Jfyhkgu

Halit
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	NaCl
Twardość w skali Mohsa	2,0
Przełam	muszlowy
Łupliwość	doskonała według (100)
Pokrój kryształu	izomorficzne (w formie sześcianu), naskorupienia, skupienia włókniste, naciekowe, wykwity
Układ krystalograficzny	regularny
Topliwość	804 °C
Właściwości mechaniczne	kruchy, diatermiczny, łatwo rozpuszczalny w wodzie (35,7 g NaCl/100 ml H2O)
Gęstość minerału	2,1 – 2,2 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny, białawy lub zabarwiony na niebiesko, różowo, pomarańczowo, żółto lub czerwonawo
Rysa	biała
Połysk	szklisty, tłusty
Współczynnik załamania	1,5443
Dodatkowe dane
Szczególne własności	optycznie izotropowy
Hasło w Wikisłowniku

Halit – minerał z gromady halogenków. Nazwa pochodzi od greckich słów halos – sól, słony, oraz lithos – kamień. Minerał znany i używany od czasów starożytnych. Głównym składnikiem jest chlorek sodu.

Halityt (potocznie sól kamienna) to monomineralna skała zbudowana z halitu.

Budowa |

Struktura halitu

Przeważającą postacią kryształów jest sześcian. Struktura kryształu charakteryzuje się regularnym ułożeniem jonów Cl^- i z wypełnieniem wolnych przestrzeni przez Na⁺. W wyższej temperaturze minerał staje się plastyczny. Również przy wzroście ciśnienia zmieniają się jego właściwości fizyczne i wówczas jest zdolny do "płynięcia" – halokineza. Płytki wyłupane z kryształów przy około 200 °C stają się giętkie i podatne na trwałe deformacje. Jest minerałem bardzo higroskopijnym, głównie na skutek małych domieszek chlorków Mg i K.

Teoretycznie zawiera 39,34% Na i 60,66% Cl.

W skupieniach halitu pospolicie obecne bywają domieszki ziaren piasku kwarcowego, substancji bitumicznych, a przede wszystkim innych chlorków i siarczanów charakterystycznych dla cyklotemów ewaporacyjnych, np. kizeryt, polihalit, karnalit, sylwin, gips, anhydryt, czasami siarka rodzima (Kłodawa).

Zabarwienie

• sól wielicka ma szarą barwę spowodowana domieszkami ilastymi,


• sól pomarańczowa zawdzięcza swoją barwę wrostkom hematytu,


• niebieskie zabarwienie spowodowane jest prawdopodobnie defektami sieci krystalicznej
  


• zielone zabarwienie powodują wrostki minerałów miedziowych, np. atacamit
  

Geneza |

Jest produktem krystalizacji wód morskich lub słonych jezior. Tworzy wykwity na pustyniach. Jest obecny również wśród ekshalacji wulkanicznych. Powstają przeważnie w rejonach Ziemi charakteryzujących się suchym klimatem.

Występowanie |

Sól z wody morskiej lub z wód jezior słonych pozyskuje się we: Włoszech, Francji, Portugalii, Hiszpanii, Indiach, Chinach, Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Uzbekistanie, Arabii Saudyjskiej, Algierii, Tunezji, USA, Chorwacji.

W Polsce największe złoża soli kamiennej są wieku cechsztyńskiego, znajdują się na Kujawach (kopalnie w Inowrocławiu – wydobycie ok. 2,5 mln t rocznie i Ciechocinku, gdzie sól pozyskiwana jest metodą wypłukiwania solanki), a także we wschodniej Wielkopolsce w Kłodawie – obecnie najważniejsze złoże eksploatowane metodą podziemną, wydobycie ok. 700 tys. t rocznie, oraz na Dolnym Śląsku w Sieroszowicach – wydobycie ok. 220 tys. t rocznie.

Złoża w Małopolsce – mioceńskie, obecnie nieeksploatowane:

• w Wieliczce: Kopalnia soli "Wieliczka" – wydobycie zakończono w 1996 r., a produkcja w wysokości ok. 20 tys. t soli rocznie odbywa się poprzez utylizację wód zasolonych wpływających do kopalni. Kopalnia jest przede wszystkim obiektem turystyczno-uzdrowiskowym, odwiedzanym przez ponad 1 mln turystów rocznie


• w Bochni – w likwidacji od 1990 r., od 1995 r. prowadzona jest działalność turystyczno-uzdrowiskowa


• w Baryczy – zakończono wydobycie w 1998 r.

Mniejsze, nieeksploatowane złoża, znajdują się także pomiędzy Żorami i Rybnikiem oraz nad Zatoką Pucką, pomiędzy Łebą a Puckiem.

W Polsce w roku 2013 wydobyto 4,2 mln ton soli kamiennej^[1].

Zastosowanie |

• Sól kamienna jest jednym z ważniejszych surowców w przemyśle chemicznym oraz spożywczym (sól kuchenna, sól warzona).


• Jest stosowana jako środek do rozmrażania i zwalczania śliskości zimowych (sól drogowa).


• Kryształy są używane do budowy aparatury pomiarowej np. spektrofotometrów absorpcyjnych w podczerwieni
  

Galeria |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Halit

• 
  

  

  
  

  
  

  halit z Wieliczki
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Kryształy halitu w Grotach Kryształowych
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Halit z Pedra Lume, Wyspy Zielonego Przylądka
  

  
  

  
  

Zobacz też |

• Kopalnia soli


• Trakt solny

Przypisy |