Homoseksualizm






Leżące razem nago kochanki – Śpiące (Le Sommeil) Gustave’a Courbet (1866)




Ilustracja z XIX-wiecznej książki Sawaqub al-Manaquib przedstawiająca seks analny dwóch chłopców




Brytyjscy pisarze Oscar Wilde i Alfred Douglas, słynna para kochanków (1893). Wilde został za współżycie z Douglasem wtrącony do więzienia




Dwie matki – lesbijki wraz z dziećmi (2004)




Całujący się mężczyźni w Londynie (2011)




Tęczowa flaga – międzynarodowy symbol społeczności lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transgenderycznych i queer (LGBTQ)


Homoseksualizm, homoseksualność (z greki ὁμόιος homoios = taki sam, równy oraz z łac. sexualis = płciowy) – relacja romantyczna, pociąg seksualny i/lub zachowanie seksualne pomiędzy osobami tej samej płci lub gender. Jako orientacja seksualna, homoseksualność jest „trwałym wzorcem emocjonalnego, romantycznego, i/lub seksualnego zaangażowania” ludzi tej samej płci. Odnosi się również do poczucia przynależności, zaangażowania i aktywności społecznej, oraz członkostwa w grupach, które podzielają te wzorce zaangażowania[1][2].


Obok heteroseksualizmu i biseksualizmu jest jedną z trzech głównych orientacji seksualnych w ramach kontinuum seksualnego[1].


Naukowcy nie wiedzą dokładnie, co determinuje orientację seksualną danej osoby, ale uważają, że jest ona spowodowana złożoną zależnością wpływów genetycznych, hormonalnych i środowiskowych[3][4][5] i nie uważają, by była ona kwestią wyboru[3][4][6]. Opowiadają się za teoriami biologicznymi[3], które wskazują na czynniki genetyczne, wczesne środowisko macicy, oba te czynniki, lub włączają czynniki genetyczne i społeczne[7][8]. Nie ma przekonujących dowodów, które sugerowałyby, że rodzicielstwo lub doświadczenia z wczesnego dzieciństwa odgrywają rolę, jeśli chodzi o kształtowanie orientacji seksualnej[7]. Podczas gdy niektórzy ludzie uważają, że aktywność homoseksualna jest nienaturalna[9], badania naukowe wykazały, że homoseksualizm jest normalną i naturalną wariacją w ludzkiej seksualności i nie jest sam w sobie źródłem negatywnych skutków psychologicznych[1][10]. Poza ludźmi zachowania homoseksualne zostały udokumentowane u wielu gatunków zwierząt[11][12][13][14][15]. Nie ma wystarczających dowodów na poparcie interwencji psychologicznych w celu zmiany orientacji seksualnej, brak badań dowodzących skuteczności takich interwencji[16].


Najczęstsze terminy dla określenia osób homoseksualnych to lesbijka dla kobiet i gej dla mężczyzn, choć w języku angielskim słowo gay jest używane zarówno w odniesieniu do homoseksualnych mężczyzn jak i kobiet. Liczba osób, które identyfikują się jako geje lub lesbijki oraz odsetek osób doświadczających związków seksualnych z osobami tej samej płci jest trudny do oszacowania przez naukowców z różnych powodów, m.in. dlatego, że wiele osób homoseksualnych nie ujawnia otwarcie swojej orientacji z powodu homofobii i innych form heteroseksistowskiej dyskryminacji[17].


Wiele gejów i lesbijek żyje w trwałych i wzajemnie oddanych związkach[18], choć dopiero od początku dwudziestego pierwszego wieku warunki polityczne umożliwiły ich formalną widoczność i podliczenie. Relacje homoseksualne są równoważne relacjom heteroseksualnym we wszystkich kluczowych aspektach psychicznych. Związki i akty homoseksualne były podziwiane, a także potępiane na przestrzeni dziejów, w zależności od formy, jaką przyjmowały, i kultury, w jakiej występowały. Od końca XIX wieku zainicjowany został globalny ruch na rzecz zwiększenia widoczności, uznania i przyznania równych praw osobom homoseksualnym, w tym prawa do małżeństwa i związków partnerskich, adopcji i wychowywania dzieci, zatrudnienia, służby wojskowej, równego dostępu do opieki zdrowotnej oraz wprowadzenia ustawodawstwa przeciwdziałającego nękaniu i nienawiści na tle orientacji seksualnej, w tym wobec osób w okresie dojrzewania szczególnie narażonym na agresję.




Spis treści






  • 1 Termin


    • 1.1 Pochodzenie pojęcia


    • 1.2 Określenia


      • 1.2.1 Archaiczne


      • 1.2.2 Współczesne






  • 2 Demografia


  • 3 Zdrowie psychiczne


    • 3.1 Stanowisko organizacji naukowych


    • 3.2 Homoseksualizm w medycynie i psychologii


    • 3.3 Homoseksualizm w klasyfikacjach medycznych


      • 3.3.1 DSM


      • 3.3.2 ICD


      • 3.3.3 CCMD




    • 3.4 Badania naukowe




  • 4 Homoseksualizm a Queer theory


    • 4.1 Nowoczesność: socjologia dewiacji


    • 4.2 Studia lesbijsko-gejowskie i polityka tożsamości


    • 4.3 Ponowoczesność: socjologia odmienności, queer studies




  • 5 Homoseksualizm a kontekst kulturowy


    • 5.1 Starożytność




  • 6 Przyczyny zróżnicowania orientacji seksualnych


    • 6.1 Płynność orientacji




  • 7 Status prawny


  • 8 Związki homoseksualne


  • 9 Rodzicielstwo lesbijek i gejów


  • 10 Aspekty religijne


  • 11 Prześladowanie i dyskryminacja


    • 11.1 W przeszłości


      • 11.1.1 Trzecia Rzesza


      • 11.1.2 Związek Radziecki




    • 11.2 Współczesność




  • 12 Kwestie medyczne


    • 12.1 Homoseksualizm a wirus zespołu nabytego braku odporności – HIV




  • 13 Homoseksualizm a pedofilia i wykorzystywanie seksualne dzieci


    • 13.1 Oświadczenia organizacji naukowych


    • 13.2 Badania naukowe


    • 13.3 Konstrukcja fałszywych komunikatów




  • 14 Zachowania homoseksualne zwierząt


  • 15 Zobacz też


  • 16 Przypisy


  • 17 Bibliografia


  • 18 Linki zewnętrzne





Termin |


Znaczenie słowa homoseksualizm w różnych kontekstach może być odmienne[19]. Współcześnie termin homoseksualizm może być rozumiany w trzech łączących się znaczeniach[20][21]:



  • zachowanie seksualne (ang. sexual behaviour), kontakty seksualne z drugą osobą tej samej płci. Jeśli takie zachowania występują bez skłonności homoseksualnych czy przyjmowania tożsamości homoseksualnej (np. kontakty homoseksualne więźniów)[20] określane są jako homoseksualizm sytuacyjny lub pseudohomoseksualizm[22],

  • stan pociągu seksualnego/romantycznego lub podniecenia (ang. sexual/romantic attraction or arousal), w którym istnieją u danej osoby szczególne skłonności lub predyspozycje do angażowania się w kontakty seksualne z drugą osobą tej samej płci[20],

  • rola społeczna i tożsamość seksualna (ang. sexual identity), rozumiane jako jedna z wielu ról istniejących w społeczeństwach[20].


W krajach zachodnich istnieje tendencja do łączenia wszystkich trzech znaczeń, w efekcie homoseksualiści wykazują określone zachowania ze względu na swoje predyspozycje, prowadząc jednocześnie określony styl życia[20]. W koncepcji orientacji seksualnej pociąg seksualny, zachowania i tożsamość ściśle się ze sobą łączą, a ich oddzielne traktowanie jest źródłem błędów[21].



Pochodzenie pojęcia |



Karl-Maria Kertbeny ukuł termin homoseksualny. Został użyty po raz pierwszy w liście na ilustracji.


Współcześnie używany termin – homoseksualizm – został ukuty w 1868 roku przez pisarza Karla Kertbenego jako przeciwieństwo heteroseksualizmu[23]. Jako termin medyczny słowo pojawiło się po raz pierwszy w 1892 w tłumaczeniu C.G. Chaddocka dzieła Kraffta-Ebinga Psychopathia Sexualis na język angielski, jednak z negatywną konotacją (jako patologia)[24][25].



Określenia |



Archaiczne |


W przeszłości do określenia kontaktów homoseksualnych używano wielu nazw, m.in. zachowania homoseksualne między mężczyznami określano terminem uranizm bądź pederastia. Kontakty homoseksualne między kobietami dawniej były określane jako safizm lub trybadyzm. W języku polskim istniały zaś słowa: mężołóstwo jako określenie ogólne i paziolubstwo, które zostało zarezerwowane dla osób szlachetnie urodzonych.


Słowa te, dziś rzadko spotykane, mają pewne niuanse znaczeniowe. Uranizm oznaczał seks między mężczyznami (od boga Uranosa, ojca bogów i tytanów, władcy nieba). Słowo pederastia pochodzi od greckiego paiderastia, co znaczy „miłość do chłopców” (z greckiego pais - chłopiec i erastes - kochanek[26]) – w starożytnej Grecji typowe były stosunki homoseksualne między dojrzałymi mężczyznami a dorastającymi chłopcami. Encyklopedia PWN definiuje pederastię jako homoseksualizm męski, w szczególności zachowania seksualne dorosłego mężczyzny wobec młodzieńca, a w obiegowym znaczeniu jako stosunek analny mężczyzny z młodzieńcem[27]. Safizm to określenie miłości lesbijskiej pochodzące od imienia poetki greckiej Safony, autorki czułych wierszy miłosnych skierowanych do kobiet. Trybadyzm oznacza rodzaj seksu między kobietami, polegający na ocieraniu się intymnymi częściami ciała (od gr. tríbein – ocierać się, trzeć).



Współczesne |


W latach 60. XX wieku społeczność LGBT zaczęła stosować słowo gej (ang. gay) w odniesieniu do mężczyzn homoseksualnych) i z pozytywną konotacją, według filozofa Michela Foucaulta jako wyraz „walki o nową świadomość, niezależną tożsamość i społeczne uznanie”[28]. Żeńskim odpowiednikiem tego określenia jest lesbijka (od nazwy wyspy Lesbos, z której pochodziła Safona).


Do określenia społeczności Lesbijek, Gejów, a także osób Biseksualnych i Transgenderycznych stosuje się zwykle skrót ogólny LGBT (od pierwszych liter), jednak były lub są używane też inne terminy, np.: LGB, LGBTQ, LGBTI, i inne, będące wyrazem inkluzywności i otwartości[29].


Organizacja Gay & Lesbian Alliance Against Defamation (Sojusz Gejów i Lesbijek przeciwko Pomówieniom) uważa określenie homoseksualista za obraźliwe, gdyż posiada wydźwięk kliniczny i jest szczególnie często nadużywane przez środowiska antygejowskie. „The Associated Press”, „New York Times” czy „Washington Post” ograniczyły stosowanie tego określenia[30]. Mniej negatywny wydźwięk mają sformułowania osoba homoseksualna i osoba o orientacji homoseksualnej, które podkreślają podmiotowość osoby, o której mowa, nie zaś cechy[31].



Demografia |


Statystyki demograficzne związane z orientacją psychoseksualną są trudne do ustalenia[32], przede wszystkim dlatego, że osoby homoseksualne są w kulturach heteronormatywnych poddane nieustannemu wykluczeniu[33]. Wskutek tego część z nich obawia się ujawnienia swojej tożsamości[34], część internalizuje uprzedzenia homofobiczne, co prowadzi do wypierania się własnego homoseksualizmu (internalised homophobia)[35]. Badania, które za homoseksualistę uznają kogoś, kto odbywał stosunki seksualne tylko z osobami tej samej płci, zwykle wyznaczają odsetek populacji homoseksualnej w granicach 1%[36][37][38]. Według badań przeprowadzonych w krajach zachodnich stałe zachowania homoseksualne wykazuje 2–7% ludzi[36][37][39][40][41][42][43][44][45][46][47], a orientację homoseksualną deklaruje 1,4% kobiet i 2,8% mężczyzn[48][49]. W Stanach Zjednoczonych najwięcej mężczyzn deklarujących orientację homoseksualną lub biseksualną to Latynosi – 3,7%. Wśród osób pochodzących z Azji badanie nie wykazało osób o orientacji homo- lub biseksualnej. Biali i czarni mężczyźni deklarowali odpowiednio 3,0% i 1,5%. Wśród kobiet najwięcej deklarujących orientację homo- lub biseksualną należy do rasy białej 1,7%. Pozostałe grupy etniczne deklarowały: kobiety czarne 0,6%, Latynoski 1,2% i kobiety pochodzenia azjatyckiego 0%. Mniejszości seksualne w 12 największych miastach USA to 9,2% mężczyzn i 2,6% kobiet. Na terenach wiejskich to 1,3% mężczyzn i 0% kobiet. Wyższy poziom wykształcenia jest powiązany z większym udziałem osób homoseksualnych i biseksualnych. Wśród osób, które nie ukończyły szkoły średniej 1,6% mężczyzn i 0,4% kobiet to mniejszości seksualne, wśród osób po studiach 3,3% mężczyzn i 3,6% kobiet to mniejszości seksualne[48].


Naukowcy, prowadząc badania, definiują homoseksualistę jako osobę, która sama się za taką uważa. Problem w takiej definicji pojawia się, gdy bierzemy pod uwagę kultury niezachodnie, które nie konstruują sztywnego podziału na homo-, bi- i heteroseksualistów[50]. W niektórych kulturach uznaje się, że każdy człowiek posiada potencjalne predyspozycje do uprawiania seksu zarówno homoseksualnego, jak i heteroseksualnego[51]. W związku z tym, nawet osoba, która często uprawia seks z osobami tej samej płci, może nie uważać siebie za „homoseksualistę” w znaczeniu kultury Zachodu. Inny problem polega na konstruowaniu przez różne społeczeństwa odmiennych konfiguracji płci kulturowej. Przykładem może być indyjska hidźra, która jest uważana za trzecią płeć i – choć posiada męskie ciało – to seks mężczyzny z nią nie jest uważany za seks homoseksualny[52]. Istnieją także problemy z definicją orientacji seksualnej w przypadku osób transseksualnych.


