stanowiło rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 1099 ze stycznia 1926 roku. Do czasu powstania brygady w rejonie m. Słobódka granicę polsko-łotewską ochraniał odwodowy 19 batalion graniczny oraz 18 i 19 szwadrony kawalerii. Na początku marca w skład 6 Brygady OP wchodziły: 20 batalion graniczny „Nowe Święciany”, 21 batalion graniczny „Niemenczyn”, 22 batalion graniczny „Nowe Troki”, 23 batalion graniczny „Orany”, 24 batalion graniczny „Sejny”, 18., 19. i 20. szwadron kawalerii. Brygada ochraniała pas o szerokości 583 km i głębokości 30 km. Dowództwo brygady rozmieszczono w Wilnie^[3][4]. W 1931 roku mieściło się przy ulicy Ostrobramskiej 7^[5].

W 1926 roku zorganizowano na szczeblu brygady szkołę podoficerską dla niezawodowych podoficerów piechoty^[6]. Szkoła stacjonowała w Wilnie przy 21 batalionie granicznym^[7].

W 1927 roku sformowane zostało Dowództwo 6 Półbrygady Ochrony Pogranicza, 29 batalion odwodowy i trzy kompanie graniczne dla 19, 22 i 23 batalionów granicznych^[6]. Dowódcy 6 Półbrygady Ochrony Pogranicza podporządkowane zostały trzy bataliony (23, 24 i 29) i 19 szwadron kawalerii. Pozostałe pododdziały pozostały w bezpośredniej podległości dowódcy 6 Brygady Ochrony Pogranicza.

Latem 1928 roku zlikwidowana została szkoła podoficerska. W jej miejsce, oraz w miejsce identycznych szkół funkcjonujących w pozostałych brygadach, utworzony został Batalion Szkolny KOP w twierdzy Osowiec^[6].
Aby zapewnić odpowiednią ilość żołnierzy o wyszkoleniu saperskim, z dniem 1 kwietnia 1928 roku utworzono brygadowy ośrodek wyszkolenia pionierów przy 21 batalionie granicznym w Wilnie^[8].

W lipcu 1929 roku połączono 3 i 6 Brygady KOP tworząc Brygadę KOP „Wilno”, zlikwidowano Dowództwo 6 Półbrygady, utworzono Pułk KOP „Głębokie” i Pułk KOP „Wilejka” oraz wydzielono część pododdziałów dla nowo powstałej Brygady KOP „Grodno”. Jednocześnie pododdziały KOP otrzymały nazwy miejscowości, w których stacjonowały.

W 1931 roku^[a] zorganizowano kompanie saperów dla poszczególnych brygad Korpusu Ochrony Pogranicza^[9]. Dzieliły się na cztery typy, a nazwy przybierały od macierzystych jednostek. Brygada „Wilno” otrzymała kompanię typu II. Składała się ona z dowódcy kompanii, drużyny gospodarczej oraz trzech plutonów saperów po trzy drużyny. Łącznie liczyła 106 żołnierzy w tym 4 oficerów, 11 podoficerów i 91 szeregowców^[10].

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 roku została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”. Jej wynikiem było między innymi rozformowanie Brygady KOP „Wilno”. Jej pułki zostały samodzielnymi oddziałami, podporządkowanymi bezpośrednio dowódcy KOP^[11].

Struktura organizacyjne brygady |

Struktura 6 Brygady Ochrony Pogranicza w grudniu 1927 roku^[12]

• Dowództwo 6 Brygady Ochrony Pogranicza


• 6 Półbrygada Ochrony Pogranicza


• 19 batalion graniczny


• 20 batalion graniczny


• 21 batalion graniczny


• 22 batalion graniczny


• 18 szwadron kawalerii


• 20 szwadron kawalerii

Struktura Brygady KOP „Wilno” w 1934 roku^[13]

• pułk KOP „Głębokie”


• pułk KOP „Wilejka”


• batalion KOP „Słobódka”


• batalion KOP „Nowe Święciany”


• batalion KOP „Niemenczyn”


• batalion KOP „Troki”


• kompania saperów KOP „Wilno”

Obsada personalna dowództwa brygady |

Dowódcy brygady:

• płk piech. Stefan Wiktor Pasławski (III 1926 – VI 1927 → główny inspektor Straży Celnej)


• płk sap. Artur Włodzimierz Górski (16 VI 1927^[14] – 23 II 1929)^[15]
  


• płk piech. Franciszek Korewo (23 II 1929^[14] – 1930)


• płk piech. Stanisław Schuster-Kruk (I 1931^[15] – III 1935)


• płk piech. Marian Józef Ocetkiewicz (III 1935 – III 1937^[15])

Szefowie sztabu:

• mjr dypl. Czesław Szymkiewicz (29 I 1930 – 1 IX 1931 → dowódca batalionu 53 pp^[16])


• mjr dypl. Józef Kuta (1 IX 1931 – 26 I 1934 → dowódca detaszowanego batalionu 75 pp^[17])


• kpt. dypl. Franciszek Buczek (26 I – 22 XII 1934)


• kpt. / mjr dypl. Mieczysław Słowikowski (22 XII 1934 – IV 1937 → szef sztabu Brygady KOP „Grodno”)

I oficerowie sztabu brygady:

• kpt. SG Hipolit Słabicki^[18]
  

I oficerowie sztabu brygady:

• kpt. piech. Wiktor Wąsowicz (od 25 VIII 1926^[19])

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.


• Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.


• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.


• Henryk Dominiczak: Ochrona granicy wschodniej w latach 1919-1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Akademia Spraw Wewnętrznych. Katedra Historii i Archiwistyki, 1983.


• Spis abonentów Państwowych i Koncesjonowanych Sieci Telefonicznych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) 1931/32 r.. Wydawnictwo Ministerstwa Poczt i Telegrafów, 1931.


• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.


• 
  Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  


• 
  Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  


• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.


• 
  Jerzy Prochwicz. Walki oddziałów KOP na obszarach północno-wschodniej Polski. „Białoruskie Zeszyty Historyczne”. 13, 2000. Białystok. ISSN 1232-7468. 
  


• Małgorzata Gwara, Magdalena Lewnau, Beata Czekaj-Wiśniewska: Korpus Ochrony Pogranicza. Jednodniówki w zbiorach Centralnej Biblioteki Wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Polonia Militaris, 2006. ISBN 83-60619-03-4.


• 
  Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”. , 2013. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej. 
  


• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].


• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.