.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
Placówka Straży Granicznej I linii „Brzozowo”
Historia
Państwo
II Rzeczpospolita
Sformowanie
1928
Rozformowanie
1939
Tradycje
Rodowód
placówka SC „Brzozowo”
Organizacja
Dyslokacja
Brzozowo
Formacja
Straż Graniczna
Podległość
komisariat SG „Kolno”
Placówka Straży Granicznej I linii „Brzozowo” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.
Spis treści
1 Geneza
2 Formowanie i zmiany organizacyjne
3 Służba graniczna
4 Kierownicy/dowódcy placówki
5 Przypisy
6 Bibliografia
Geneza |
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1] . Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2] . Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3] . Placówka Straży Celnej „Brzozowo” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Wincenta” z Inspektoratu SC „Grajewo”[4] .
Osobny artykuł: placówka Straży Celnej „Brzozowo”.
Formowanie i zmiany organizacyjne |
1 czerwca 1921 roku w Brzozowie stacjonowała placówka 4 kompanii celnej 2 batalionu celnego[5] .
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6] .
Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Kolno”. Placówka Straży Granicznej I linii „Brzozowo” znalazła się w jego strukturze[7] .
Służba graniczna |
W 1928 roku placówka ochraniała odcinek granicy państwowej długości około 6,5 kilometra[8] .
Jej prawa granica rozpoczynała się od słupa granicznego nr 124, dalej Filipki Wielkie (wył.), m. Danowo, Kiełcze Stare(wył.), Wszepory.
Lewa granica do słupa granicznego nr 117, dalej m. Wykowo, do Rupina[8] .
Po reorganizacji placówka ochraniała odcinek granicy państwowej długości około 7 kilometrów[9] .
Sąsiednie placówki :
placówka Straży Granicznej I linii „Kiełcze-Kopki” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Wincenta” − 1928
Kierownicy/dowódcy placówki |
stopień
imię i nazwisko
okres pełnienia służby
kolejne stanowisko
przodownik
Zygmunt Roszkowski[10]
IX 1928 –
starszy przodownik
Antoni Wysocki[9]
starszy strażnik
Jan Stasiak[11]
po 1937
Przypisy |
↑ Dominiczak 1975 ↓ , s. 130.
↑ Piekarz 2017 ↓ , s. 28.
↑ Dominiczak 1997 ↓ , s. 250.
↑ Kozłowski 2012 ↓ , s. 26.
↑ OdeB batalionów celnych ↓ , s. 2bc.
↑ Goryński 2012 ↓ , s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓ , s. 13.
↑ a b Wykazy jednostek IG „Łomża” ↓ , s. 5.
↑ a b Wykazy jednostek IG „Łomża” ↓ , s. 1.
↑ Wykazy imienne IG „Łomża” ↓ , s. 46.
↑ Wykazy imienne IG „Łomża” ↓ , s. 229.
Bibliografia |
Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych . Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996 . Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4 . OCLC 37244743. (pol. )
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-1].
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł . T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3 .
Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 . , 1927. Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej.
Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku . „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924 . „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
Wykazy imienne oficerów i szeregowych Inspektoratu Granicznego „Łomża” 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Wykazy jednostek Inspektoratu Granicznego „Łomża” w latach 1932–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Straż Graniczna (1928–1939)
Komenda Główna Straży Granicznej • Egzekutywa Komendy Głównej SG • Ekspozytura Inspektoratu Ceł • Flotylla Straży Granicznej • placówki SG • stopnie w SG • dyslokacja SG w 1930
Inspektoraty okręgoweod 1938 okręgi SG
Małopolski •
Mazowiecki •
Pomorski •
Śląski •
Wielkopolski •
Wschodniomałopolski •
Zachodniomałopolski •
wewnętrzny
Inspektoraty graniczneod 1938 obwody SG
(1) Stawiski/Łomża •
(2) Przasnysz •
(3) Brodnica •
(4) Tczew •
(5) Gdynia •
(6) Kościerzyna •
(7) Chojnice •
(8) Nakło •
(9) Wronki •
(10) Opalenica/Wolsztyn •
(11) Leszno •
(12) Ostrów •
(13) Wieluń •
(14) Lubliniec/Częstochowa •
(15) Królewska Huta/W. Hajduki/Chorzów •
(16) Rybnik •
(17) Biała/Bielsko •
(18) Nowy Targ •
(19) Nowy Zagórz/Krosno/Jasło •
(20) Sambor •
(20/21) Stryj •
(21/22) Kołomyja •
Obwody SG powstałe po 1938
Brasław •
Cieszyn •
Sanok •
Suwałki •
Żywiec •
Komisariaty SG
Baligród •
Białystok •
Bielszowice •
Bogumin •
Bojanowo •
Borynia •
Borzyszkowy •
Bralin •
Brzeźno •
Chojnice •
Chorzele •
Cierlicko •
Cieszyn •
Cisna •
Czarnków •
Czarny Dunajec •
Druja •
Dubin •
Dwernik •
Działdowo •
Dzietrzkowice •
Filipów •
Gdynia •
Gładyszów •
Gniew •
Gola •
Gorzyce •
Goszczyno •
Grajewo •
Hańcza •
Hartowiec •
Hel •
Herby •
Horodenka •
Istebna •
Jabłonka •
Jabłonków •
Jabłonowo •
Janówka •
Jasieniów Polny •
Jasnowice •
Jaśliska •
Jaworzno •
Jutrosin •
Kaczory •
Kalety •
Kamień P •
Kamień •
Kartuzy •
Kaszczor •
Knurów •
Kobyla Góra •
Kolno •
Komańcza •
Konarzyny •
Korbielów •
Kornowac •
Kosów •
Kraków •
Krempna •
Krokowa •
Krościenko •
Krotoszyn •
Krotoszyny •
Krukowo •
Kruszewo •
Krynica •
Kuty •
Laski •
Leman •
Leszno •
Leswice •
Ligotka •
Linja •
Lipiny •
Lipienice •
Lipusz •
Lubasz •
Lubawa •
Lubecko •
Lubliniec •
Lubomia •
Ludwikówka •
Lwów •
Łapsze Niżne •
Łasin •
Ławoczne •
Łęka Opatowska •
Łobżenica •
Łódź •
Międzychód •
Miruszyno •
Mroczeń •
Muszyna •
Myszyniec •
Nadwórna •
Nowa Wieś •
Nowe •
Odolanów •
Orłowa •
Orzesze •
Paniówki •
Panki •
Perehińsko •
Piaseczna •
Piekary Śląskie •
Piłka •
Piwniczna •
Plusy •
Porohory •
Potrzebowice •
Praszka •
Prądzona •
Przerośl •
Puck •
Pudełko •
Raczki •
Radostów •
Rajcza •
Rajgród •
Rakowiec •
Rawicz •
Rudna •
Rudniki •
Rybnik •
Rybno •
Rychtal •
Rytro •
Sandomierz •
Sianki •
Sierakowice •
Silna •
Skarszewy •
Sławsko •
Słupia •
Smarze •
Sołotwina •
Sośnie •
Sulęczyn •
Sypniewo •
Szarlej •
Szczepkowo Borowe •
Szczuczyn •
Szprudowo •
Śniatyn •
Świechocin •
Świerkocin •
Tarnowskie Góry •
Tatarów •
Turmont •
Ujście •
Ujście Ruskie •
Ustroń •
Warszawa •
Wejherowo •
Wieleń •