Sondaż Instytutu Gallupa z 2002 roku pokazał, że zdaniem Amerykanów, nawet 21% mężczyzn to geje, a 22% kobiet to lesbijki. Około jedna czwarta pytanych oszacowała liczbę homoseksualistów na więcej niż 25% populacji. Natomiast, co najmniej jeden na sześciu pytanych nie był w stanie oszacować tej liczby. Mężczyźni podawali niższe szacunki niż kobiety. Co ciekawe, respondenci obu płci uważali, że wśród osób płci przeciwnej jest więcej homoseksualistów niż wśród osób ich własnej płci. Rosnąca liczba homoseksualnych bohaterów w mediach, w większości pozytywnych, może wpływać na akceptację homoseksualizmu wśród społeczeństwa i tym samym powodować to, że Amerykanie zawyżają liczbę gejów i lesbijek w populacji. Wyniki dotyczące liczby homoseksualnych kobiet bazują na sondażu telefonicznym przeprowadzonym na grupie 489 osób, a mężczyzn – 518 osób. Jak podaje Gallup, amerykański spis powszechny z 2000 roku wykazał, że pary jednopłciowe stanowią mniej niż 1% wszystkich gospodarstw domowych[53].



Zdrowie psychiczne |



Stanowisko organizacji naukowych |


Istnieje konsensus naukowy, że homoseksualizm jest normalnym wariantem ludzkiej seksualności[54][55][56][57][58][59][60]. Takie stanowisko prezentują:




  • Światowa Organizacja Zdrowia[61], Światowe Towarzystwo Psychiatryczne[62], Światowe Towarzystwo Medyczne[63], Światowe Towarzystwo Zdrowia Seksualnego[64], International Society of Psychiatric-Mental Health Nurses[65], Międzynarodowa Federacja Pracowników Socjalnych[66], Panamerykańska Organizacja Zdrowia[57], Stały Komitet Lekarzy Europejskich[67],


  • Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne[68], Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne[55][58][69], Amerykańskie Towarzystwo Psychoanalityczne[58], Amerykańska Akademia Pediatryczna[70][71], Amerykańska Akademia Psychiatrii Dzieci i Młodzieży[72][73], Amerykańskie Towarzystwo Medyczne[74], Amerykańskie Kolegium Lekarzy[75], Amerykańskie Stowarzyszenie Zdrowia Publicznego[72], Amerykańskie Stowarzyszenie Zdrowia Szkolnego[54], Amerykańska Akademia Lekarzy Rodzinnych[76][77], amerykańskie Towarzystwo Zdrowia i Medycyny Wieku Młodzieńczego[78], American Academy of Physician Assistants[79], Amerykańska Akademia Pielęgniarstwa[80], Association of American Medical Colleges[81], Amerykańskie Stowarzyszenie Edukatorów, Doradców i Terapeutów Seksualnych[82], Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologów Szkolnych[54], Amerykańskie Towarzystwo Terapii Małżeńskiej i Rodzinnej[83], amerykańskie Narodowe Stowarzyszenie Pracowników Socjalnych[58], amerykańskie Towarzystwo Terapii Behawioralnej i Poznawczej[84], Amerykańskie Stowarzyszenie Poradnictwa Psychologicznego[85], Amerykańskie Stowarzyszenie Doradców Szkolnych[54],


  • Polskie Towarzystwo Psychologiczne[86] i Polskie Towarzystwo Seksuologiczne[87][88].


  • Kanadyjskie Towarzystwo Psychiatryczne[89], Kanadyjskie Towarzystwo Psychologiczne[90], Kanadyjskie Towarzystwo Pediatryczne[91],

  • brytyjskie Królewskie Kolegium Psychiatrów[92], Brytyjskie Towarzystwo Psychologiczne[93], Brytyjska Rada Psychoanalityczna[94], Rada Psychoterapii Zjednoczonego Królestwa[95], Brytyjskie Towarzystwo Medyczne[96], brytyjskie Królewskie Kolegium Lekarzy Rodzinnych[97], brytyjskie College of Sexual and Relationship Therapists[97], Brytyjskie Stowarzyszenie Poradnictwa Psychologicznego i Psychoterapii[98], Brytyjskie Towarzystwo Terapii Behawioralnej i Poznawczej[97], brytyjskie Narodowe Stowarzyszenie Poradnictwa Psychologicznego[99],


  • Królewskie Australijsko-Nowozelandzkie Kolegium Psychiatrów[100], Australijskie Towarzystwo Psychologiczne[101][102], Australijskie Towarzystwo Medyczne[103], Australijska Federacja Psychoterapii i Poradnictwa Psychologicznego[104],


  • Południowoafrykańskie Stowarzyszenie Psychiatrów[105][106], Południowoafrykańskie Towarzystwo Psychologiczne[107][108], Południowoafrykańska Akademia Nauk[60],


  • Brazylijskie Towarzystwo Psychiatryczne[109], brazylijska Federalna Rada Psychologii[110][111], Brazylijskie Towarzystwo Psychologii Analitycznej[112], brazylijska Federalna Rada Medycyny[113],


  • Meksykańskie Towarzystwo Zdrowia Seksualnego[114],


  • Kolumbijskie Towarzystwo Psychiatryczne[115], Kolumbijska Krajowa Rada Psychologii[116], Kolumbijska Fundacja na Rzecz Postępu Psychologii[116],


  • Chilijskie Kolegium Psychologów[117][118],


  • Izraelskie Towarzystwo Psychologiczne[119],


  • Libańskie Towarzystwo Psychiatryczne[120], Libańskie Towarzystwo Psychologiczne[121], Libańskie Towarzystwo Medyczne na Rzecz Zdrowia Seksualnego[122],


  • Indyjskie Towarzystwo Psychiatryczne[123],


  • Japońskie Towarzystwo Psychiatrii i Neurologii[124],


  • Filipińskie Towarzystwo Psychologiczne[125],


  • Hongkońskie Kolegium Psychiatrów[126], Hongkońskie Towarzystwo Psychologiczne[127],


  • Tajwańskie Towarzystwo Psychiatryczne[128], Tajwańskie Towarzystwo Medyczne[129],


  • Stowarzyszenie Niemieckich Specjalistów w dziedzinie Psychiatrii i Psychoterapii[130], Niemieckie Towarzystwo Psychiatrii, Psychoterapii, Psychosomatyki i Neurologii[59][131], Niemieckie Towarzystwo Medyczne[132],


  • Francuska Federacja Seksuologii i Zdrowia Seksualnego[133],


  • Holenderski Instytut Psychologii[116], Królewskie Holenderskie Towarzystwo Medyczne[134], Holenderskie Towarzystwo Seksuologiczne[116],


  • Hiszpańskie Towarzystwo Psychiatryczne[135], Hiszpańska Generalna Rada Psychologii[136], Madryckie Kolegium Psychologów[137][138], Hiszpańskie Towarzystwo Podstawowej Opieki Pediatrycznej[139], Hiszpańska Federacja Stowarzyszeń Seksuologicznych[140],


  • Włoskie Towarzystwo Psychologiczne[141], włoska Krajowa Rada Psychologów[142][143], Włoskie Towarzystwo Seksuologiczne i Edukacji Seksualnej[144],


  • Stowarzyszenie Portugalskich Psychologów[145], Portugalskie Towarzystwo Seksuologii Klinicznej[146],


  • Szwajcarskie Towarzystwo Psychologiczne[116],


  • Duńskie Towarzystwo Medyczne[147],


  • Norweskie Towarzystwo Psychiatryczne[148], Norweskie Towarzystwo Psychologiczne[148],


  • Fińskie Towarzystwo Medyczne[149],


  • Irlandzkie Kolegium Psychiatryczne[150], Irlandzkie Towarzystwo Psychologiczne[151],


  • Węgierskie Towarzystwo Psychologiczne[152],



Homoseksualizm w medycynie i psychologii |


Hipokrates, grecki lekarz żyjący na przełomie V i IV wieku p.n.e., wśród zaburzeń psychicznych wymieniał „chorobę Scytów” (transwestytyzm), ale nie homoseksualizm[153].


Soranus z Efezu, grecki lekarz żyjący na przełomie I i II wieku n.e. i Caelius Aurelianus, rzymski lekarz praktykujący w V wieku n.e., w swoich pracach zaliczali homoseksualizm do zaburzeń psychicznych[153].


Awicenna, perski lekarz żyjący w latach 980–1037 n.e., w Kanonie medycyny sklasyfikował pasywny homoseksualizm jako zaburzenie psychiczne[153].


Homoseksualizm został umieszczony wśród zaburzeń psychicznych w The Physiognomy of Mental Diseases z roku 1833 roku autorstwa szkockiego lekarza Alexandra Morisona i w Compendium der Psychiatrie z 1883 roku autorstwa niemieckiego psychiatry Emila Kraepelina[153].


W 1886 roku Richard von Krafft-Ebing, niemiecki psychiatra, opublikował dzieło Psychopathia Sexualis, w którym homoseksualizm i inne nieprokreacyjne zachowania seksualne uznał za patologię. Krafft-Ebing uważał, że skłonności homoseksualne mogą być uwarunkowane biologiczne i wtedy należałoby uznać je za chorobę wrodzoną[154].


Havelock Ellis (1896), brytyjski lekarz i Magnus Hirschfeld (1914), niemiecki lekarz, uważali homoseksualizm za wrodzoną i normalną ekspresję ludzkiej seksualności[154][155][156].


Według Sigmunda Freuda (1905/1915), austriackiego lekarza i twórcy psychoanalizy, każdy człowiek rodzi się biseksualny. Nie uważał on homoseksualizmu za chorobę, lecz nie uznawał, że jest on tak samo normalny jak heteroseksualizm. Zdaniem Freuda, homoseksualizm był wynikiem zatrzymania rozwoju seksualnego[157].


Po śmierci Freuda w 1939 roku jego następcy odrzucili koncepcję wrodzonego biseksualizmu. Stwierdzili, że jedyną biologiczną normą jest heteroseksualizm, a homoseksualizm uznali za chorobliwy lęk do osób przeciwnej płci, spowodowany niewłaściwym wychowaniem. Do takiej interpretacji psychoanalizy przyczynił się przede wszystkim węgierski psychoanalityk Sandor Rado (1940)[56][154][157].


W latach 50. i 60. wśród psychiatrów panował konsensus odnoście patologicznego statusu homoseksualizmu[157][158]. Osoby homoseksualne próbowano leczyć m.in psychoterapią, hormonami, terapią awersyjną, lobotomią, elektrowstrząsami i kastracją[56].


Usunięcie homoseksualizmu przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) z klasyfikacji DSM w 1973 roku poprzedziły naciski ze strony gejowskich aktywistów oraz debaty, które przetoczyły się przez samo Towarzystwo, organizacje homoseksualne i media[56][159][160]. Na decyzję APA miały wpływ m.in. badania naukowe pokazujące, że homoseksualizm nie wiąże się z zaburzeniami psychicznymi[161]. Homoseksualizm został wykreślony przez Światową Organizację Zdrowia z dziesiątej rewizji klasyfikacji ICD, która ukazała się w 1992 roku[154]. Ówczesne przekonanie o patologicznym charakterze homoseksualizmu bazowało na uprzedzeniach społecznych, a nie na faktach naukowych[58][87].



Homoseksualizm w klasyfikacjach medycznych |



DSM |



 Osobny artykuł: Homoseksualizm w klasyfikacji DSM.

Homoseksualizm został sklasyfikowany jako dewiacja seksualna zarówno w pierwszym wydaniu Diagnostycznego i Statystycznego Podręcznika Zaburzeń Psychicznych (DSM-I) z 1952 roku, jak i w drugim wydaniu (DSM-II) z 1968 roku[158].


W grudniu 1973 roku Zarząd Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego zagłosował za usunięciem homoseksualizmu z DSM i zastąpieniem go zaburzeniem orientacji seksualnej, ale zastrzegał, że nie oznacza to uznania homoseksualizmu za „normalny czy tak samo wartościowy jak heteroseksualizm”. Nowa diagnoza traktowała homoseksualizm jako zaburzenie tylko wtedy, gdy osoba odczuwała z jego powodu niepokój, konflikt wewnętrzny lub chciała zmienić swoją orientację seksualną. Władze Towarzystwa spodziewały się, że działacze gejowscy błędnie zinterpretują ich decyzję: „Niewątpliwie grupy homoseksualnych aktywistów będą twierdzić, że psychiatria uznała wreszcie homoseksualizm za tak samo normalny jak heteroseksualizm. Będą one w błędzie”. Ponadto organizacja po raz pierwszy opowiedziała się przeciwko dyskryminacji osób homoseksualnych w zakresie praw obywatelskich. W kwietniu 1974 roku decyzję Zarządu o wykreśleniu homoseksualizmu z DSM w referendum poparło 58% głosujących członków Towarzystwa[154][162][163].


W lipcu 1974 roku ukazał się siódmy wydruk podręcznika DSM-II, w którym homoseksualizm zastąpiono nową kategorią diagnostyczną – zaburzeniem orientacji seksualnej[164].


W 1980 roku zostało opublikowane trzecie wydanie klasyfikacji – DSM-III, w którym zaburzenie orientacji seksualnej przemianowano na homoseksualizm egodystoniczny i umieszczono w grupie innych zaburzeń psychoseksualnych. W DSM-III-R, opublikowanym w 1987 roku, ta diagnoza została zarzucona, tym samym Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne uznało homoseksualizm za normalny wariant ludzkiej seksualności[154][165]. W tym wydaniu DSM, a potem również w DSM-IV (1994) i DSM-IV-TR (2000) „utrwalone i znaczne cierpienie związane z orientacją seksualną” zaliczono do kategorii zaburzeń seksualnych nieokreślonych inaczej[165][166]. W 2013 roku ukazał się DSM-5, w którym ta kategoria diagnostyczna została usunięta[165].



ICD |


W 1948 roku została opublikowana szósta rewizja Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-6), która jako pierwsza zawierała klasyfikację zaburzeń psychicznych. ICD-6 zaliczała homoseksualizm do dewiacji seksualnych[167][165]. Homoseksualizm był dalej patologizowany w ICD-7 (1955), ICD-8 (1965) i ICD-9 (1975)[165].


17 maja 1990 roku Światowe Zgromadzenie Zdrowia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zaaprobowało depatologizację homoseksualizmu. W 2004 roku na pamiątkę tego wydarzenia 17 maja ustanowiono Międzynarodowym Dniem Przeciw Homofobii[168].


