Jfyhkgu

Ten artykuł dotyczy 26 Pułku Piechoty okresu II RP. Zobacz też: 26 Pułk Piechoty - inne pułki piechoty z numerem 26.

26 Pułk Piechoty
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1939
Tradycje
Święto	17 września
Nadanie sztandaru	1922
Rodowód	Piotrkowski Okręgowy Pułk Piechoty
Dowódcy
Ostatni	ppłk dypl. Franciszek Węgrzyn
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Lwów, Gródek Jagielloński
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	XIII Brygada Piechoty 5 Dywizja Piechoty

Oficer 26 pp w latach 20-tych - Włodzimierz Brayczewski. Za walki w szeregach tegoż pułku stoczone w okresie od 1919 r. do 1921 r. odznaczony został orderem VM 5 kl. We wrześniu 1939 r. dowódca 14 pułku piechoty.

26 Pułk Piechoty (26 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Formowanie |

7 listopada 1918 roku w Piotrkowie pułkownik Jan Rządkowski przystąpił do formowania Piotrkowskiego Okręgowego Pułku Piechoty. Następnego dnia wydany został pierwszy rozkaz pułkowy, w którym ustalono skład i nazwę pułku oraz obsadę stanowisk oficerskich^[1].

20 listopada w skład pułku, jako II batalion, włączony został 500 osobowy oddział złożony z członków V Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej pod dowództwem kapitana Leopolda Endel-Ragis^[1].

W maju 1919 roku pułk został włączony w skład XIII Brygady Piechoty należącej do 7 Dywizji Piechoty^[2][3].

 Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk w walce o granice |

W marcu 1920 bronił Zwiahla atakowanego przez trzy pułki rosyjskie, a w czerwcu, podczas odwrotu na Ukrainie, w boju pod Horbulowem stoczonym z 4 Dywizją Kawalerii Armii Konnej, zdobył tabory tej dywizji i rozbił baterię artylerii. W sierpniu zdobył Włodawę. Wojnę zakończył we wrześniu zagonem na Kowel, który zdezorganizował obronę rosyjskiej 12 Armii.

Po zawieszeniu broni pułk osłaniał granicę nad rzeką Uborć. 22 listopada 1920 roku przeszedł do Kowla, w którym pozostał do lata 1921 roku^[4].

Pułk w okresie pokoju |

Jesienią 1921 roku pułk został wyłączony ze składu 7 DP i podporządkowany dowódcy 5 Dywizji Piechoty. Na przełomie października i listopada 1921 roku pułk został przeniesiony do Lwowa, a jego II batalion do Mostów Wielkich^[5].

W 1923 roku pułk (dowództwo, I i III baon, Kadra Batalionu Zapasowego) stacjonował we Lwowie z wyjątkiem II batalionu, który był detaszowany w Kamionce Strumiłowej^[6]. W 1927 roku II baon został przeniesiony do Lwowa.

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 17 września, jako datę święta pułkowego^[7]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę wręczenia chorągwi, w 1922 roku^[4].

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 26 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych. Po wprowadzeniu w 1930 nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza^[8].

W 1934 roku pułk został przeniesiony do Gródka Jagiellońskiego z wyjątkiem III baonu, który jako pododdział detaszowany pozostał we Lwowie do 1939 roku.

W kampanii wrześniowej |

 Osobny artykuł: Kampania wrześniowa.

W kampanii wrześniowej 1939 roku 26 pp, walczył w składzie macierzystej 5 Dywizji Piechoty w obronie Warszawy.

13 września na Pragę wycofała się grupa gen. Zulaufa. Dowódca 5 DP objął dowództwo obrony Przedmościa "Praga". 26 pułk piechoty (bez III bp)^[a] skierowano na Odcinek Południowy. Dwa jego bataliony obsadziły pododcinek "Utrata", dowodzony przez dcę 26 pp - ppłk. Franciszka Węgrzyna. Wsparcie odcinka zapewniały dwie baterie artylerii lekkiej i jedna ciężkiej.
Nocą z 14/15 września Niemcy uderzyli na dworzec towarowy Warszawa-Wschodnia. Broniły go pododdziały 26 pp. Nieprzyjaciel wtargnął nawet na teren stacji, ale został odrzucony kontratakiem.