Wijewo •
Włoszakowice •
Wola Michowa •
Wolsztyn •
Worochta •
Wysocko Niżne •
Wysoka •
Zaborowo •
Zakopane •
Zaleszczyki •
Zaręby •
Zbąszyń •
Zebrzydowice •
Zielona •
Zielona Chocina •
Żabie
Placówki I linii
Antonina •
Ardzeluza •
Augustowo •
Babilon •
Bakałarzewo •
Balnica •
Bałuje •
Barwinek •
Bawernica •
Bądecz •
Bedrykowce •
Beniowa •
Berehy •
Beskid •
Bezula •
Białoberezka •
Białuty •
Białykał •
Błędowice •
Bługowo •
Bobrowa •
Bochlin •
Bogdaj •
Bogumin •
Bogusze •
Boguszowice •
Bonisław •
Borek •
Borowy Las •
Boruszowice •
Braszczok •
Brodna •
Brusiek •
Brzezie •
Brzeziny •
Brzeźno •
Brzozowice •
Brzozowo B •
Brzozowo K •
Buchacz •
Buczek •
Buków •
Butla •
Bystre •
Chachalnia •
Charzykowo •
Chaszczowanie •
Chełst •
Chochołów •
Chorap •
Chorzele •
Chośnica •
Chróścin •
Chwałęcice •
Chyżne •
Cieszyn •
Cisna •
Ciszkowo •
Cupel •
Czantoria •
Czarne F •
Czarne I •
Czarnków •
Czarnowo •
Czercz •
Czeremcha •
Czerlin •
Czorsztyn •
Datynie •
Dąbrowy •
Dechułów •
Dębicz •
Dębno •
Dębowiec •
Długie •
Dobrzec” •
Dolina Chochołowska •
Dolna Jadwigi •
Dołhopole •
Domosławice •
Dormowo” •
Dorotowo” •
Drawski Młyn •
Drawsko •
Drożki •
Druja •
Dusocin •
Dywan” •
Działdowo •
Dziembowo •
Dzietrzkowice •
Dziewcza Góra •
Fereskula •
Filipów •
Fitowo •
Gardeja •
Gdynia •
Gębalówka •
Gierałtowice •
Gierłoż •
Glinica •
Glinka •
Glisno •
Głuchaczki •
Gniew •
Godów •
Gola •
Gołaszyn •
Gołczewo •
Gołębie •
Gorzeń •
Gorzędziej •
Gorzycko Stare •
Gorzyczki •
Gowidlino •
Górowo-Trząski •
Grab •
Grabówek •
Grądzkie •
Grochołowce •
Grochołowice •
Gródek •
Chobienice •
Grójec •
Grześlaki •
Gulcz •
Gutowo •
Hala G •
Hel •
Henrykowo S •
Henrykowo Z •
Hnyła •
Howerla •
Hryniawa •
Husne •
Huta P •
Huta T •
Ignacówka •
Izby •
Jabłonica •
Jabłonka •
Jabłonna •
Jamielnik •
Jamno •
Janowo •
Janówka •
Jasiel •
Jasieniów •
Jasnowice •
Jastarnia •
Jaszczurówka •
Jaworki •
Jawornik •
Jażyniec •
Jelenkowate •
Jelenowo •
Jelonki •
Jeziora •
Jeziorki •
Judziki •
Jurgów •
Kacwin •
Kaczory •
Kaczyce •
Kalina •
Kalnica •
Kamienica •
Kamienna •
Kamińsko •
Kamionka •
Karol Emanuel •
Karolin •
Karwia •
Karwińskie Błota •
Kaszczor •
Kąty •
Kąty Śląskie •
Kiełpin •
Kębłowo” •
Kębłowski Młyn •
Kętszyno •
Kiełcze-Kopki •
Kik •
Kisiny •
Klauza •
Klęczkowo •
Klimkowiec •
Klimiec •
Kluczno •
Kłobuck •
Knurów •
Kobaki •
Kohuntkowa •
Kokotek •
Kołodróbka •
Konarzyny •
Konieczna •
Konradów •
Kończyce •
Kopanica •
Korbielów •
Korytki” •
Kosówka •
Kościelisko •
Kośmidry •
Koza •
Kozielec” •
Krasnołąka •
Krążelka •
Krupka •
Krywałd •
Krywka •
Krzyżówki •
Kukowo •
Kułaczyn •
Kunowo •
Kurki •
Kuropka •
Kuty •
Kuźnice •
Kwiejce •
Lasocice •
Lelechów •
Leszna G •
Leśnica •
Libuchora •
Ligota •
Bukowice •
Lipnica •
Lipówka •
Liszna •
Lubocino •
Lutówko •
Łagiewniki •
Łapszanka •
Łąkie •
Łąkty •
Łebki •
Łobżonka •
Łomna G. •
Łosicha •
Łupków •
Łysa Polana •
Łyśniewo •
Makoszowy •
Małe Słońce •
Małe Walichnowy •
Mały Stożek •
Maniów •
Marklowice •
Maryniec •
Masłowo •