W 1992 roku ukazała się dziesiąta rewizja Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10), w której w miejsce homoseksualizmu wprowadzono orientacją seksualną niezgodną z ego (egodystoniczną) wraz z nową kategorią diagnostyczną F66 – zaburzeniami psychologicznymi i zaburzeniami zachowania związanymi z rozwojem i orientacją seksualną[154][61]. W klasyfikacji znalazła się też informacja, że: „orientacji seksualnej – samej w sobie – nie należy uważać za zaburzenie”[61].


W 2013 roku Stały Komitet Lekarzy Europejskich[67] i World Professional Association for Transgender Health[169], a w 2014 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne[170] i powołana przez WHO Grupa Robocza ds. Klasyfikacji Zaburzeń Seksualnych i Zdrowia Seksualnego[167] zarekomendowały Światowej Organizacji Zdrowia usunięcie orientacji seksualnej niezgodnej z ego (egodystonicznej) wraz z całą kategorią diagnostyczną F66 z klasyfikacji ICD-11, której publikacja jest planowana na rok 2018[171].



CCMD |


Homoseksualizm został sklasyfikowany jako zaburzenie seksualne w pierwszej wersji Chińskiej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (CCMD-1), opublikowanej w 1978 roku. Homoseksualizm był dalej patologizowany w CCMD-2 (1989) i w CCMD-2-R (1994)[172].


W 2001 roku Chińskie Towarzystwo Psychiatryczne wykreśliło homoseksualizm z trzeciej wersji Chińskiej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (CCMD-3), wprowadzając w jego miejsce diagnozę podobną do homoseksualizmu egodystonicznego. Od tego czasu chińska psychiatria nie uznaje homoseksualizmu za zaburzenie psychiczne, ale też nie uważa go za normalny wariant ludzkiej seksualności[172].



Badania naukowe |


Osoby homoseksualne w porównaniu z osobami heteroseksualnymi cechuje większe ryzyko zaburzeń psychicznych, myśli i prób samobójczych, samobójstw, nadużywania środków psychoaktywnych oraz samookaleczenia[173][174][175][176][177][178][179]. Przyczyny ich problemów ze zdrowiem psychicznym nie zostały w pełni wyjaśnione. Prawdopodobnie przynajmniej częściowo problemy te powoduje społeczna wrogość, stygmatyzacja i dyskryminacja[173][174][175][180][179]. Nie ma dowodów, że homoseksualizm sam w sobie jest zaburzeniem lub że jest przyczyną różnic w zdrowiu psychicznym między osobami homoseksualnymi a heteroseksualnymi[174][180].


Michael Bailey, psycholog z Northwestern University, na łamach „Archives of General Psychiatry” postawił 4 hipotezy mogące wyjaśnić problemy psychiczne osób homoseksualnych[181]:



  • opresja społeczna;

  • homoseksualizm jest odchyleniem od normalnego rozwoju; nie oznacza to, że homoseksualizm jest zaburzeniem psychicznym, tylko że może być błędem rozwojowym;

  • nietypowość płciowa homoseksualistów;

  • odmienny styl życia osób homoseksualnych.


Literatura naukowa, która klasyfikowała homoseksualizm jako zaburzenie psychiczne, opierała się na badaniach, które obarczone były poważnymi błędami metodologicznymi: niejasne definicje pojęć, niedokładna klasyfikacja uczestników, niereprezentatywne grupy badawcze składające się z homoseksualistów, będących więźniami lub pacjentami, niewłaściwe grupy porównawcze, niespójne sposoby doboru prób, ignorowanie zmiennych zakłócających, błędne interpretacje wyników, niewłaściwe metody zbierania danych i wątpliwe wyniki pomiarów[56][69].



Homoseksualizm a Queer theory |



Nowoczesność: socjologia dewiacji |


Homoseksualizm, który postrzegano początkowo jako zaburzenie psychiczne, nie był uważany za swoisty przedmiot nauk humanistycznych, lecz badań medycznych. To właśnie nowoczesna medycyna stworzyła pojęcie homoseksualisty jako człowieka posiadającego wewnętrzne, relatywnie stałe predyspozycje do zachowań homoseksualnych[182]. Celem konstrukcji tej kategorii było przede wszystkim uporządkowanie różnorodności przestrzeni publicznej i nadanie jej zamkniętej, stabilnej i przewidywalnej formy. Pojęcie homoseksualizmu zostało stworzone, aby postawić sztywną granicę między tym, co normalne, widoczne, akceptowalne, pożądane, a tym, co nienormalne, patologiczne, chore, perwersywne[183]. Nazwanie rodzaju nienormalności umożliwiło jego wykluczenie. Jak podkreśla francuski antropolog i socjolog Claude Lévi-Strauss, jest to jedna ze strategii (strategia antropoemiczna), służąca usunięciu z przestrzeni publicznej przedstawicieli tożsamości niekompatybilnych. Druga strategia, antropofagiczna, polega na ich wchłonięciu, połknięciu przez społeczeństwo poprzez zmuszanie do wyrzeczenia się swojej odmienności (np. poprzez terapię konwersyjną)[184].


Przed skonstruowaniem kategorii tożsamościowej homoseksualisty w dyskursie społecznym istniało tylko pojęcie „aktów homoseksualnych”, które nie zdawały się wynikać z żadnych specjalnych predyspozycji i potencjalnie mogły być przejawiane przez każdego człowieka. Przed XIX wiekiem nie znano pojęcia orientacji psychoseksualnej i wykreowanych w jego ramach kategorii tożsamościowych hetero-, bi- i homoseksualisty[185]. Nie istniało zatem zjawisko identyfikacji z żadną z tych tożsamości[186].


W niektórych kulturach (państwa islamskie, chrześcijańska Europa wieków średnich, kultura aramejsko-hebrajska i in.) akty homoseksualne, podobnie jak wszystkie inne zachowania seksualne nie prowadzące do prokreacji, uważane były za sprzeczne z naturą i gorszące. Ponieważ w erze nowoczesnej dyskurs nie oferował alternatywnych koncepcji seksualności[185], postulat patologizacji homoseksualności stał się obowiązujący także w medycynie, gdzie stworzono obraz kliniczny homoseksualisty jako człowieka obsesyjnie zainteresowanego seksem, często molestującego dzieci, dotkniętego zaburzeniami psychotycznymi, depresją, brakiem zdolności do wykazywania uczuć wyższych czy tworzenia długotrwałych związków monogamicznych[187].



Studia lesbijsko-gejowskie i polityka tożsamości |


W latach 70. XX w. pod wpływem rewolucji seksualnej i burzy kontrkulturowej nastąpiła problematyzacja seksualności (w tym homoseksualności) w kontekście najnowszych badań psychologicznych i socjologicznych. Jej efektem było skreślenie homoseksualizmu z listy problemów zdrowotnych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM. Dekonstrukcji rozmaitych opresywnych przekonań towarzyszyło zanegowanie znaczenia homoseksualizmu jako patologii i wprowadzenie do dyskursu naukowego pojęcia homofobii przez George’a Weinberga[188][189]. Reinterpretacja seksualności spowodowała powstanie „studiów lesbijsko-gejowskich”, które miały na celu stworzenie rzetelnego, pozytywnego obrazu osób homoseksualnych[190]. Punktem wyjścia nowego paradygmatu był z jednej strony postulat psychologiczny, dotyczący depatologizacji homoseksualizmu, z drugiej jednak strony założenie, że osoby homoseksualne stanowią w miarę jednolitą grupę społeczną, którą można opisać używając języka tożsamości kolektywnej i mniejszości kulturowej[190]. Taki sposób myślenia nie negował XIX-wiecznych koncepcji homoseksualisty jako człowieka posiadającego relatywnie stałe predyspozycje do danych zachowań seksualnych[190]. Zmiana polegała jedynie na usunięciu z definicji tej kategorii elementów patologicznych (jak skłonność do zachowań destruktywnych, pedofilii itd.) i zastąpienie ich stwierdzeniem, że homoseksualista jest taki sam jak heteroseksualista[190].


Nastąpiła w ten sposób próba charakteryzacji, stworzenia nowej definicji „tożsamości homoseksualnej” i „środowiska homoseksualnego” (zob. polityka tożsamości) jako grupy dotkniętej dyskryminacją[190]. Zabiegi te zostały poddane krytyce przez nową generację teoretyków, podkreślających zróżnicowanie osób homoseksualnych, powodujące, że niemożliwe jest utworzenie spójnego obrazu typologicznego. Nastąpiła zmiana paradygmatu podmiotowo-tożsamościowego na próbę opisu ogromnego zróżnicowania stylów życia osób homoseksualnych[190]. Punktem wyjścia tej krytyki jest stwierdzenie, że tworzenie jakiejkolwiek definicji homoseksualisty (podobnie jak kobiety – zob. Judith Butler Uwikłani w płeć) oznacza wykluczanie wszystkich, którzy do tej definicji nie pasują. Stwierdzenie, że „homoseksualista jest taki sam jak heteroseksualista” stanowi, zdaniem teoretyków, kolejny przykład anihilującej homoseksualność strategii antropofagicznej, której celem jest wykluczenie niekompatybilnych tożsamości i zachowań seksualnych[191]. Strategia ta polega na wchłonięciu przez społeczeństwo wszystkich, którzy do niego nie pasują, poprzez zmuszenie ich do wyrzeczenia się swojej odmienności. W ten sposób homoseksualistę zdefiniowano jako białego przedstawiciela klasy średniej z mentalnością drobnomieszczańską, jednocześnie wykluczając osoby, które do tej definicji nie pasowały (np. osoby preferujące otwarte związki, seks z wieloma partnerami itd.)[191].


Powyższy zabieg stanowił reprodukcję normatywnych mechanizmów przemocy w ramach samego środowiska homoseksualnego, które pragnęło stworzyć określoną, domkniętą, stabilną definicję tożsamości homoseksualnej, lokując tym samym na marginesie tych, którzy z tą definicją byli niezgodni. Jak podkreślają badacze, zjawisko to stanowi normemiczne (środowiskowe) uzupełnienie procedur normetycznych (ogólnospołecznych), poprzez które następuje tworzenie kategorii pariasów wśród pariasów lub brudu w brudzie[191].



Ponowoczesność: socjologia odmienności, queer studies |




Amerykańska uczona Judith Butler, lesbijka, prekursorka teorii queer


Studia queer, prezentujące problematykę homoseksualności z perspektywy samych lesbijek i gejów, stoją w opozycji do nowoczesnego dyskursu homofobicznego, roszczącego sobie prawo do obiektywizmu[192][193]. Socjologia odmienności, opierając się na postmodernistycznej krytyce „obiektywizmu” teorii naukowych, dokonanej m.in. przez Michela Foucaulta[194], przyjmuje za punkt wyjścia postulat lokalności[195] narracji w przeciwieństwie do rzekomej uniwersalności i obiektywności nowoczesnych teorii socjologicznych[196]. Zdaniem krytyków, jakakolwiek próba obiektywnego opisu „organizmu społecznego” jest skazana na niepowodzenie ze względu na fakt, że zawsze będzie konstruowana z pewnej partykularnej perspektywy[197]. Nauka jest, zdaniem socjologów, jednym z procesów kulturowych, zdeterminowanym przez aktualnie panującą normatywność[198]. Nowoczesny dyskurs socjologiczny, w którym dominowały narracje homofobiczne, stając się narzędziem wykluczania i skazywania na kulturowy niebyt osób homoseksualnych, służył podtrzymywaniu opresywnej normatywności heteromatriksu i obowiązkowego heteroseksualizmu. Poczucie wykluczenia, naznaczenia odczuwane przez queers – odmieńców – spowodowało uruchomienie intensywnej krytyki narracji heteronormatywnych, a tym samym subwersywną resygnifikację i rekonfigurację pojęć[190]. Sztandarowym tego przykładem w ramach samej socjologii odmienności jest słowo „queer”, którego angielskie znaczenie zostało zmienione z obelgi na określenie tożsamości pozytywnej. Przejście od pozującej na obiektywizm nowoczesnej teorii socjologicznej do ponowoczesnej, lokalnej teorii społecznej, odbyło się przy aktywnym udziale dotychczas wykluczanych „odmieńców”, którzy zaprezentowali swoją narrację o tym, w jaki sposób stają się ofiarami heteroseksualnej przemocy[199].



Homoseksualizm a kontekst kulturowy |




Para lesbijek



 Osobny artykuł: Homoseksualizm a kontekst kulturowy.

Dychotomia (sztywne rozdzielanie) płci, która jest obecna w kulturze Zachodu, posiada charakter etnocentryczny (zależny od grupy etnicznej)[200]. Mimo tego płeć (lub płciowość) człowieka nie musi wyrażać się dychotomicznie – w innych kulturach i zbiorowościach kulturowych spotyka się przypadki i koncepcje dotyczące androgynii, transseksualizmu, jak i samego homoseksualizmu.


Zachowania i tożsamości homoseksualne (różnie nazywane) zaobserwowano w większości znanych naukowcom kultur - zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, przy czym ten drugi zauważany jest częściej. Spotyka się go w formie stałych instytucji społecznych, w formie zachowań związanych z pewnymi obrzędami lub jako sporadyczne zachowania indywidualne. Odbiór homoseksualizmu przez resztę społeczeństwa zmieniał się w czasie i na przestrzeni różnych kultur, począwszy od pełnej akceptacji i integracji (u pierwotnych kultur Indian[201]) po fizyczną eksterminację (np. w III Rzeszy).



Starożytność |


W starożytnej Grecji i Rzymie używano wielu pojęć na zachowania homoseksualne, różnie je też oceniano. Aktywna penetracja była traktowana jako przejaw męskości i w obu kulturach ją wychwalano. Potępiano natomiast pasywny homoseksualizm u dorosłych[202].


W Grecji Pederastia, czyli stosunki erotyczne i uczuciowe dorosłych mężczyzn z dorastającymi chłopcami i młodzieńcami (efebami), były akceptowane, czasami zalecane i powszechne[203]. Pochwała miłości homoseksualnej jako wyższej formy miłości, zalecana jest przez Platona w Uczcie (miłość platoniczna). Dorosła osoba (miłośnik, ἐραστής) mógł pełnić jedynie funkcję aktywną i nie był przy tym uznawany za osobę homoseksualną. Przyjmowanie postawy pasywnej przez dorosłego było potępiane[203]


W pogańskim Rzymie do powyższych podziałów (pasywny/aktywny, młodzieniec/dorosły) doszedł jeszcze podział na wolnych i niewolników. Nie akceptowano stosunków homoseksualnych między wolnymi. Stosunek z wolnym nieletnim był zakazany prawem[204]. Były natomiast akceptowane, a nawet wymagane ze strony niewolników[205]. Wolny dorosły, dopuszczający się pasywnego stosunku homoseksualnego lub uprawiający z innym mężczyzną seks oralny, był traktowany z pogardą jako osoba zniewieściała[206]. Część lekarzy rzymskich uznawała taki homoseksualizm za chorobę psychiczną[207].