22 września na Odcinku Północ III/26 pp mjr. Decowskiego obsadzał "ośrodek oporu osiedle Babice" położony przed główną pozycją obrony. Batalion ten "był przeznaczony na stracenie". Miał walczyć do końca, aby opóźnić uderzenie wroga na pozycję główną^[9].

Nocą 24/25 września Niemcy uderzyli na osiedle Babice. Po przygotowaniu artyleryjskim oddziały niemieckiej 19 DP opanowały osiedle. Mjr Decowski osobiście poprowadził kontratak kompanii II rzutu zmuszając przeważającego liczebnie wroga do odwrotu. Za ten czyn jako jeden z pierwszych obrońców Warszawy otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari.

Następnej nocy 19 DP ponownie uderzyła na zdziesiątkowany batalion mjr. Decowskiego. Po ciężkiej walce resztki batalionu złożyły broń. Niemiecki dowódca nie mógł uwierzyć, że tak słaby batalion przez dwa dni stawiał opór całej dywizji.

Żołnierze pułku |

Dowódcy pułku

Dowódca pułku kierował osobiście szkoleniem oficerów i był odpowiedzialny za gotowość bojową, całokształt wyszkolenia, służbę gospodarczą i wewnętrzną pułku^[10].

• płk piech. Jan Rządkowski (8 XI 1918 – 12 I 1919^[11])


• ppłk / płk piech. Emanuel Robert Hermann (13 I 1919^[12] – 20 VII 1920^[11])


• mjr / płk piech. Ryszard Waniczek (3 VIII 1920^[11] – 21 III 1928 → członek OTO)


• ppłk / płk piech. Bolesław Pytel (26 IV 1928^[13] – 1933)


• ppłk dypl. piech. Orest Dżułyński (28 VI 1933 – III 1936^[14] → Sztab Główny)


• ppłk / płk dypl. piech. Tadeusz Münnich (6 IV 1936 − 14 XI 1938 → oficer do zleceń Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych)


• ppłk dypl. piech. Franciszek Węgrzyn (I – 29 IX 1939 → niewola niemiecka)

Zastępcy dowódcy pułku

13 czerwca 1922 roku Minister Spraw Wojskowych zniósł dotychczasowe stanowisko referenta wyszkolenia pułku piechoty i ustanowił etatowe stanowisko zastępcy dowódcy pułku zaszeregowanego do stopnia podpułkownika, wyznaczanego przez Ministra Spraw Wojskowych. Zakres działania zastępcy dowódcy określał dowódca pułku, przed którym był on całkowicie odpowiedzialny^[15]. W 1938 roku zmieniona została nazwa stanowiska na „I zastępca dowódcy”. W organizacji wojennej pułku nie było stanowiska zastępcy dowódcy.

• mjr piech. Roman Dunin (p.o. 10 VII 1922 – 1923)


• ppłk piech. dr Zygmunt Hołobut (1923^[16])


• ppłk piech. Stanisław I Szumski (1924 – 22 V 1925 → dowódca I/85 pp)


• ppłk piech. dr Zygmunt Hołobut (1925 – 1 III 1927 → stan spoczynku z dniem 30 IV 1927^[17])


• ppłk piech. Stanisław I Szumski (5 V^[18] – 31 X 1927 → referent bezpieczeństwa i dyscypliny Komendy Miasta Przemyśl^[19])


• ppłk piech. Adam Sikorski (26 IV 1928^[20] – 23 XII 1929 → zastępca dowódcy 48 pp)


• ppłk dypl. piech. Kazimierz Dziurzyński (23 XII 1929 – 18 VI 1930 → szef sztabu DOK X)


• ppłk piech. Jan Michnowicz (18 VI 1930^[21] – 23 X 1931 → KOP^[22])


• ppłk dypl. piech. Orest Dżułyński (23 X 1931^[23] – 28 VI 1933 → dowódca 26 pp)


• ppłk dypl. piech. Jan Kazimierz Ciastoń (od 28 VI 1933^[24] – 17 I 1936 → dowódca 31 pp)