Mechelinki •
Miechów •
Mierzyn •
Mikołeska •
Milewo” •
Milik •
Młynek •
Morgi •
Moszczenica •
Mścigniew •
Muchocin •
Nad Stawem •
Nądnia •
Nakło •
Napromek •
Nieboczowy •
Niechłód •
Niedzica •
Niedźwiadna •
Niepoczołowice •
Niwy •
Nogat •
Nowa Dzielnica •
Nowa Karczma •
Nowe •
Nowie •
Obra •
Ochojec •
Okoniówek •
Oksywie •
Olchowiec •
Olszanka •
Olza •
Omule •
Opalenie •
Oporzec •
Orłowo •
Orzegów •
Osłanin •
Osmołoda •
Ostrowo •
Ożenna •
Pakówka •
Pałubice •
Parszywnia •
Pasika •
Pawełki •
Pawłów N •
Pawłów S •
Pawonków •
Pełty •
Pepłówek •
Pieczarna •
Piekary •
Pieńki •
Pierwoszyno •
Pietwałd •
Pijanówka •
Pisarzowice •
Piwniczna •
Pomierki •
Szonychel •
Podczerwone •
Podłęże K •
Podłęże S •
Podspady •
Pogwizdów •
Polanica •
Polany •
P. Gronowo •
Polulkiemie •
Poniwiec •
Popielniki •
Popowo •
Potoczek •
Potrzebowo •
Powroźnik •
Praszka •
Prawy Las •
Prądzonka •
Probabin •
Prosna •
Proszów •
Przedmoście •
Przegibek •
Przerośl •
Przerwa •
Przyborów •
Przybyszewo •
Przychodzko •
Przysłup •
Przyszowice •
Przywarówka •
Puck •
Pudełko •
Pudłów •
Puńców •
Pustynia •
Radły-Ługi •
Radocyna •
Radomno •
Radomyśl •
Radoszyce •
Radusz •
Rafajłowa •
Rajcza •
Rajewo •
Rakowo •
Raszczyce •
Repty N •
Rewa •
Bestwin •
Rochy •
Rodzone •
Rojca •
Romanowo •
Ropiczka •
Rosko •
Rozewie •
Roztoki J •
Roztoki G •
Roztoki K •
Rożen •
Różewie •
Ruchaje •
Ruda •
Ruda K •
Ruda L •
Rudzka K •
Rumienica •
Ruptawa •
Rutki N •
Rybin •
Rybno •
Rycerka •
Rychtal •
Rychwałd P •
Rzeka •
Bystrzec •
Rzembronia •
Sambor •
Saneczków •
Serafińce •
Sianki •
Siemianice •
Silna •
Sińków •
Skaliste •
Skoroszów •
Skrbeńsko” •
Skrodzkie •
Skwierawy •
Sławicz •
Słobódka •
Słupia •
Solarnia •
Solinka •
Sopotnia •
Sosnówek •
Sowia Góra •
Sól •
Sromowce N •
Sromowce W •
Stajki •
Stanisławowo” •
Stany •
Stara Jabłonka •
Stare •
Starokrzepice •
Stary Folwark •
Starza •
Stecowa •
Sterki •
Stoki •
Strubiska •
Strzebielino •
Strzybnica •
Strzyżewo” •
Sucha Góra CD •
Sucha Góra TG •
Sulmierzyce •
Sumina •
Szańce •
Szarlej •
Szczawnica •
Szczupliny •
Szczygłowice •
Szemzdrowo •
Szenfeld •
Szkaradowo •
Szonów •
Szwarcenowo •
Szwierczynowice •
Szybeny •
Śmigłowo •
Tarnowa Ł •
Tarnowice S •
Teklin •
Temper •
Tłuczewo •
Toplin •
Trębaczów •
Trzciel •
Trzytonie •
Tuczapy •
Tudjów •
Tupadły •
Turośl •
Tylicz •
Tymawa •
Uciechów •
Ujazd •
Ujsoły •
Ujście •
Ustrzyki G •
Uścieryki •
Uzdowo •
Walentynowo •
Walkowice •
Warmiak •
Warszkowo •
Wasiły •
Wąchabno •
Wądzyn •
Wełcz •
Wetlina •
Widowo •
Wieleń •
Wielka Tymawa •
Wielka Wieś •
Wierchomla •
Wierciochy •
Wierzbice •
Wierzchocina •
Wilamowo •
Wilcza •
Wilhelminental •
Wincenta •
Mochy •
Wincentowo •
Wisła •
Wisłok W •
Wiśniewo •
Wiśniówka •
Witkowo •
Witów •
Witówka •
Władysławek •
Wodziczna •
Wojkowa •
Wojsk •
Wojtkowice •
Wola W •
Wołosate •
Wołosianka •
Woronienka •
Wójcin •
Wrzeszczyna •
Wybudowanie •
Wydawy •
Wygiełdów •
Wygoda •
Wysowa •
Wyżków •
Wyżłów •
Zaborowo •
Zaborówiec •
Zaleszczyki •
Załakowo •