Związki homoseksualne między kobietami są słabo udokumentowane i przebadane[208]. Homoerotyczne skłonności przypisuje się Safonie, od której miejsca zamieszkania (wyspa Lesbos) pochodzi termin lesbijka.



Przyczyny zróżnicowania orientacji seksualnych |


Od lat prowadzone są badania mające na celu odpowiedzenie na pytanie, czy na rozwój orientacji seksualnej człowieka wpływają czynniki biologiczne, psychologiczne, społeczne, wolitywne czy też wszystkie te czynniki jednocześnie.


Oświadczenie Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego:






„

Nie ma wśród naukowców konsensusu, co do dokładnych przyczyn rozwijania się u jednostki orientacji heteroseksualnej, biseksualnej, gejowskiej czy lesbijskiej. Pomimo licznych badań, które poszukiwały możliwych genetycznych, hormonalnych, rozwojowych, społecznych i kulturowych wpływów na seksualną orientację, nie pojawiły się żadne odkrycia, które pozwoliłyby naukowcom na wniosek mówiący, że seksualna orientacja jest determinowana przez jakikolwiek szczególny czynnik czy czynniki. Wielu uważa, że zarówno natura, jak i wychowanie wspólnie odgrywają skomplikowane role; większość osób doświadcza niewielkiego lub żadnego wyboru dotyczącego ich orientacji seksualnej[209].



 ”

Za jeden z argumentów na rzecz, że homoseksualizm ma podłoże genetyczne, wysuwano powszechność jego występowania w różnych kulturach. Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Stanu Illinois za orientację seksualną człowieka odpowiada co najmniej kilka niepowiązanych ze sobą genów rozrzuconych po różnych chromosomach. Badacze porównali chromosomy 456 osób z 146 rodzin, w których dwóch lub więcej braci było gejami. Odnaleziono kilka fragmentów DNA, które u części homoseksualnego rodzeństwa były identyczne. U ponad 60% braci wykryto takie same obszary DNA na trzech chromosomach – 7., 8. i 10[210]. Natomiast badania Mustanskiego z 2005 roku wykazały prawdopodobieństwo wpływu interakcji większej ilości genów z różnych regionach chromosomowych (7q36, 8p12 oraz 10q26)[211]. Pojawiają się też inne badania wskazujące na wpływ czynników genetycznych na kształtowanie się orientacji seksualnej[212][213] oraz innych czynników biologicznych[214][215].


Badania bliźniąt wykazały, że u bliźniąt jednojajowych zgodność występowania tej samej orientacji homoseksualnej wynosiła 52%. W tym samym badaniu zgodność orientacji homoseksualnej wynosiła u bliźniąt dwujajowych 22%, u braci nie będących bliźniakami 9,2 a 11% u braci przybranych[216].


Wysunięto również hipotezę, że o orientacji seksualnej decyduje budowa mózgu. Przeprowadzono badania, które sugerowały m.in., że trzecie jądro podwzgórza INH3 u gejów jest znacznie mniejsze niż u mężczyzn heteroseksualnych[217]. Różnica dotyczy też spoidła mózgowego przedniego: u mężczyzn homoseksualnych jest ono o 18% większe niż u heteroseksualnych kobiet i o 35% większe niż u mężczyzn heteroseksualnych[218]. W 2004 różnice w budowie mózgów zaobserwowała grupa naukowców z Oregon Health Sciences University wśród męskich osobników owiec wśród których obserwowano zachowania homoseksualne w porównaniu do osobników wykazujących zachowania heteroseksualne[219].


Jedną z najczęściej stwierdzanych zależności jest zwiększone prawdopodobieństwo wykształcenia orientacji homoseksualnej w zależności od liczby starszych braci[220].



Płynność orientacji |


Amerykańskie Towarzystwo Gejów i Lesbijek Psychiatrów stwierdza, że pomimo wiary części ludzi iż orientacja seksualna jest wrodzona i stała, orientacja rozwija się podczas życia jednostki[221]. We wspólnym oświadczeniu Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego i amerykańskich organizacji medycznych stwierdza się, że różni ludzie w różnych momentach życia uświadamiają sobie, że są heteroseksualni, homoseksualni lub biseksualni[222]. W raporcie Centrum Uzależnień i Zdrowia Psychicznego znajduje się informacja, że u niektórych ludzi orientacja seksualna jest ciągła i staje się stała w określonym momencie życia, u innych orientacja jest płynna i może zmieniać się przez całe życie[223]. W badaniu na 79 nieheteroseksualnych kobietach obserwowano, że w okresie 10 lat 2/3 zmieniało etykietę orientacji seksualnej, z czego 1/3 dwa lub więcej razy. Większość kobiet identyfikujących się jako biseksualne utożsamiała się z tą orientacją po 10 latach. 17% zmieniło określenie z biseksualistek i nieokreślonych na heteroseksualistki. 15% deklarujących się jako lesbijki w ostatniej rundzie pytań przyznało się do kontaktów seksualnych z mężczyznami w okresie ostatnich dwóch lat. Jednak żadna z kobiet deklarujących ostatecznie heteroseksualizm nie informowała o kontaktach seksualnych z kobietą w okresie ostatnich dwóch lat doświadczenia. Wszystkie kobiety deklarowały zmniejszenie zainteresowania zachowaniami homoseksualnymi na korzyść zachowań heteroseksualnych[224]. W 2012 opublikowano wyniki badań na grupie 2560 dorosłych respondentów; średnia wieku wynosiła około 47 lat. Respondentów proszono o określenie swojej orientacji seksualnej na przestrzeni lat. U mężczyzn zarówno orientacja homo-, jak i heteroksualna okazała się być stosunkowo stabilna; deklarowana orientacja biseksualna była niestabilna. U kobiet deklarowana orientacja i homoseksualna, i biseksualna były znacząco mniej stabilne w porównaniu do orientacji heteroseksalnej. Według autorów wyniki badania pokrywają się z tymi z ubiegłych lat[225]. W 2015 opublikowano wyniki badań nad osobami, u których w sposób naturalny (to jest: bez terapii reperatywnej) orientacja seksualna zmieniła się. Okazało się, że tylko w przypadku zmian w kierunku bliższym osobom własnej płci zmiana orientacji powiązana była z objawami depresji. Autorzy zaznaczyli, że temat wymaga więcej badań i nie jest jasne, jakie czynniki (być może jest to m.in. społeczne piętnowanie osób o skłonnościach do osób tej samej płci) wpływają na wystąpienie owych objawów depresyjnych[226].



Status prawny |





Sytuacja prawna osób homo- i biseksualnych na świecie

Sytuacja prawna osób homo- i biseksualnych na świecie

Kontakty homoseksualne legalne


     Małżeństwo osób tej samej płci


     Rejestrowane związki partnerskie lub konkubinaty


     Uznawanie małżeństw osób tej samej płci zawartych za granicą


     Ograniczone uznawanie małżeństw osób tej samej płci na poziomie federalnym


     Związki jednopłciowe nieuznawane prawnie


Kontakty homoseksualne nielegalne


     Ograniczenie swobody wypowiedzi


     De iure nielegalne, de facto nie wszczyna się postępowania


     Kara więzienia


     Dożywotnie pozbawienie wolności


     Kara śmierci




 Główny artykuł: Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT.

W 71 państwach na świecie oraz w Strefie Gazy, 2 prowincjach Indonezji (Aceh i Sumatrze Południowej) i na Wyspach Cooka kontakty homoseksualne podlegają penalizacji. W 45 państwach karane są zarówno kontakty seksualne między mężczyznami, jak i między kobietami, a w 26 – tylko między mężczyznami[227][228].


Homoseksualizm jest karany śmiercią w 4 państwach, gdzie prawo szariatu obowiązuje na szczeblu krajowym: Arabii Saudyjskiej, Iranie, Jemenie i Sudanie, a także w niektórych regionach Somalii i 12 stanach Nigerii, gdzie prawo szariatu obowiązuje lokalnie. Kara śmierci jest stosowana również przez miejscowe sądy lub milicje na terenie Iraku i na terytoriach Syrii i Iraku kontrolowanych przez Państwo Islamskie. W 5 kolejnych państwach: Afganistanie, Katarze, Mauretanii, Pakistanie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich – interpretacja prawa szariatu lub litera prawa dopuszcza karę śmierci, ale nie jest ona stosowana – istnieje moratorium na jej wykonywanie lub kodeksy karne przewidują łagodniejsze kary za kontakty homoseksualne[227].


Państwa, w których kontakty między osobami tej samej płci nie są karane, ale ograniczona jest wolność wypowiedzi lub zrzeszania się z powodu orientacji seksualnej, to: Chiny, Indonezja, Irak, Jordania, Kazachstan, Korea Północna, Litwa, Mozambik, Rosja i 7 amerykańskich stanów: Alabama, Arizona, Luizjana, Karolina Południowa, Mississippi, Oklahoma i Teksas[227][229].


23 państwa otworzyły instytucję małżeństwa dla par jednopłciowych. Są to: Holandia (2001), Belgia (2003), Hiszpania (2005), Kanada (2003 – pierwsza prowincja, od 2005 w całym kraju), Republika Południowej Afryki (2006), Norwegia (2009), Szwecja (2009), Portugalia (2010), Islandia (2010), Argentyna (2010), Dania (2012), Brazylia (2011 – pierwszy stan, od 2013 w całym kraju), Francja (2013), Urugwaj (2013), Nowa Zelandia (2013), Luksemburg (2015), Stany Zjednoczone (2004 – pierwszy stan, od 2015 w całym kraju), Irlandia (2015), Kolumbia (2016), Finlandia (2017), Malta (2017), Niemcy (2017) i Australia (2017)[227][230][231][232][233][234]. Małżeństwa osób tej samej płci zostały zalegalizowane także w części Wielkiej Brytanii (Anglia i Walia (2014) oraz Szkocja (2014)) i w niektórych regionach Meksyku (miasto Meksyk (2010), Quintana Roo (2011), Coahuila (2014), Chihuahua (2015), Nayarit (2015), Jalisco (2016), Campeche (2016), Colima (2016), Michoacán (2016), Morelos (2016), Chiapas (2017), Puebla (2017) i Kalifornia Dolna (2017))[227][235][236][237][238][239].


Państwa, które zamiast możliwości zawierania małżeństw oferują parom homoseksualnym możliwość rejestracji związków partnerskich, to: Andora (2005), Czechy (2006), Słowenia (2006), Szwajcaria (2007), Ekwador (2008), Węgry (2009), Austria (2010), Liechtenstein (2011), Chorwacja (2014), Chile (2015), Cypr (2015), Grecja (2015), Estonia (2016) i Włochy (2016), a także wchodząca w skład Wielkiej Brytanii Irlandia Północna (2005) i meksykański stan Tlaxcala (2017)[227][240][241].



Związki homoseksualne |




Kanadyjski prezenter telewizyjny Mathieu Chantelois wraz z mężem Marcelo na przyjęciu weselnym.


Nie ma istotnych statystycznie różnic pod względem zaangażowania w związek pomiędzy parami homo- a heteroseksualnymi[242]. Badanie autorstwa Kristoffa Bonello i Malcolma C. Crossa, które polegało na przeprowadzeniu wywiadów z ośmioma gejami, wykazało, że w ich związkach dochodziło do kontaktów seksualnych z osobami trzecimi. Mimo to partnerzy uznawali swoje relacje za monogamiczne, rozumiejąc pod tym pojęciem łączącą ich więź romantyczną, określaną też monogamią emocjonalną[243]. W badaniu przeprowadzonym na 70 gejach z Toronto żyjących w związku, skrypt seksualny monogamii znaleziono u 26% par. Żadna z badanych par nie była ze sobą dłużej niż trzy lata[244]. W badaniu na próbie 191 par homoseksualnych mężczyzn z San Francisco wyróżniono trzy typy umów seksualnych - monogamia, związek otwarty z ograniczeniami oraz związek otwarty bez ograniczeń. Monogamię deklarowało 48% uczestników badań, 42% uczestników pozostawało z związku otwartym z ograniczeniami dotyczącymi praktyk seksualnych poza związkiem podstawowym; pozostali uczestnicy pozostawali w związkach otwartych bez ograniczeń. Do złamania deklarowanej umowy w okresie ostatnich 12 miesięcy przyznało się 30% badanych mężczyzn. Z czego połowa z nich o złamaniu umowy poinformowała swego podstawowego partnera[245]. Reguły seksu poza związkiem wśród par gejów pozostających w związku otwartym mają za zadanie chronić emocjonalną więź z podstawowym partnerem[246] oraz zmniejszać ryzyko zakażenia wirusem HIV[245]. W ciągu 5 lat poprzedzających pewne badanie statystyczne z 2008 roku homoseksualista posiadał 10 partnerów, natomiast heteroseksualista – 2 (analiza zachowań 5168 mężczyzn)[247]. Badanie 819 mężczyzn homoseksualnych i biseksualnych pokazało, że większość z nich deklaruje się jako singel (n=503). Pozostali żyli w związkach, które określono jako monogamiczne (n=182), otwarte (n=71) i w języku angielskim monogamish (n=63). Związek monogamish oznacza parę, w której obaj partnerzy zgodzili się, że przypadkowy seks jest dopuszczalny, gdy są w niego zaangażowani obaj partnerzy. Badania potwierdziły, że życie w związkach, także u gejów, jest powiązane z korzyściami zdrowotnymi, co wcześniej zostało udowodnione wieloma badaniami dla związków heteroseksualnych. Najwięcej korzyści zdrowotnych obserwowano u par określanych jako monogamiczne[248]. W innym badaniu wśród 161 badanych par homoseksualnych wyróżniono relacje monogamiczne (52,8%), otwarte (13,0%), monogamish (14,9%) i zróżnicowane (19,3%)[249]. Michael Bettinger w artykule opublikowanym na łamach Journal of GLBT Family Studies pisze, że niektórzy geje żyją w związkach znacznie różniących się od tradycyjnego, zachodniego, heteroseksualnego modelu rodziny. Więcej niż dwóch partnerów może tworzyć rodzinę opisywaną jako poliamoryczna[250]. W rodzinie opisanej przez Bettinger pięciu dorosłych gejów wychowywało 2 nastoletnich chłopców. Elisabeth Sheff pisze, że w publikacjach naukowych opisano lesbijskie rodziny poliamoryczne oraz grupy osób różnej płci, w których partnerów łączą także relacje homoseksualne[251].


