Sutta Pitaka
Sutta Pitaka (pāḷi suttapiṭaka, Suttanta Pitaka; skt. Sutra Pitaka सूत्र पिटक; pol. kosz sutr; chiń. Jingzang 經藏; kor. Kyŏngjang 경장; jap. kyōzō; wiet. Kinh tạng); tyb. mdo.sde'i.sde.snod) – drugi z trzech "koszy" (pāḷi: piṭaka), które tworzą Tipitakę (pāḷi: Tipiṭaka; skr.: Tripiṭaka त्रिपिटक; pol.: trzy kosze). Tipitaka, inaczej Kanon palijski, jest wielkim zbiorem buddyjskich tekstów tradycji therawady.
Sutta Pitaka zawiera ponad 10.000 sutt (pāḷi: Sutta; skt. Sūtra सूत्र), czyli nauk przypisanych Buddzie lub jego bliskim uczniom.
Spis treści
1 Pochodzenie Sutta Pitaki
2 Treść Sutta Pitaki
2.1 Digha Nikaya
2.2 Majjhima Nikaya
2.3 Samyutta Nikaya
2.4 Anguttara Nikaya
2.5 Khuddaka Nikaya
3 Tłumaczenia angielskie
3.1 Tłumaczenia wybrane (materiały z co najmniej dwóch nikayi)
4 Przypisy
5 Zobacz też
6 Linki zewnętrzne
Pochodzenie Sutta Pitaki |
Zgodnie z tekstami, Pierwszy Sobór Buddyjski, mający miejsce krótko po śmierci Buddy, zebrał jego nauki, dotyczące dyscypliny (pāḷi: vinaya) i Dhammy (pāḷi: Dhamma धम्म; skt.: Dharma धर्म) w pięć kolekcji. Tradycja utrzymuje, że w późniejszym czasie poczyniono tylko nieznaczne dodatki. Badacze są co do tego sceptyczni, ale w różnym stopniu. Dr Richard Gombrich, szef Oxford Centre for Buddhist Studies, wcześniej profesor Sanskrytu na Oxford University i dyrektor Pali Text Society uważa, że większość z pierwszych czterech nikayi (patrz niżej) pochodzi od samego Buddy w swojej treści, ale nie w formie. [1]. Nieżyjący już prof. Hirakawa Akira pisze [2], że Pierwszy Sobór zebrał tylko krótkie ustępy tekstu i wiersze, które wyrażały ważne doktryny. Teksty te miały być, jego zdaniem, rozszerzone w sutty o pełnej długości dopiero w następnym wieku. L.S. Cousins, były wykładowca w Departament of Comparative Religion na Uniwersytecie w Manchester oraz wcześniejszy dyrektor Pali Text Society, utrzymuje [3], że we wczesnym okresie sutta była reczej wzorcem nauczania niż utworem literackim. Dr Gregory Schopen, wykładowca Sanskrit, Tibetan and Buddhist Studies na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, pisze [4], że dopiero od V-VI w. n.e. możemy na temat treści kanonu pali, powiedzieć coś pewnego.
Treść Sutta Pitaki |
Sutty zebrane są w pięć nikayi (pāḷi, skr.: nikāya; pol. zbiór):
Digha Nikaya (pāḷi: dīghanikāya), "długie rozprawy".
Majjhima Nikaya, (pāḷi: majjhimanikāya), "średniej długości rozprawy".
Samyutta Nikaya (pāḷi: saṃyuttanikāya), "połączone rozprawy".
Anguttara Nikaya (pāḷi: aṅguttaranikāya), "rozprawy według liczb"
Khuddaka Nikaya, (pāḷi: khuddakanikāya), "mniejszy zbiór".
Digha Nikaya |
Zawiera Dłuższe rozprawy o podstawach uważności, o owocach kontemplacyjnego życia i o ostatnich dniach z życia Buddy, zebrane w 34 długie sutty.
Majjhima Nikaya |
Zawiera Krótsze wyjaśnienie kammy, świadomości oddechu oraz świadomości ciała, zebrane w 152 średniej długości sutty.
Samyutta Nikaya |
Zgodnie z jednym z wyliczeń, istnieje 2889 krótszych sutt, pogrupowanych w Samyutta Nikayi zależnie od ich tematu.
Anguttara Nikaya |
Te nauki są pogrupowane numerycznie. Według komentarza do nich, zawierają 9557 krótkich sutt pogrupowanych wedle numerów, począwszy od "jedynek", a z skończywszy "jedenastkach".
Khuddaka Nikaya |
To różnorodny zbiór kazań, doktryn i poezji przypisanych Buddzie i jego uczniom. Zawartość zbioru różni się w zależności od edycji. Edycja tajska zawiera księgi 1-15 z poniższej listy, syngaleska księgi 1-17 i birmańska 1-18. (patrz: Kanon palijski)
- Khuddakapatha
- Dhammapada
- Udana
- Itivuttaka
- Suttanipata
- Vimanavatthu
- Petavatthu
- Theragatha
- Therigatha
- Jataka
- Niddesa
- Patisambhidamagga
- Apadana
- Buddhavamsa
- Cariyapitaka
Nettipakarana lub Netti- Petakopadesa
- Milindapanha
Tłumaczenia angielskie |
Pierwsze cztery nikaje i ponad połowa piątej zostały przetłumaczone przez Pali Text Society[5]. Pierwsze trzy zostały również przetłumaczone w serii Wisdom Publications Teachings of the Buddha, a tłumaczenie czwartej jest w przygotowaniu.
Tłumaczenia wybrane (materiały z co najmniej dwóch nikayi) |
Buddhist Suttas, edycja i tłum.: T. W. Rhys Davids, Sacred Books of the East, tom XI, Clarendon/Oxford, 1881; przedruk: Motilal Banarsidass, Delhi (& ?Dover, New York)
The Word of the Buddha, edycja i tłum.: Nyanatiloka, 1935
Early Buddhist Poetry, edycja: I. B. Horner, Ananda Semage, Colombo, 1963
The Book of Protection, tłum.: Piyadassi, Buddhist Publication Society, Kandy, Sri Lanka, 1981; tłumaczenie paritty
In the Buddha's Words, edycja i tłum.: Bodhi, Wisdom Pubns, 2005
Early Buddhist Discourses, edycja i tłum.: John J. Holder, 2006
Przypisy |
↑ Theravada Buddhism, druga edycja, Routledge, London, 2006, strony 20 i dalsze
↑ Hirakawa, History of Indian Buddhism, tom 1, 1974, angielskie tłumaczenie: University of Hawai'i Press, strony 69 i dalsze
↑ "Pali oral literature", w Buddhist Studies, wyd. Denwood and Piatigorski, Curzon, London, 1982/3, str. 3
↑ Bones, Stones, and Buddhist Monks, University of Hawai'i Press, 1997, str. 24
↑ Strona internetowa: Pali Text Society
Zobacz też |
- Abhidhamma Pitaka
- Vinaya Pitaka
Linki zewnętrzne |
Access to Insight, angielskie tłumaczenia Sutt Kanonu Palijskiego
The Tipitaka, teksty palijskie w językach pāḷi i angielskim
How old is the Sutta Pitaka? - Alexander Wynne, St John's College, Oxford University, 2003
Tipitaka search - wyszukiwarka angielskich tłumaczeń Kanonu palijskiego.
| ||||||||