Załucze •
Zamostne •
Zaręby •
Sumin •
Zawada •
Zawale •
Zawoja •
Zbarzewo •
Zbarzyk •
Zbyczyna •
Zduny •
Zdynia •
Zebrzydowice •
Żelewiec •
Zelgniewo •
Zgorzelec •
Zielkowo •
Zielona •
Zielona W •
Zimna •
Złatna •
Zmysłowo •
Zwardoń •
Żabiny •
Żabnik •
Żarnowiec •
Żegiestów •
Żmijowiec •
Żupanie •
Żylice •
Placówki II linii
Arniki •
Baligród •
Będzin •
Biała •
Bielsko •
Bielszowice •
Borcz •
Bogumin •
Bogunice •
Bojanowo •
Bolesławiec •
Borynia •
Bralin •
Brodna •
Brodnica •
Bydgoszcz •
Chebzie •
Chodzież •
Chojnice •
Chorzele •
Chorzów •
Chwaszczyno •
Ciemnoszyje •
Cierlicko •
Cieszyn •
Cisna •
Czarnków •
Czarny Dunajec •
Czersk •
Dalwin •
Długie •
Dolne Ostrowite •
Druja •
Dubin •
Dusocin •
Dwernik •
Działdowo” •
Dzietrzkowice •
Egiertowo •
Filipów •
Gdynia •
Gładyszów •
Gorzyce •
Goszczyno •
Grabowo •
Grabówno •
Grajewo •
Grudziądz •
Hańcza •
Hartowiec •
Herby •
Horodenka •
Hutar •
Inowrocław •
Istebna •
abłonka •
Jabłonków •
Jabłonowo •
Janowo •
Jasieniów P •
Jasło •
Jasnowice •
Jaśliska •
Jaworzno •
Jeleśnia •
Jutrosin •
Kaczory •
Kadzidło •
Kalety •
IKartuzy •
Kamień •
Kamień P •
Katowice •
Kępno •
Knurów •
Kobyla G •
Kolno •
Kołomyja •
Komańcza •
Komorniki •
Konarzyny •
Korbielów •
Kornowac •
Korytki •
Kosów •
Kościerzyna •
Krokowa •
Krosno •
Krościenko •
Krotoszyn •
Krotoszyny •
Królewska Huta •
Krucz •
Krukowo •
Kruszewo •
Krynica •
Krzepice •
Krzywopole •
Krzyworównia •
Laski •
Leman •
Leszno •
Lewice •
Ligotka K •
Linia •
Lipiny •
Lipusz •
Lubasz •
Lubawa •
Lubecko •
Lubliniec •
Lubomia •
Ludwikówka •
Łacha •
Łapsze N •
Łasin •
Łobżenica •
Łomża •
Małe Słońce •
Matków •
Międzychód •
Miruszyno •
Mława •
Mokre •
Muszyna •
Mysłowice •
Myszyniec •
Nadwórna •
Nakło •
Nowy Targ •
Nowy Tomyśl •
Nowy Zagórz •
Odolanów •
Opalenica •
Orłowa •
Orzesze •
Ostrołęka •
Ostrów •
Paniówki •
Panki •
Pelplin •
Piekary •
Piłka •
Piwniczna •
Konin •
Łódź I •
Łódź II •
Radomsko •
Zduńska Wola •
Krempna •
Polany •
Porohy •
Potrzebowice •
Poznań •
Praszka •
Prądzona •
Przasnysz •
Przemyśl •
Puck •
Radostów •
Rajcza •
Raczki •
Rajgród •
Rakowiec •
Rawicz •
Rożnów •
Rudna •
Rudniki •
Rybnik •
Rybno •
Rycerka •
Rychtal •
Rydzyna •
Rytro •
Sanok •
Sępólno •
Sianki •
Sierakowice •
Skarszewy •
Skomlin •
Ławoczne •
Sławsko •
Słupia •
Smolnik •
Smorze •
Sołotwina •
Sosnowiec •
Sośnie •
Stanisławów •
Stara Piła •
Stawiski •
Strojec •
Stryj •
Strzepcz •
Sulęczyn •
Suwałki •
Sypniewo •
Szczepkowo Borowe •
Szczuczyn •
Szczygłowice •
Szprudowo •
Śmiłowo •
Śniatyn •
Świechocin •
Świerkocin •
Tarnowskie Góry •
Tczew •
Tłuste Miasto •
Turka •
Turośl •
Ujście •
Ustroń •
Wejherowo •
Wieleń •
Wieluń •
Więcbork •
Wijewo •
Włoszakowice •
Wodzisław •
Wola Michowa •
Wolsztyn •
Worochta •
Wronki •
Wyrzysk •
Wysocko Niżne •
Wysoka •
Zaborowo •
Zajączkowo •
Zakopane •
Zaleszczyki •
Zaręby •
Zbąszyń •
Zebrzydowice •
Zielona Chocina •
Żabie •
Żukowo •
Żytniów
zobacz też: Formacje graniczne II Rzeczypospolitej • Korpus Ochrony Pogranicza