Kwatermistrzowie

W latach 1921-1923 zastępcą dowódcy pułku i jego pomocnikiem w zakresie służby administracyjno-gospodarczej był dowódca batalionu sztabowego^[10]. W 1924 roku, w nowej organizacji pokojowej pułku piechoty, utworzono stanowisko kwatermistrza, a zlikwidowano batalion sztabowy i stanowisko dowódcy tego pododdziału. 1 kwietnia 1938 roku stanowisko kwatermistrza zostało zamienione na stanowisko II zastępcy dowódcy (zastępcy dowódcy do spraw gospodarczych)^[25]. W 1939 roku, w organizacji wojennej pułku było ponownie stanowiskiem kwatermistrza.

• mjr piech. Stanisław I Szumski^[26] (10 VII 1922 – 1923)


• mjr piech. Zygmunt Cšadek (1924 – 1925)


• mjr piech. Wiktor Norbert Eichler (od 9 VIII 1926^[27])


• mjr piech. Zbigniew Drzymowski (31 X 1927^[28] – 26 IV 1928 → oficer sztabowy pułku^[29])


• mjr piech. Tadeusz Król (26 IV 1928^[30] – 23 XII 1929 → p.o. kier. ref. I PKU Kalisz^[31])


• mjr piech. Tadeusz Knopp (31 III 1930^[32] – 31 X 1931 → dowódca baonu^[33])


• mjr piech. Edward Brajewski vel Edward Pączek^[34] (od 23 X 1931^[33])


• kpt. Lucjusz Saturnin Mierzejewski (IX 1939)

Oficerowie pułku

• ppłk Leopold Endel-Ragis
  


• ppłk Stanisław Maczek
  


• ppłk piech. Hugo Korneliusz Mijakowski – dowódca baonu (28 I 1931 – 28 VI 1933)


• ppłk piech. Stanisław Brzeziński-Dunin – dowódca baonu (IV 1934 – 1939)


• mjr Czesław Rzedzicki (we wrześniu 1939 dowódca 115 pp rez.)


• mjr dypl. piech. Michał Stefanicki – dowódca III baonu (31 X 1927 – 31 XII 1928 → stan spoczynku)


• mjr piech. Henryk Marian Ostrowski (do 22 V 1925)


• mjr piech. Włodzimierz Brayczewski
  


• kpt. Teodor Antonowicz
  


• kpt. Franciszek Junker
  


• kpt. Antoni Sanojca (we wrześniu 1939 dowódca III/40 pp)


• por. Jerzy Rossowski
  


• por. Rafał Sołtan (od 1918 dowódca kompanii kaemów)


• por. Witold Włodzimierz Stankiewicz (od 1918 do 1919)


• por. Jerzy Szczerbiński
  


• por./kpt. Franciszek Węda (1919 - 1928 → 53 pp)

Obsada personalna w 1939 roku |

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku^[35][b]:

Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne^[37]

• dowódca pułku – ppłk dypl. Franciszek Węgrzyn


• I zastępca dowódcy – ppłk Ludwik Dmyszewicz


• adiutant – kpt. Jan Wincenty Maś


• starszy lekarz – mjr dr Stefan Zdanowski


• młodszy lekarz – vacat


• II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Eugeniusz Marcin Ślepecki


• oficer mobilizacyjny – kpt. Michał Rudolf Prokopowicz


• zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Piotr Książek


• oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Lucjusz Saturnin Miedziejewski