Akty przemocy w gospodarstwach domowych gejów i lesbijek występują w przybliżeniu tak samo często[252][253] lub częściej niż w związkach heteroseksualnych[254]. Organizacja Lambda, podaje na swojej stronie internetowej, że występowanie przemocy w związkach homoseksualnych jest podobne do poziomu przemocy wobec heteroseksualnych kobiet (25%), ale w obu przypadkach wartość jest prawdopodobnie zaniżona[255]. Raporty z lat 1997 i 1998 opublikowane przez organizację podają zakres przemocy w związkach LGBT od 25% do 33%[256]. Geje i mężczyźni biseksualni są narażeni na podobne formy przemocy (fizycznej, psychicznej i seksualnej) co kobiety w związkach lesbijskich i heteroseksualnych[257]. Christopher J. Alexander na podstawie przeglądu literatury naukowej stwierdza, że w badaniach stwierdzano występowanie przemocy w 25% do 50% gospodarstw domowych gejów i lesbijek[258]. Taki sam zakres występowania przemocy w związkach homoseksualnych podają w przeglądzie literatury Andrew Richards, Nathalie Noret i Ian Rivers[259]. Szacunki przedstawione przez Stiles-Shields i Carroll w pracy przeglądowej z roku 2014 obejmują zakres 25-75%. Autorzy sugerują, że odsetek osób homoseksualnych, których dotyka przemoc domowa jest wyższy, gdyż część przypadków nie jest zgłaszana z obawy przed dyskryminacją[260].



Rodzicielstwo lesbijek i gejów |




Status prawny adopcji dzieci przez pary homoseksualne na świecie:

     Adopcja dzieci legalna

     Adopcja dziecka partnera legalna

     Brak prawa do adopcji





 Główny artykuł: Rodzicielstwo osób LGBT.

W 2017 roku w Wielkiej Brytanii 18% małżeństw osób tej samej płci, 15% jednopłciowych związków partnerskich i 4% homoseksualnych związków kohabitacyjnych wychowywało dzieci[261]. W 2016 roku w Kanadzie 12% par jednopłciowych wychowywało dzieci[262], w Australii – 15%[263], w Irlandii – 9,8%[264], a w USA ten odsetek wynosił 15,7%[265].


Przekonanie, że dzieci potrzebują zarówno matki, jak i ojca, nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych[266][267]. Nie wykazano, żeby orientacja seksualna lub tożsamość płciowa rodziców miały negatywny wpływ na rozwój dzieci[268][269]. Istnieje konsensus naukowy, że dzieci par jednopłciowych rozwijają się tak samo dobrze jak dzieci par heteroseksualnych[270][266][271][272][273][274][275]. Wyniki niektórych badań, w których dopasowano do siebie rodziny, sugerują, że umiejętności rodzicielskie gejów i lesbijek mogą być nawet lepsze niż umiejętności heteroseksualnych rodziców[270][276].


Kwestia adopcji i wychowywania dzieci przez pary gejowskie i lesbijskie jest przedmiotem kontrowersji w wielu krajach[271][273][277]. Oficjalnie uznawane rodzicielstwo par jednopłciowych stało się możliwe dzięki zmianom prawa umożliwiającym związkom osób tej samej płci zawieranie związków partnerskich oraz małżeństw i związanym z tym prawem do adopcji dla par homoseksualnych[273][278]. Adopcja przez związki jednopłciowe jest legalna w 27 państwach i niektórych regionach Meksyku[227][233][279].



Aspekty religijne |



 Osobny artykuł: Religie a homoseksualizm.

Aktywności homoseksualnej nie akceptuje większość Kościołów chrześcijańskich, ortodoksyjny judaizm, hinduizm oraz islam; mniej stanowcze są tradycyjne nurty buddyzmu; akceptujący stosunek ma shintō, duża część neopogan.


Według doktryn większości kościołów chrześcijańskich kontakty homoseksualne są grzechem. Jako powód potępienia podawane są jednoznaczne stwierdzenia Biblii[280]. W Kościele katolickim i konserwatywnych kościołach protestanckich kontakty homoseksualne są również określane jako sprzeczne z tzw. prawem naturalnym i zagrażające podstawowym wartościom społecznym, m.in. rodzinie. Osoby homoseksualne są przez przedstawicieli tych Kościołów zachęcane do abstynencji seksualnej. Dotyczy to wszystkich osób niezależnie do orientacji seksualnej, przy interpretacji, że Biblia za jedyny godziwy przejaw aktywności seksualnej uznaje seks w małżeństwie, rozumianym jako trwały (w Kościele katolickim i prawosławnym – sakramentalny) związek dwojga osób różnej płci.


Podobne negatywne stanowisko względem homoseksualizmu wyznają na podstawie Tory (Pięcioksięgu Mojżeszowego) ortodoksyjni Żydzi, zwłaszcza męskiego (kobiecy jest traktowany łagodniej, jako że brak o tym w Torze zdecydowanych wypowiedzi).


Brak akceptacji homoseksualizmu, wyrażany przez przedstawicieli instytucji religijnych[281], spotyka się z ostrą krytyką organizacji zrzeszających psychologów[282] oraz zajmujących się obroną praw człowieka[283]. Zdaniem części psychologów religie mogą wpływać na wzrost antyspołecznych uprzedzeń i dyskryminacji ze względu na orientację seksualną[284]:









„

Pomimo powszechnej zgody w środowisku naukowym, że zarówno homoseksualizm jak i heteroseksualizm są normalnymi ekspresjami seksualności, niektóre organizacje polityczne i religijne próbują zmieniać orientację seksualną poprzez terapię, agresywnie propagując tę postawę społeczeństwu. Takie działania są znacznie szkodliwe, ponieważ prezentują fałszywe przekonanie, że homoseksualizm jest chorobą psychiczną, uznając często, że brak możliwości zmiany orientacji seksualnej jest moralną porażką.



 ”

— Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne[282]

Niektóre Kościoły protestanckie i starokatolickie, należące zazwyczaj do gałęzi tzw. liberalnego chrześcijaństwa, udzielają błogosławieństw parom osób tej samej płci. Wymienić można tu Kościół Anglikański w Kanadzie, Kościół Episkopalny w USA, niektóre Kościoły Starokatolickie Unii Utrechckiej, Kościół Szkocki (od 2006), Ewangelicko-Luterański Kościół Kanady, Kościół Szwecji, Kościół Danii, niektóre Kościoły działające we wspólnocie Kościoła Ewangelickiego w Niemczech, Prezbiteriański Kościół USA, Kościół Morawian, Kościół Protestancki w Holandii. Kilka innych kościołów udziela małżeństw osób tej samej płci np. Zjednoczony Kościół Kanady, Metropolitalna Wspólnota Kościelna oraz niewielkie odłamy innych tradycji, np. odłam adwentystów – Międzynarodowe Braterstwo Adwentystów Dnia Siódmego.


Jest to także przyjętą praktyką przez odłam religii mormonów – Przywrócony Kościół Jezusa Chrystusa.



Prześladowanie i dyskryminacja |



W przeszłości |



Trzecia Rzesza |





Różowy trójkąt – symbol używany w obozach koncentracyjnych do oznaczenia mężczyzn, którzy zostali tam umieszczeni za orientację homoseksualną[285].



 Osobne artykuły: Sytuacja homoseksualistów w III Rzeszy i Paragraf 175.

Niemieccy homoseksualiści padali ofiarą nazistów w III Rzeszy[286]. Naziści uznawali homoseksualistów za „antyspołecznych pasożytów”, stanowiących zagrożenie na drodze prawidłowego rozwoju rasy aryjskiej[287]. W latach 1933–1945 ponad 100 tys. ludzi zostało aresztowanych pod zarzutem zakazanego prawnie homoseksualizmu[287]. Z tego około 50 tys. zostało uznanych oficjalnie za homoseksualistów i skazanych na kary więzienia, a bliżej nieokreślona liczba umieszczona w zakładach psychiatrycznych[287]. Od 5 do 15 tys. zostało osadzonych w obozach koncentracyjnych[287]; według Rüdigera Lautmanna śmiertelność w tej grupie wyniosła około 60%[288].



Związek Radziecki |


W początkowym okresie po rewolucji październikowej w Rosji Radzieckiej panowała tolerancja dla homoseksualistów, istniały nawet plany legalizacji związków między osobami tej samej płci. Głoszono bowiem, że w społeczeństwie komunistycznym zaspokojenie pragnień seksualnych stanie się proste i nieważne, „jak wypicie szklanki wody”[289]. Aż do 1929 pisarze tacy jak Michaił Kuzmin mogli publikować dzieła literackie z wątkami homoseksualnymi. W czasie rządów Józefa Stalina jednak homoseksualizm stał się tematem tabu. Homoseksualistów zmuszano do małżeństwa jeśli chcieli zająć wysokie stanowisko w rządzie lub partii. W 1933 Józef Stalin zatwierdził nowy kodeks karny przewidujący karę 5 lat ciężkich robót za seks z osobą tej samej płci. Kontakty homoseksualne uznawano za przestępstwo przeciw państwu tej samej rangi co szpiegostwo[290]. Po „odwilży” w 1956 roku, w ramach psychiatrii represyjnej, gejów i lesbijki umieszczano w zakładach zamkniętych, gdzie często byli poddawani terapiom z użyciem elektrowstrząsów i środków psychotropowych.



Współczesność |




Celem kampanii Niech nas zobaczą była walka ze stereotypami



 Osobny artykuł: Homofobia.

Osoby homoseksualne spotykają się z uprzedzeniami, dyskryminacją i przemocą. Wrogość wobec nich bywa określana jako homoerotofobia, heteroseksizm, homoseksofobia, homoseksizm, homonegatywizm, anty-homoseksualizm, jednak najczęściej stosowanym określeniem jest homofobia[291]. Prowadzi to do znacznego zwiększenia poziomu stresu u lesbijek i gejów, a także do poczucia naznaczenia i wykluczenia[292].


Wyniki badania PEW Research z roku 2013 wskazują na wysoką akceptację homoseksualizmu w krajach Unii Europejskiej. Na pytanie, czy homoseksualizm powinien być akceptowany odpowiedziało twierdząco 88% ankietowanych w Hiszpanii i 87% w Niemczech. Podobny rozkład odpowiedzi uzyskano wśród ankietowanych w Ameryce Północnej, natomiast niewielki odsetek ankietowanych odpowiedział twierdząco w krajach Zachodniej Azji i Afryki Północnej (Bliski Wschód): Tunezja – 2%, Azji-Pacyfiku: Pakistan: 2% oraz krajach Afryki: 1% w Nigerii. Akceptacja homoseksualizmu w Polsce w roku 2013 (42%) jest porównywalna z Izraelem (40%) i Boliwią (43%). W porównaniu z rokiem 2007 nastąpił wzrost o 3 punkty procentowe[293].


Istnieją przesłanki wskazujące na to, że w ujęciu historiozoficznym, na przestrzeni dziejów, emancypacja homoseksualizmu jest pochodną stosunków ekonomiczno-społecznych i politycznych danej epoki, w szczególności ogólnego poziomu dobrobytu oraz stabilizacji politycznej (okresy pokoju), co wiąże się zwykle z przeludnieniem, nastawieniem pacyfistycznym i społecznym przyzwoleniem na niereprodukcyjne zachowania seksualne, w tym homoseksualizm[294].



Kwestie medyczne |



 Osobny artykuł: Zagadnienia medyczne dotyczące społeczności LGBT.

Według organizacji Gay and Lesbian Medical Association kwestie związane ze zdrowiem osób homoseksualnych obejmują statystycznie wyższe ryzyko zakażenia wirusem HIV (prowadzącego do AIDS), występowania niektórych nowotworów (w tym raka piersi oraz szyjki macicy), zapalenia wątroby, problemów ze zdrowiem psychicznym (zwłaszcza depresji), uzależnień (np. od palenia papierosów)[295].



Homoseksualizm a wirus zespołu nabytego braku odporności – HIV |


Homoseksualizm był historycznie łączony z AIDS ze względu na to, że początkowy rozwój epidemii miał miejsce wśród gejów. W rezultacie chorobę tę określano skrótem GRID (Gay-Related Immunodeficiency)[296]. Zarzuty tego typu spotyka się również współcześnie[297].


Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, ryzyko zakażenia wirusem HIV zależy od zachowań danej osoby, a nie od jej orientacji seksualnej[298]. Praktyki, które są obarczone większym ryzykiem zakażenia, są bardziej popularne wśród osób LGBT[299].


W Ameryce Północnej, Europie Zachodniej oraz Australii po spadku liczby zakażeń w wyniku kontaktów homoseksualnych w połowie lat 90. XX wieku nastąpił kolejny wzrost od roku 2000[300]. Znacznie zwiększone ryzyko infekcji wirusem stwierdzono także wśród mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z mężczyznami w krajach Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej oraz krajach o niskim i średnim dochodzie Europy[301][302]. W roku 2004 zdefiniowane zostało działanie nazwane barebacking, jest to w pełni świadome ryzykowne zachowanie, polegające na odbywaniu stosunków analnych bez prezerwatywy. Zachowania takie obecne są w środowiskach mężczyzn wykazujących zachowania homoseksualne nawet gdy jeden z partnerów jest świadomy bycia zakażonym[303].


W krajach Europy Zachodniej, rozumianej jako 15 krajów Unii Europejskiej, przed rokiem 2003, zakażonych wirusem HIV było zwykle 10-20% mężczyzn homoseksualnych i biseksualnych. Szczególnie dużo zakażonych mężczyzn z grupy MSM (ang. men having sex with men) jest w dużych miastach[304]. W grupie mężczyzn mających kontakty z mężczyznami więcej niż 10% zakażonych HIV stwierdzono w 7 krajach europejskich. Kraje te to: Francja (17,7%), Hiszpania (13,1%), Grecja (12,7%), Niemcy (11,5%), Szwajcaria (11,3%), Belgia (10,4%), Portugalia (10,2%). W roku 2007 oszacowano, że w Niemczech kontakty seksualne między mężczyznami są przyczyną 74% nowych infekcji (w roku 2005 - 70%[305]). Ten sam poziom wykazano w Czechach w roku 2011. W Szwecji mężczyźni homoseksualni odpowiadają za 50% a w Holandii za 55% nowych infekcji HIV. Źródłem infekcji są przede wszystkim starsi mężczyźni homoseksualni. Dane z lat 2010-2012 wskazują na wzrost liczby zakażeń w grupie MSM[306].


