Gromada (podział administracyjny)
Tabliczka adresowa w Chwałowicach
Gromada – w latach 1954–1972 najniższa (obok osiedli i miast) jednostka podziału administracyjnego PRL[1].
Gromady zostały wprowadzone 29 września 1954 roku[2], gdy w miejsce 3001 gmin utworzono 8789 gromad[3], jako mniejszych jednostek administracyjnych obejmujących kilka wsi. Zmiany podstawowych jednostek administracyjnych PRL miały głównie cele polityczne.
Pierwotnie gromada była nazwą jednostki samorządu terytorialnego, rozwijającej się w XV–XVIII wieku na wsi.
Liczba członków gromadzkiej rady narodowej wahała się zawsze od 9 (dla najmniej ludnych gromad) do 27 (dla najludniejszych). 1 stycznia 1973 roku[4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21] w miejsce 4313 gromad (stan z dnia 1 stycznia 1972[22]) utworzono 2366 znacznie większych gmin[23][24][25] (de facto 2365, ponieważ planowana gmina Kuźnica Grabowska nie została utworzona[26]). Jedynym przypadkiem powołania gminy mniejszej niż gromada było utworzenie gminy Stróże w powiecie gorlickim (3495 mieszk. w 1973 r.) w miejsce gromady Stróże, liczącej w 1970 r. 5779 mieszkańców[22].
Liczbę nowych gmin zmniejszono 2 lipca 1976 do 2129[27].
W gromadzie działała Gromadzka Rada Narodowa.
Gromady istniały także w II RP (podział administracyjny II RP) oraz – jako jednostka pomocnicza gmin – również po II wojnie światowej, do końca 1954 roku.
Zobacz też |
- Gromady powiatu wyszkowskiego
Przypisy |
↑ D. Walczak, Konieczność zmian w podziale terytorialnym gmin, Ekonomika i organizacja gospodarki żywnościowej 2012, nr 99, s. 205
↑ Dz.U. z 1954 r. Nr 43, poz. 191
↑ E. Ochendowski, Prawo administracyjne część ogólna, Toruń 2006, ISBN 978-83-7285-303-5
↑ Dz.U. z 1972 r. Nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XXI/72/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973 r., Nr 1, Poz. 1)
↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972 r., Nr. 17, Poz. 200)
↑ Uchwała Nr XVIII/108/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie gdańskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 15 grudnia 1972 r., Nr 20, Poz. 195)
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972 r., Nr 26, Poz. 174)
↑ Uchwała Nr XXIII/77/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 76)
↑ Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 r. Nr 18, poz. 268)
↑ Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 239)
↑ Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 14, Poz. 185)
↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 176)
↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167)
↑ Uchwała Nr XVIII/98/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie poznańskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 29 grudnia 1972 r., Nr 32, Poz. 391)
↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972 r., Nr 16, Poz. 193)
↑ Uchwała Nr XV/116/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 7 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie szczecińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 8 grudnia 1972 r., Nr 15, Poz. 111)
↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972 r., Nr 20, Poz. 407)
↑ Uchwała Nr XIX/109/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 13 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie wrocławskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1972 r., Nr 8, Poz. 165)
↑ Uchwała Nr XIX/71/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie zielonogórskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 6 grudnia 1972 r., Nr 10, Poz. 98)
↑ ab Kiełczewka Zaleska, M. (1974). Dotychczasowy rozwój lokalnej sieci osadniczej a reforma administracyjna wsi z r. 1973. Na przykładzie powiatów gorlickiego i żuromińskiego. [w] Przegląd Geograficzny 1974, Tom XLVI, zeszyt 2. Warszawa: PWN
↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
↑ Dziennik Polski. 1973, nr 2 (3 I) = nr 8975
↑ Leoński Z., Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2004
↑ Wykaz symboli terytorialnych jednostek administracyjnych używanych do celów statystycznych (podział administracyjny z 1 stycznia 1973). Główny Urząd Statystyczny. Biuro Spisów (errata)
↑ Służewski J. Terenowe organy administracji i rady narodowe po reformie, Warszawa 1977