• oficer gospodarczy – kpt. int. Edward Watzke


• oficer żywnościowy – por. Stanisław Jan Barg


• dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Stanisław Kostka Roefler


• kapelmistrz – ppor. rez. pdsc. Jan Łukasz Kazimierz Kuczkowski


• dowódca plutonu łączności – kpt. Józef Kalasanty Janiszewski


• dowódca plutonu pionierów – por. Stanisław Adolf Vogl


• dowódca plutonu artylerii piechoty – por. Wiktor Dominik Maziarz


• dowódca plutonu ppanc. – por. Stanisław Sugier


• dowódca oddziału zwiadu – ppor. Zygmunt Butkiewicz

I batalion

• dowódca batalionu – mjr Kazimierz Konstanty Walerian Kirkin


• dowódca 1 kompanii – kpt. Karol Tymula


• dowódca plutonu – por. Antoni Kulik


• dowódca 2 kompanii – por. Władysław Tadeusz Frydrych


• dowódca plutonu – ppor. Władysław Gosztyła


• dowódca 3 kompanii – kpt. Mieczysław Edward Fiedler


• dowódca plutonu – ppor. Władysław Józef Galus


• dowódca 1 kompanii km – por. Józef Mazur


• dowódca plutonu – ppor. Hilary Cerajewski

II batalion

• dowódca batalionu – mjr Karol Ludwik Filip Wick


• dowódca 4 kompanii – por. Józef Chudecki


• dowódca plutonu – ppor. Stanisław Marian Proszek


• dowódca 5 kompanii – kpt. Władysław Karol Przybyłowicz


• dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Władysław Machowski


• dowódca 6 kompanii – p.o. por. Józef Mieczysław Janowski


• dowódca plutonu – ppor. Marian Bajan


• dowódca 2 kompanii km – por. Bogumił Andrzej Wrona


• dowódca plutonu – ppor. Wacław Wilkojć

III batalion

• dowódca batalionu – ppłk Stanisław Kalikst Wiktor Brzeziński


• adiutant batalionu – kpt. adm. (piech.) Stanisław Michał Polinkiewicz
  


• pomocnik dowódcy batalionu ds. gospodarczych – kpt. Maksymilian II Rutkowski


• lekarz batalionu – ppor. lek. Antoni Straburzyński


• dowódca 7 kompanii – por. Stanisław Maciejak


• dowódca plutonu – chor. Franciszek Grabowski


• dowódca 8 kompanii – kpt. Artur Seweryn Mazurek


• dowódca plutonu – ppor. Adam Maria Weber


• dowódca 9 kompanii – por. Klemens Kot


• dowódca plutonu – ppor. Eustachy Zygmunt Kłoś


• dowódca 3 kompanii km – kpt. Zygmunt Balkowski


• dowódca plutonu – por. Mieczysław Karol Wydra


• dowódca plutonu – ppor. Władysław Zalewski


• na kursie – por. Zygmunt Wojciech Stepek


• odkomenderowany – por. Julian Wilhelm Eilmes

26 obwód przysposobienia wojskowego „Gródek Jagielloński”

• kmdt obwodowy PW – mjr Józef Walenty Smagowicz^[c]
  


• kmdt powiatowy PW Lwów – kpt. adm. (piech.) Teodor Orest Antonowicz(*)


• kmdt powiatowy PW Gródek Jagielloński – ppor. kontr. piech. Bolesław Wincenty Kohman


• kmdt powiatowy PW Bóbrka – kpt. kontr. piech. Edmund Wiktor Wolszlegier(*)


• kmdt powiatowy PW Jaworów – kpt. adm. (piech.) Stanisław Jankowski(*)

Obsada personalna we wrześniu 1939 roku |

Obsada personalna we wrześniu 1939 roku^[39]