W Europie Środkowej odsetek zakażeń jest kilkukrotnie mniejszy – w Polsce 12,8% zarażeń w latach 2004–2008 dotyczy kontaktów seksualnych między mężczyznami[307]. Równocześnie do nosicielstwa HIV przyznaje się około 5% populacji gejów w Polsce[308].
Do wysokiej zachorowalności przyczynia się fakt, że seks analny, który należy do zachowań seksualnych obarczonych dużym ryzykiem zakażenia[309], jest powszechnie akceptowany przez gejów[299].


W USA męscy homoseksualiści odpowiadają za około 50% zakażeń HIV ogółem i 67% wśród mężczyzn[310], przy czym w latach 2002–2007 wartość ta wynosiła 55%[311], następnie spadła do 47% i ponownie wzrosła do 51%[312].









„

Ludzie, 70% nosicieli wirusa HIV w naszym kraju to homo- i biseksualiści. Nie możemy zaprzeczyć, że AIDS to choroba gejów. Musimy to przyznać i stawić temu czoła.



 ”

— Działacz gejowski i lider organizacji The National Gay and Lesbian Task Force Matt Foreman[313]


Homoseksualizm a pedofilia i wykorzystywanie seksualne dzieci |



Oświadczenia organizacji naukowych |


Stanowisko Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego[314]:






„

Jednym z przejawów uprzedzeń jest zarzut, że geje stanowią szczególne zagrożenie dla dzieci. Jednakże, wszystkie dostępne dane naukowe i doświadczenie kliniczne wskazują, że geje nie są bardziej skłonni do wykorzystywania seksualnego dzieci niż mężczyźni heteroseksualni.



 ”

Stanowisko Amerykańskiej Akademii Psychiatrii Dzieci i Młodzieży, Amerykańskiego Stowarzyszenia Zdrowia Publicznego, Amerykańskiego Stowarzyszenia Poradnictwa Psychologicznego i amerykańskiego Narodowego Stowarzyszenia Pracowników Socjalnych[72]:






„

Jeden szczególnie ohydny mit głosi, że osoby homoseksualne (zwłaszcza płci męskiej) są ze swojej natury skłonne do wykorzystywania seksualnego dzieci. To oskarżenie jest fałszywe.



 ”

Stanowisko Południowoafrykańskiego Towarzystwa Psychologicznego[315]:






„

Powszechnym przejawem uprzedzeń wobec osób homoseksualnych jest zarzut, że geje szczególnie stanowią zagrożenie dla dzieci. Jednak ze wszystkich dostępnych danych naukowych i doświadczenia klinicznego wynika, że geje nie są bardziej skłonni od mężczyzn heteroseksualnych do wykorzystywania seksualnego dzieci. Twierdzenia przeciwne poważnie wypaczają badania i opierają się na wątpliwych źródłach. Założenie, że homoseksualni mężczyźni są pedofilami również nie znajduje potwierdzenia w poważanych recenzowanych badaniach.



 ”

Stanowisko Południowoafrykańskiej Akademii Nauk[316]:






„

Nie ma żadnych wiarygodnych badań naukowych pokazujących, że osoby o orientacji homoseksualnej są bardziej skłonne do wykorzystywania dzieci niż heteroseksualni sprawcy.



 ”

Stanowisko Stowarzyszenienia Portugalskich Psychologów[145]:






„

Przekonanie, że istnieje związek między pedofilią a homoseksualizmem jest wciąż szeroko rozpowszechnione. Pogląd ten nie znajduje jednak potwierdzenia w badaniach empirycznych.



 ”

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego[87]:






„

Przypisywanie osobom homoseksualnym szczególnej – w porównaniu do heteroseksualnych – skłonności do seksualnego wykorzystania dzieci stanowi nieuprawnione nadużycie, a rozpowszechnianie skojarzenia między homoseksualnością a pedofilią jest domeną ludzi nieświadomych i niekompetentnych bądź też uprzedzonych do ludzi homoseksualnych i sprzeciwiających się prawom obywatelskim tych osób. Podtrzymywanie społecznego przekonania o szczególnej skłonności osób homoseksualnych do seksualnego wykorzystywania dzieci jest krzywdzące dla homoseksualnej części społeczeństwa, przyczynia się do niezwykłej trwałości uprzedzeń wobec tych osób i utrudnia pełne funkcjonowanie psychologiczne homoseksualnych obywatelek i obywateli.



 ”


Badania naukowe |


Badania naukowe nie dają podstaw do twierdzenia, że mężczyźni homoseksualni są bardziej skłonni do wykorzystywania seksualnego dzieci[317]. Pedofile zazwyczaj odczuwają pociąg seksualny do konkretnej płci dziecka. Skutkuje to podziałem pedofilów na homoseksualnych (pociągają ich chłopcy), heteroseksualnych (pociągają ich dziewczynki) i biseksualnych (pociągają ich zarówno chłopcy, jak i dziewczynki). Homoseksualni pedofile stanowią od 9 do 40% ogółu pedofilów, co stanowi odsetek około 4–20 razy większy niż odsetek dorosłych mężczyzn, których pociągają inni dorośli mężczyźni, w męskiej populacji. Nie oznacza to, że homoseksualni mężczyźni są bardziej skłonni do wykorzystywania seksualnego dzieci, tylko że większy odsetek pedofilów jest homoseksualny w swojej orientacji względem płci dziecka. Pedofile heteroseksualni preferują dziewczynki między 8 a 10 rokiem życia, a homoseksualni preferują chłopców między 10 a 13 rokiem życia[318]. Dla części pedofilów nie ma znaczenia płeć dziecka, lecz jego wiek[319].



Konstrukcja fałszywych komunikatów |


Pomimo badań naukowych oraz stanowiska organizacji naukowych, konstruuje się zmanipulowane i fałszywe komunikaty przypisujące osobom homoseksualnym pedofilię[320].



Zachowania homoseksualne zwierząt |



 Osobny artykuł: Homoseksualne zachowania zwierząt.

Zachowania homoseksualne występują u kręgowców, szczególnie u gatunków żyjących w społecznościach, np. u ptaków morskich i ssaków, w tym wśród najbliżej spokrewnionych z człowiekiem szympansów. Zachowania takie zaobserwowano do tej pory u ponad 1500 żyjących na wolności gatunków, a zjawisko to dobrze udokumentowano u ponad pięciuset z nich[321][322].


Zachowania homoseksualne były wielokrotnie obserwowane u bizonów amerykańskich, częściej u samców niż u samic. Wśród samców są interpretowane jako przejaw dominacji, zabawy lub braku dostępu do samicy. Mogą występować równie często jak zachowania heteroseksualne. Zachowania homoseksualne obserwowane są niemal wyłącznie poza okresem godowym. Część zachowań homoseksualnych wśród samic ma miejsce w grupach trzech lub więcej osobników z udziałem wyłącznie samic lub także samców. Zachowania homoseksualne wśród samic mogą zwiększać szansę na kopulację z samcem, być przejawem dominacji lub umożliwiać synchronizację rui[323].


Wśród żyraf obserwuje się zachowanie nazywane necking – pocieranie szyją[324]. Wśród dojrzałych samców zachowanie jest przejawem dominacji i służy ustaleniu hierarchii w grupie zwiększając szanse rozrodu samca wygrywającego pojedynek[325]. Necking w formie delikatnej występuje pomiędzy dojrzałymi i dorastającymi samcami. Możliwe, że w tym przypadku także jest przejawem dominacji lub formą nauki młodych osobników[324].


W ogrodach zoologicznych w USA, Niemczech, Japonii i Nowej Zelandii w przypadku pingwinów zaobserwowano, że niektóre osobniki płci męskiej łączą się w pary na całe życie i zdarza się, że wspólnie budują gniazdo, w którym zamiast jajka umieszczają kamień próbując wysiadywać go. W 2004 roku pracownicy Centralnego Parku ZOO w USA eksperymentalnie podmienili jednej męskiej parze pingwinów kamień na prawdziwe jajko, po czym zaobserwowali, że para pingwinów otoczyła wyklute pisklę taką samą opieką, jak pary osobników płci przeciwnej[326]. Zachowania homoseksualne wśród pingwinów potwierdziły ogrody zoologiczne w Niemczech[327], Japonii[328], Nowej Zelandii[329] i Danii[330].


W hodowlach owiec obserwuje się, iż ok. 8% męskich osobników wykazuje jedynie homoseksualne preferencje. Dodatkowo zaobserwowano u nich różnice w budowie mózgów w stosunku do osobników wykazujących zachowania heteroseksualne[219].



Zobacz też |















Informacje w projektach siostrzanych

Commons-logo.svg  Multimedia w Wikimedia Commons

Wikiquote-logo.svg  Cytaty w Wikicytatach

WiktionaryPl nodesc.svg  Definicje słownikowe w Wikisłowniku




W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Homoseksualizm


  • homofobia

  • mniejszość seksualna

  • Homoseksualizm w klasyfikacji DSM

  • panseksualizm

  • skala Kinseya


  • Równouprawnienie:

    • Parada Równości

    • Status prawny związków osób tej samej płci w Europie

    • Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Europie



  • Historia:

    • różowe teczki

    • akcja „Hiacynt”



  • Inne:

    • heteroseksizm

    • Gay-friendly


    • Polari - slang gejowski





Przypisy |




  1. ↑ abc Sexual orientation, homosexuality and bisexuality. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne. [dostęp 22 maja 2018].


  2. ↑ Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365(...) – APA California Amicus Brief – As Filed. s. 30. [dostęp 22 maja 2018].


  3. ↑ abc Frankowski BL, American Academy of Pediatrics Committee on Adolescence. Sexual orientation and adolescents. „Pediatrics”. 113 (6), s. 1827–32, czerwiec 2004. DOI: 10.1542/peds.113.6.1827. PMID: 15173519. 


  4. ↑ ab Mary Ann Lamanna, Agnes Riedmann, Susan D Stewart: Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society. Cengage Learning, 2014, s. 82. ISBN 1-305-17689-8. Cytat: The reason some individuals develop a gay sexual identity has not been definitively established  – nor do we yet understand the development of heterosexuality. The American Psychological Association (APA) takes the position that a variety of factors impact a person's sexuality. The most recent literature from the APA says that sexual orientation is not a choice that can be changed at will, and that sexual orientation is most likely the result of a complex interaction of environmental, cognitive and biological factors...is shaped at an early age... [and evidence suggests] biological, including genetic or inborn hormonal factors, play a significant role in a person's sexuality (American Psychological Association 2010)..


  5. ↑ Gail Wiscarz Stuart: Principles and Practice of Psychiatric Nursing. Elsevier Health Sciences, 2014, s. 502. ISBN 0-323-29412-X. Cytat: No conclusive evidence supports any one specific cause of homosexuality; however, most researchers agree that biological and social factors influence the development of sexual orientation..


  6. ↑ Gloria Kersey-Matusiak: Delivering Culturally Competent Nursing Care. Springer Publishing Company, 2012, s. 169. ISBN 0-8261-9381-1. Cytat: Most health and mental health organizations do not view sexual orientation as a 'choice.'.


  7. ↑ ab Submission to the Church of England's Listening Exercise on Human Sexuality. The Royal College of Psychiatrists. [dostęp 22 maja 2018].


  8. ↑ N. Långström, Q. Rahman, E. Carlström, P. Lichtenstein. Genetic and Environmental Effects on Same-sex Sexual Behavior: A Population Study of Twins in Sweden. „Archives of Sexual Behavior”. 1 (39), s. 75–80, 2008. DOI: 10.1007/s10508-008-9386-1. PMID: 18536986. 


  9. ↑ B. A. Robinson: Divergent beliefs about the nature of homosexuality. Religious Tolerance.org, 2010. [dostęp 12 September 2011].


  10. ↑ „Therapies” to change sexual orientation lack medical justification and threaten health. Pan American Health Organization. [dostęp 22 maja 2018].


  11. ↑ Same-sex Behavior Seen In Nearly All Animals, Review Finds. ScienceDaily.


  12. ↑ 1,500 animal species practice homosexuality. The Medical News, 23 października 2006.


  13. ↑ Homosexual Behaviour in Animals, An Evolutionary Perspective, VolkerV. Sommer, Paul LP.L. Vasey, Cambridge: Cambridge University Press, 2006, ISBN 0-521-86446-1, OCLC 71798078 .


  14. ↑ Bruce Bagemihl: Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. St. Martin's Press, 1999. ISBN 0-312-19239-8.


  15. ↑ Max Harrold: Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. The Advocate, 16 lutego 1999. [dostęp 22 maja 2018].


  16. ↑ American Psychological Association: Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts


  17. ↑ LeVay, Simon (1996). Queer Science: The Use and Abuse of Research into Homosexuality. Cambridge: The MIT Press ​ISBN 0-262-12199-9​


  18. ↑

    • Census statistics show quarter of California same-sex couples raising kids

    • Region Saw Increase In Same-Sex Households

    • Census 2010: One Quarter of Gay Couples Raising Children

    • Minnesota Sees 50% Rise in Number of Gay Couples

    • Census:Dutchess, Ulster Gay Households Increase

    • Same Sex Couples' Numbers Soar In N.Y, 2010 Census Finds. [zarchiwizowane z tego adresu].

    • 87% Increase in Same-Sex Nevada Households Since 2000

    • 2010 Census indicates increase among same-sex homeowners in Oklahoma


    • Spike In Number of City's Same-Sex Couples




  19. ↑ MW. Ross. Beyond the biological model: new directions in bisexual and homosexual research.. „J Homosex”. 10 (3–4), s. 63–70, 1984. PMID: 6533177. 


  20. ↑ abcde E. J. Haeberle and R. Gindorf (eds.): Bisexualities – The Ideology and Practice of Sexual Contact with both Men and Women. New York: Continuum, 1998, s. 13–51. ISBN 978-0-8264-0923-2.