Dowództwo

• dowódca pułku - ppłk dypl. piech. Franciszek Węgrzyn
  


• I adiutant - kpt. Jan Wincenty Maś


• II adiutant - por. Mieczysław Karol Wydra


• oficer informacyjny - ppor. rez. Józef Franciszek Patyk


• oficer łączności - ppor. rez. Roman Kasendziak


• kwatermistrz – kpt. Lucjusz Saturnin Mierzejewski


• oficer płatnik - NN


• oficer żywnościowy - kpt. Jan Chmiel


• naczelny lekarz - mjr dr Stefan Zdanowski


• kapelan - NN


• dowódca kompanii gospodarczej - por. Stanisław Jan Barg

I batalion

• dowódca I batalionu - mjr Kazimierz Konstanty Walerian Kirkin


• adiutant I batalionu - ppor. rez. Franciszek Leśków


• dowódca 1 kompanii strzeleckiej - kpt. Karol Tymuła


• dowódca 2 kompanii strzeleckiej - por. Władysław Tadeusz Frydrych


• dowódca 3 kompanii strzeleckiej - kpt. Mieczysław Edward Fiedler


• dowódca 1 kompanii ckm - por. Józef Mazur

II batalion

• dowódca II batalionu - mjr Karol Ludwik Filip Wick


• adiutant II batalionu - ppor. rez. Zbigniew Baryka-Ostrowski


• dowódca 4 kompanii strzeleckiej - ppor. Stanisław' Marian Proszek


• dowódca 5 kompanii strzeleckiej - kpt. Władysław Karol Przybyłowicz


• dowódca 6 kompanii strzeleckiej - por. rez. Roman Flis


• dowódca 2 kompanii ckm - por. Bogumił Andrzej Wrona

III batalion

• dowódca III batalionu - mjr Jacek Decowski


• adiutant III batalionu - por. rez. Tadeusz Sęp-Vogełsang


• dowódca 7 kompanii strzeleckiej - por. Stanisław Maciejak


• dowódca 8 kompanii strzeleckiej - por. Jerzy Laskownicki


• dowódca 9 kompanii strzeleckiej - por. Feliks Henryk Szawłowski


• dowódca 3 kompanii cekaemów - kpt. Zygmunt Balkowski

Pododdziały specjalne

• dowódca kompanii zwiadowczej - ppor. Zygmunt Butkiewicz


• dowódca kompanii przeciwpancernej - por. Stanisław Sugier


• dowódca plutonu artylerii piechoty - ppor. art. Jerzy Apoloniusz Dziunikowski


• dowódca plutonu pionierów - por. Stanisław' Adolf Vogl


• dowódca plutonu przeciwgazowego - ppor. rez. Zygmunt Juliusz Niezgoda


• dowódca plutonu łączności - NN

Kawalerowie Virtuti Militari |

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari^[40][41]

Symbole pułkowe |

Sztandar

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

17 września 1922 we Lwowie pułk otrzymał chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo powiatów: radomskiego, koneckiego i włoszczowskiego^[4][42]. W nocy z 26 na 27 września 1939 roku sztandar został zakopany w ogrodzie Domu Arcybiskupów Warszawskich przy ulicy Miodowej w Warszawie. Sztandar został zakopany pod nadzorem kapitana Jana Chmiela. Wymieniony oficer w 1945 roku, po powrocie z niewoli, nie odnalazł sztandaru w miejscu jego ukrycia. Przypuszczalnie miejsce ukrycia sztandaru zostało ujawnione Niemcom przez jednego z żołnierzy pułku^[43].

Odznaka pamiątkowa

14 lipca 1928 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 26 pułku piechoty^[44]. Odznaka o wymiarach 35x35 mm ma kształt krzyża maltańskiego, którego ramiona emaliowane są w kolorze żółtym z granatową obwódką i złotą krawędzią. Na krzyż nałożona jest okrągła tarcza ze srebrnym herbem Piotrkowa, okolona wieńcem z liści dębowych na którym wpisano numer i inicjały „26 PP” oraz nazwy pól bitewnych „ZWIAHEL GORBYLEWO TARNÓW KOWEL”. Odznaka oficerska - jednoczęściowa, wykonana w tombaku, emaliowana. Wykonawcą odznaki był Wiktor Gontarczyk z Warszawy^[45].

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].


• Stanisław Abramowicz, Józef Kreis: Zarys historii wojennej 26-go Pułku Piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.


• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.


• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.


• Witold Jarno: Okręg Generalny Nr III Kielce w latach 1918-1921. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2003. ISBN 83-88679-31-7.


• Jerzy Kłoczewski: Polska gospodarka wojskowa 1918-1939 (zarys systemu). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07488-7.


• Księga chwały piechoty. Bronisław Prugar-Ketling (red.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992.


• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.


• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.


• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

p • d • e Wojsko Polskie II Rzeczypospolitej Rodowód Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie Naczelne władze wojskowe Naczelnik Państwa (1918-1922) Prezydent RP (1922-1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza Rodzaje sił zbrojnych Wojsko Marynarka Wojenna Formacje Wojska Wartownicze i Etapowe (1919-1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) Obrona Narodowa (1937-1939) Bronie Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937-1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria Służby duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa WP w 1939 OdeB pokojowe Plan mob. "W" Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan Zachód Plan Wschód Inne Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna Barwy broni i służb Mundur