  21. ↑ ab Ritch C. Savin-Williams. Who's Gay? Does It Matter?. „Current Directions in Psychological Science”. 15 (1), s. 40–44, 2006. DOI: 10.1111/j.0963-7214.2006.00403.x. 


  22. ↑ Situational Homosexuality


  23. ↑ Andrew Wikholm: Heterosexual. [dostęp 2009-07-26].[martwy link]


  24. ↑ homosexual (ang.). Etymonline.com. [dostęp 2014-11-05].


  25. ↑ Jonathan NedJ.N. Katz Jonathan NedJ.N., The Invention of Heterosexuality, Dutton, NY: University of Chicago Press, 1995, s. 52, 53 .


  26. ↑ Ralph H. Tindall: The male adolescent involved with a pederast becomes an adult. Journal of Homosexuality, Vol 3 (4) Summer 1978. [dostęp 2014-11-04].


  27. ↑ pederastia - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy, encyklopedia.pwn.pl [dostęp 2017-11-23]  (pol.).


  28. ↑ Michael Foucault, Historia seksualności, PWN, Warszawa 2000, s. 45, ​ISBN 83-07-02771-3​


  29. ↑ The Santa Cruz County in-queery, Volume 9, Santa Cruz Lesbian, Gay, Bisexual & Transgendered Community Center, 1996. Books.google.com. 2008-11-01. Dzień: 2014-09-10.


  30. ↑ GLAAD Media Reference Guide:Offensive Terminology to Avoid


  31. ↑ Grupa Edukatorów Seksualnych „Ponton”: Płeć i mniejszości seksualne – słownik


  32. ↑ D. Black, G. Gates, S. Sanders, L. Taylor. Demographics of the gay and lesbian population in the United States: evidence from available systematic data sources.. „Demography”. 37 (2), s. 139–154, May 2000. PMID: 10836173. 


  33. ↑ T. Nelson Psychologia uprzedzeń, s. 342, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003, ​ISBN 83-89120-65-8​.


  34. ↑ Fuss, Diana, ed. (1991). Inside/Out: Lesbian Theories, Gay Theories. New York: Routledge.


  35. ↑ Psychology LGBT


  36. ↑ ab S. Hite, The Hite Report on Male Sexuality, New York, A. Knopf, 1991.


  37. ↑ ab S. S. et C. L. Janius, The Janius Report on Sexual Behavior, New York, John Wile & Sons, 1993.


  38. ↑ Alfred C. Kinsey, Sexual Behavior in the Human Male, 1948, ​ISBN 0-7216-5445-2​(o.p.), ​ISBN 0-253-33412-8​(reprint)


  39. ↑ ACSF Investigators (1992). AIDS and sexual behaviour in France. Nature, 360, 407–409.


  40. ↑ Billy, J. O. G., Tanfer, K., Grady, W. R., & Klepinger, D.H. (1993). The sexual behavior of men in the United States. Family Planning Perspectives, 25, 52–60.


  41. ↑ Binson, D., Michaels, S., Stall, R., Coates, T. J., Gagnon, & Catania, J. A. (1995). Prevalence and social distribution of men who have sex with men: United States and its urban centers. Journal of Sex Research, 32, 245–254.


  42. ↑ Bogaert, A. F. (2004). The prevalence of male homosexuality: The effect of fraternal birth order and variation in family size. Journal of Theoretical Biology, 230, 33–37. (p. 33)


  43. ↑ Fay, R. E., Turner, C. F., Klassen, A. D., & Gagnon, J. H. (1989). Prevalence and patterns of same-gender sexual contact among men. Science, 243, 338–348.


  44. ↑ Johnson, A. M., Wadsworth, J., Wellings, K., Bradshaw, S., & Field, J. (1992). Sexual lifestyles and HIV risk. Nature, 360, 410–412.


  45. ↑ Sell, R. L., Wells, J. A., & Wypij, D. (1995). The prevalence of homosexual behavior in the United States, the United Kingdom and France: Results of national population-based samples. Archives of Sexual Behavior, 24, 235–248.


  46. ↑ Wellings, K., Field, J., Johnson, A., & Wadsworth, J. (1994). Sexual behavior in Britain: The national survey of sexual attitudes and lifestyles. London, UK: Penguin Books.


  47. ↑ Alfred C. Kinsey, Sexual Behavior in the Human Male, 1948, ​ISBN 0-7216-5445-2​(o.p.), ​ISBN 0-253-33412-8​(reprint).


  48. ↑ ab Laumann, E. O., Gagnon, J. H., Michael, R. T., & Michaels, S. (1994). The social organization of sexuality: Sexual practices in the United States. Chicago: University of Chicago Press. s. 283-321


  49. ↑ Michael R.T. i inni (1994). Sex in America: A definitive survey. Boston: Little, Brown


  50. ↑ Shivananda Khan, Culture, sexualities, and identities: men who have sex with men in India „Journal of Homosexuality”, 2001 nr 40(3/4)


  51. ↑ Michel Foucault, Historia seksualności, przeł. Tadeusz Komendant, Bogdan Banasiak i Krzysztof Matuszewski, Warszawa 1995.


  52. ↑ Serena Nanda: Neither Man Nor Woman: The Hijras of India. 1998.


  53. ↑ What Percentage of the Population Is Gay? (ang.). Gallup, 2002–10–08.


  54. ↑ abcd Just the Facts Coalition: Just the Facts about Sexual Orientation and Youth: A Primer for Principals, Educators, and School Personnel. 2008. [dostęp 2016-02-02].


  55. ↑ ab American Psychological Association: Resolution on Appropriate Affirmative Responses to Sexual Orientation Distress and Change Efforts. 2009. [dostęp 2016-02-02].


  56. ↑ abcde Herek GM. Sexual Orientation Differences as Deficits: Science and Stigma in the History of American Psychology. „Perspectives on Psychological Science”. 5 (6), s. 693–699, 2010. DOI: 10.1177/1745691610388770. [dostęp 2016-02-02]. 


  57. ↑ ab Pan American Health Organization: “Cures” for an illness that does not exist. 2012. [dostęp 2016-02-02].


  58. ↑ abcde Brief of the American Psychological Association, et al. as Amici Curiae in Support of Petitioners, Obergefell v. Hodges, Supreme Court of the United States. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  59. ↑ ab Deutsche Gesellschaft für Psychiatrie und Psychotherapie, Psychosomatik und Nervenheilkunde: Referat Sexuelle Orientierungen und Identitäten in Psychiatrie und Psychotherapie. [dostęp 2016-12-15].


  60. ↑ ab Academy of Science of South Africa: Diversity in Human Sexuality: Implications for Policy in Africa. Pretoria: Academy of Science of South Africa, 2015, s. 9. ISBN 978-0-9922286-9-9. [dostęp 2016-02-02].


  61. ↑ abc Pużyński S, Wciórka J (red.): Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2000, s. 185. ISBN 83-85688-25-0.


  62. ↑ Bhugra D, Eckstrand K, Levounis P, Kar A, Javate KR. WPA Position Statement on Gender Identity and Same-Sex Orientation, Attraction and Behaviours. „World Psychiatry”. 15 (3), s. 299–300, 2016. DOI: 10.1002/wps.20340. PMID: 27717266. PMCID: PMC5032493. [dostęp 2016-04-21]. 


  63. ↑ World Medical Association: WMA Statement on Natural Variations of Human Sexuality. 2013. [dostęp 2017-11-01].


  64. ↑ World Association for Sexual Health: Homosexuality is not a disease. 2011. [dostęp 2016-02-02].


  65. ↑ International Society of Psychiatric-Mental Health Nurses: Position Statement On Reparative Therapy. 2008. [dostęp 2018-03-10].


  66. ↑ International Federation of Social Workers: Sexual Orientation and Gender Expression. 2014. [dostęp 2018-03-10].


  67. ↑ ab Standing Committee of European Doctors: CPME Statement on Natural, Non-pathological Variations of Human Sexuality. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  68. ↑ American Psychiatric Association Commission on Psychotherapy by Psychiatrists. Position Statement on Therapies Focused on Attempts to Change Sexual Orientation (Reparative or Conversion Therapies). „American Journal of Psychiatry”. 157 (10), s. 1719–1721, 2000. PMID: 11183192. [dostęp 2016-02-02]. 


  69. ↑ ab American Psychological Association. Guidelines for Psychological Practice with Lesbian, Gay, and Bisexual Clients. „American Psychologist”. 67 (1), s. 10–42, 2012. DOI: 10.1037/a0024659. PMID: 21875169. [dostęp 2016-02-02]. 


  70. ↑ Committee On Adolescence. Office-Based Care for Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and Questioning Youth. „Pediatrics”. 132 (1), s. 198–203, 2013. DOI: 10.1542/peds.2013-1282. PMID: 23796746. 


  71. ↑ Levine DA; Committee On Adolescence. Office-Based Care for Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and Questioning Youth. „Pediatrics”. 132 (1), s. e293–313, 2013. DOI: 10.1542/peds.2013-1283. PMID: 23796737. 


  72. ↑ abc Brief Amicus Curiae Submitted in Support of Appellants by American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, et al., Ray v. Ohio, Supreme Court of Ohio. 2001. [dostęp 2016-02-02].


  73. ↑ Adelson SL; American Academy of Child and Adolescent Psychiatry (AACAP) Committee on Quality Issues (CQI). Practice Parameter on Gay, Lesbian, or Bisexual Sexual Orientation, Gender Nonconformity, and Gender Discordance in Children and Adolescents. „Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry”. 51 (9), s. 957–974, 2012. DOI: 10.1016/j.jaac.2012.07.004. PMID: 22917211. 


  74. ↑ American Medical Association: Health Care Needs of Lesbian Gay Bisexual and Transgender Populations H-160.991. 2016. [dostęp 2017-11-01].


  75. ↑ Daniel H, Butkus R; Health and Public Policy Committee of American College of Physicians. Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Health Disparities: Executive Summary of a Policy Position Paper From the American College of Physicians. „Annals of Internal Medicine”. 163 (2), s. 135–137, 2015. DOI: 10.7326/M14-2482. PMID: 25961598. 


  76. ↑ American Academy of Family Physicians: Homosexuality: Facts for Teens. 2017. [dostęp 2017-11-01].


  77. ↑ American Academy of Family Physicians: Recommended Curriculum Guidelines for Family Medicine Residents: Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender Health. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  78. ↑ Society for Adolescent Health and Medicine. Recommendations for Promoting the Health and Well-Being of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Adolescents: A Position Paper of the Society for Adolescent Health and Medicine. „Journal of Adolescent Health”. 52 (4), s. 506–510, 2013. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2013.01.015. PMID: 23521897. [dostęp 2016-02-02]. 


  79. ↑ Gianola FJ. PA Quandaries: The Ethics of “Reparative” Therapy. „Journal of the American Academy of Physician Assistants”. 20 (8), s. 1–2, 2007. [dostęp 2018-03-10]. 


  80. ↑ Expert Panel on LGBTQ, American Academy of Nursing. American Academy of Nursing Position Statement on Reparative Therapy. „Nursing Outlook”. 63 (3), s. 368–369, 2015. DOI: 10.1016/j.outlook.2015.03.003. PMID: 26180847. 


  81. ↑ Association of American Medical Colleges: Implementing Curricular and Institutional Climate Changes to Improve Health Care for Individuals Who are LGBT, Gender Nonconforming, or Born with DSD: A Resource for Medical Educators. Executive Summary. 2014. [dostęp 2016-02-02].


  82. ↑ American Association of Sexuality Educators, Counselors, and Therapists: AASECT Position on Sexual Orientation and Reparative Therapy. 2017. [dostęp 2017-11-01].


  83. ↑ American Association for Marriage and Family Therapy: Statement on Nonpathologizing Sexual Orientation. 2004. [dostęp 2016-02-02].


  84. ↑ Association for Behavioral and Cognitive Therapies: Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Issues for Clients. [dostęp 2016-02-02].


  85. ↑ American Counseling Association: Ethical issues related to conversion or reparative therapy. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  86. ↑ Polskie Towarzystwo Psychologiczne: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychologicznego na temat zdrowia osób o orientacji homoseksualnej. 2016. [dostęp 2016-12-15].


  87. ↑ abc Polskie Towarzystwo Seksuologiczne: Stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego w sprawie rozróżnienia dwóch odrębnych, lecz nagminnie mylonych pojęć: homoseksualizm i pedofilia. 2014. [dostęp 2016-02-02].


  88. ↑ Polskie Towarzystwo Seksuologiczne: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego na temat zdrowia osób o orientacji homoseksualnej. 2016. [dostęp 2016-12-15].


  89. ↑ Veltman A, Chaimowitz G. Mental Health Care for People Who Identify as Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and (or) Queer. „Canadian Journal of Psychiatry”. 59 (11), s. 1–8, 2014. PMID: 25565469. PMCID: PMC4244881. [dostęp 2016-12-15]. 


  90. ↑ Canadian Psychological Association: Brief presented to the Legislative House of Commons Committee on Bill C38. 2005. [dostęp 2016-02-02].


  91. ↑ Kaufman M; Canadian Paediatric Society, Adolescent Health Committee. Adolescent Sexual Orientation. „Paediatrics & Child Health”. 13 (7), s. 619–630, 2008. PMID: 19436504. PMCID: PMC2603519. [dostęp 2016-07-03]. 


  92. ↑ Royal College of Psychiatrists: Royal College of Psychiatrists' statement on sexual orientation. 2014. [dostęp 2016-02-02].


  93. ↑ British Psychological Society: Position Statement - Therapies Attempting to Change Sexual Orientation. 2012. [dostęp 2018-02-02].


  94. ↑ British Psychoanalytic Council: Statement on homosexuality. 2011. [dostęp 2016-02-02].


  95. ↑ United Kingdom Council for Psychotherapy: UKCP statement on the 'reparative' therapy of members of sexual minorities. 2010. [dostęp 2018-03-10].


  96. ↑ Nathanson V: BMA's letter to the Ugandan president. British Medical Association, 2014-03-05. [dostęp 2016-02-02].


  97. ↑ abc Memorandum of Understanding on Conversion Therapy in the UK: Version 2. United Kingdom Council for Psychotherapy, 2017. [dostęp 2018-03-10].


  98. ↑ British Association for Counselling and Psychotherapy: Statement of ethical practice. 2012. [dostęp 2018-03-10].


  99. ↑ National Counselling Society: Code of Ethics. [dostęp 2016-12-15].


  100. ↑ Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists: Sexual orientation change efforts. ranzcp.org, 2015. [dostęp 2016-02-02].


  101. ↑ Australian Psychological Society: Psychological Practices that attempt to change Sexual Orientation. 2015. [dostęp 2018-03-10].


  102. ↑ Australian Psychological Society: APS Position Statement on the use of psychological practices that attempt to change sexual orientation. psychology.org.au, 2015. [dostęp 2018-03-10].


  103. ↑ Australian Medical Association: Position Statement: Sexual Diversity and Gender Identity. 2002. [dostęp 2017-11-01].


  104. ↑ Psychotherapy and Counselling Federation of Australia: Position Statement on therapeutic support for lesbian, gay, bisexual, transsexual, transgender and intersex individuals and their families. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  105. ↑ South African Society of Psychiatrists: Press Statement on Homosexuality. 2005. [dostęp 2016-12-15].


  106. ↑ South African Society of Psychiatrists: SASOP Position Statement on Homosexuality. 2012. [dostęp 2016-12-15].


  107. ↑ Psychological Society of South Africa: An Open Statement from the Psychological Society of South Africa Concerning Vote of the South African Representatives at the Third Committee of the United Nations General Assembly on 16 November 2010. [dostęp 2016-04-21].


  108. ↑ Psychological Society of South Africa: Sexual and Gender Diversity Position Statement. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  109. ↑ Mott L. Homo-Afetividade e Direitos Humanos. „Estudos Feministas”. 14 (2), s. 509–521, 2006. DOI: 10.1590/S0104-026X2006000200011. 


  110. ↑ Conselho Federal de Psicologia: Estabelece normas de atuação para os psicólogos em relação à questão da Orientação Sexual. 1999. [dostęp 2016-02-02].


  111. ↑ Conselho Federal de Psicologia: Parecer sobre o PDC 234/2011. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  112. ↑ Sociedade Brasileira de Psicologia Analítica: Posicionamento a respeito da liminar proferida pelo juiz federal Waldemar Cláudio de Carvalh. 2017. [dostęp 2018-03-10].


  113. ↑ Luz LS: Dia Internacional de Combate à Homofobia. Conselho Federal de Medicina, 2015. [dostęp 2016-02-02].


  114. ↑ Asociación Mexicana para la Salud Sexual A.C.: Homosexualidad. [dostęp 2018-03-10].


  115. ↑ Asociación Colombiana de Psiquiatría: Comunicado ACP 16 de febrero de 2015. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  116. ↑ abcde Sexual Orientation and Mental Health: Toward Global Perspectives on Practice and Policy. An International Meeting on Lesbian, Gay, and Bisexual Concerns in Psychology. American Psychological Association, 2003. [dostęp 2016-02-02].


  117. ↑ Colegio de Psicólogos de Chile: Posición del Colegio de Psicólogos de Chile A.G. sobre las terapias reparativas para curar la homosexualidad. 2015. [dostęp 2018-03-10].


  118. ↑ Colegio de Psicólogos de Chile: Posición del Colegio de Psicólogos de Chile acerca de las terapias reparativas para curar la homosexualidad. 2015. [dostęp 2018-03-10].


  119. ↑ Israel Psychological Association: Position Statement on Conversion Therapy. 2011. [dostęp 2016-02-02].


  120. ↑ Lebanese Psychiatric Society: Statement on Homosexuality. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  121. ↑ Lebanese Psychological Association: Supporting LGBT Community. 2013. [dostęp 2017-11-01].


  122. ↑ Lebanese Medical Association for Sexual Health: Position Statement on Sexual Orientation Change Efforts (SOCE). 2013. [dostęp 2017-11-01].


  123. ↑ Arora M. Biological and Psychological Lens to View LGBT Identities. „Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities”. 6 (1), s. 186–96, 2014. [dostęp 2016-02-02]. 


  124. ↑ Nakajima GA. The Emergence of an International Lesbian, Gay, and Bisexual Psychiatric Movement. „Journal of Gay & Lesbian Psychotherapy”. 7 (1–2), s. 165–188, 2003. DOI: 10.1300/J236v07n01_10. 


  125. ↑ Psychological Association of the Philippines. Statement of the Psychological Association of the Philippines on Non-Discrimination Based on Sexual Orientation, Gender Identity and Expression. „Philippine Journal of Psychology”. 44 (2), s. 229–230, 2011. [dostęp 2017-11-01]. 


  126. ↑ Hong Kong College of Psychiatrists: Position Statement of The Hong Kong College of Psychiatrists on Sexual Orientation. 2011. [dostęp 2016-02-02].


  127. ↑ Hong Kong Psychological Society: Position Paper for Psychologists Working with Lesbians, Gays, and Bisexual (LGB) Individuals. 2012. [dostęp 2018-03-10].


  128. ↑ Taiwanese Society of Psychiatry: 世界精神醫學會對於性別認同與同性性傾向、性吸引和性行為之立場聲明. 2016. [dostęp 2018-03-10].


  129. ↑ Taiwan Medical Association. 世界醫師會人類多元性傾向聲明. „Taiwan Medical Journal”. 57 (4), s. 40, 2014. [dostęp 2018-03-10]. 


  130. ↑ Berufsverbandes Deutscher Fachärzte für Psychiatrie und Psychotherapie: Stellungnahme des Berufsverbandes Deutscher Fachärzte für Psychiatrie und Psychotherapie zur öffentlichen Diskussion um „Konversionstherapien“ oder „reparative Therapien“ bei Homosexualität. 2009. [dostęp 2016-02-02].


  131. ↑ Deutsche Gesellschaft für Psychiatrie und Psychotherapie, Psychosomatik und Nervenheilkunde: Stellungnahme des DGPPN-Referats „Sexuelle Orientierung in Psychiatrie und Psychotherapie“ zu Konversionstherapi en bzw. „reparativen“ Verfahren bei Homosexualität. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  132. ↑ Bundesärztekammer: „Konversions-” bzw. „reparative” Verfahren bei Homosexualität. 2014. [dostęp 2016-02-02].


  133. ↑ Leuillet P: L’homosexualité aujourd’hui. Fédération Française de Sexologie et de Santé Sexuelle. [dostęp 2018-03-10].


  134. ↑ Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst: KNMG ontraadt onderdrukkende homotherapie. 2012. [dostęp 2016-02-02].


  135. ↑ Fraile MG: Psiquiatría crítica, naturalmente. Sociedad Española de Psiquiatría, 2016. [dostęp 2018-03-10].


  136. ↑ Consejo General de la Psicología de España: Comunicado del COP sobre las „terapias de conversión” de la homosexualidad. 2017. [dostęp 2018-03-10].


  137. ↑ Colegio Oficial de Psicólogos de Madrid: La homosexualidad no es un trastorno mental. 2005. [dostęp 2016-02-02].


  138. ↑ Colegio Oficial de Psicólogos de Madrid: Contestación a las cuestiones que nos planteaba la asociación COLEGA de Madrid. 2014. [dostęp 2018-03-10].


  139. ↑ Asociación Española de Pediatría de Atención Primaria: Homosexualidad. [dostęp 2016-02-02].


  140. ↑ Federación Española de Sociedades de Sexología. Postura oficial de la Federación Española de Sociedades de Sexología (FESS) sobre el matrimonio y a adopción de parejas homosexuales. „Boletín Informativo”. 9 (2), s. 16–18, 2006. [dostęp 2016-02-02]. 


  141. ↑ Associazione Italiana di Psicologia: Sulla rilevanza scientifica degli studi di genere e orientamento sessuale e sulla loro diffusione nei contesti scolastici. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  142. ↑ Consiglio Nazionale dell’Ordine degli Psicologi: Omofobia – la Posizione degli Psicologi. 2011. [dostęp 2016-02-02].


  143. ↑ Consiglio Nazionale dell’Ordine degli Psicologi: Omofobi: Palma, Psicologi, “gravissime e da respingere le affermazioni sulla omosessualità come malattia”. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  144. ↑ Società Italiana di Sessuologia ed Educazione Sessuale: Orientamento sessuale. [dostęp 2016-02-02].


  145. ↑ ab Ordem dos Psicólogos Portugueses: Relatório de Evidência Científica Psicológica sobre Relações Familiares e Desenvolvimento Infantil nas Famílias Homoparentais. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  146. ↑ Sociedade Portuguesa de Sexologia Clínica: Terapias para Mudar a Orientação Sexual. 2015. [dostęp 2016-02-02].


  147. ↑ Lægeforeningen: Verdenslægeforeningen fordømmer, at homoseksuelle betegnes som syge. 2013. [dostęp 2016-02-02].


  148. ↑ ab Barne- og familiedepartementet: St.meld. nr. 25 (2000-2001): Levekår og livskvalitet for lesbiske og homofile i Noreg. Regjeringen, 2001. [dostęp 2016-02-02].


  149. ↑ Suomen Lääkäriliitto: Lääkärin etiikka. Lahti: Esa Print Oy, 2013, s. 108. ISBN 978-951-9433-63-9. [dostęp 2018-03-10].


  150. ↑ College of Psychiatry of Ireland: Lesbian, Gay & Bisexual Patients: The Issues for Mental Health Practice. 2011. [dostęp 2017-11-01].


  151. ↑ Psychological Society of Ireland: Guidelines for Good Practice with Lesbian, Gay and Bisexual Clients. 2015. [dostęp 2017-11-01].


  152. ↑ Magyar Pszichológiai Társaság: A Magyar Pszichológiai Társaság LMBTQ Szekciójának állásfoglalása a „Tágító perspektívák az azonos neműek iránti vonzódáshoz” című konferenciával kapcsolatban. 2016. [dostęp 2018-03-10].


  153. ↑ abcd Mendelson G. Homosexuality and Psychiatric Nosology. „Australian and New Zealand Journal of Psychiatry”. 37 (6), s. 678–683, 2003. DOI: 10.1111/j.1440-1614.2003.01273.x. PMID: 14636381. 


  154. ↑ abcdefg Drescher J. Queer Diagnoses: Parallels and Contrasts in the History of Homosexuality, Gender Variance, and the Diagnostic and Statistical Manual. „Archives of Sexual Behavior”. 39 (2), s. 427–460, 2010. DOI: 10.1007/s10508-009-9531-5. PMID: 19838785. [dostęp 2016-02-02]. 


  155. ↑ Bayer R: Homosexuality and American Psychiatry: The Politics of Diagnosis. Princeton: Princeton University Press, 1987, s. 21. ISBN 0-691-02837-0.


  156. ↑ Travin S, Protter B: Dewiacje seksualne. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995, s. 17. ISBN 83-200-1873-0.


  157. ↑ abc Bem SL: Męskość, kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000, s. 89–95. ISBN 83-87957-12-7.


  158. ↑ ab Bayer R: Homosexuality and American Psychiatry: The Politics of Diagnosis. Princeton: Princeton University Press, 1987, s. 39–40. ISBN 0-691-02837-0.


  159. ↑ Schacht TE. DSM-III and the Politics of Truth. „American Psychologist”. 40 (5), s. 513–526, 1985. DOI: 10.1037/0003-066X.40.5.513. PMID: 4014853. 


  160. ↑ Bayer R: Homosexuality and American Psychiatry: The Politics of Diagnosis. Princeton: Princeton University Press, 1987, s. 3. ISBN 0-691-02837-0.


  161. ↑ Garnets L, Kimmel DC (red.): Psychological Perspectives on Lesbian, Gay, and Bisexual Experiences. New York: Columbia University Press, 2003, s. 23, 102. ISBN 0-231-12413-9.


  162. ↑ Bayer R: Homosexuality and American Psychiatry: The Politics of Diagnosis. Princeton: Princeton University Press, 1987, s. 137. ISBN 0-691-02837-0.


  163. ↑ Minton HL: Departing from Deviance: A History of Homosexual Rights and Emancipatory Science in America. Chicago: University of Chicago Press, 2002, s. 260–261. ISBN 0-226-53044-2.


  164. ↑ Socarides CW. The Sexual Deviations and the Diagnostic Manual. „American Journal of Psychotherapy”. 32 (3), s. 414–426, 1978. PMID: 696956. 


  165. ↑ abcde Drescher J. Queer Diagnoses Revisited: The Past and Future of Homosexuality and Gender Diagnoses in DSM and ICD. „International Review of Psychiatry”. 27 (5), s. 386–395, 2015. DOI: 10.3109/09540261.2015.1053847. PMID: 26242413. 


  166. ↑ Wciórka J (red.): Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2008, s. 210. ISBN 978-83-7609-000-9.


  167. ↑ ab Cochran SD, et al. Proposed Declassification of Disease Categories Related to Sexual Orientation in the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-11). „Bulletin of the World Health Organization”. 92 (9), s. 672–679, 2014. DOI: 10.2471/BLT.14.135541. PMID: 25378758. PMCID: PMC4208576. 


  168. ↑ American Psychological Association: International Day Against Homophobia & Transphobia (IDAHOT). [dostęp 2017-11-01].


  169. ↑ World Professional Association for Transgender Health: WPATH Consensus Process Regarding Transgender and Transsexual-Related Diagnoses in ICD-11. 2013. [dostęp 2016-12-15].


  170. ↑ Keita GP: APA letter to the World Health Organization. American Psychological Association, 2014-05-17. [dostęp 2016-02-02].


  171. ↑ World Health Organization: International Classification of Diseases (ICD) Information Sheet. [dostęp 2016-02-02].


  172. ↑ ab Wu J. From “Long Yang” and “Dui Shi” to Tongzhi: Homosexuality in China. „Journal of Gay & Lesbian Psychotherapy”. 7 (1–2), s. 117–143, 2003. DOI: 10.1300/J236v07n01_08. 


  173. ↑ ab Meyer IH. Prejudice, Social Stress, and Mental Health in Lesbian, Gay, and Bisexual Populations: Conceptual Issues and Research Evidence. „Psychological Bulletin”. 129 (5), s. 674–697, 2003. DOI: 10.1037/0033-2909.129.5.674. PMID: 12956539. PMCID: PMC2072932. 


  174. ↑ abc King M, et al. A Systematic Review of Mental Disorder, Suicide, and Deliberate Self Harm in Lesbian, Gay and Bisexual People. „BMC Psychiatry”. 18, s. 70, 2008. DOI: 10.1186/1471-244X-8-70. PMID: 18706118. PMCID: PMC2533652. 


  175. ↑ ab Haas AP, et al. Suicide and Suicide Risk in Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Populations: Review and Recommendations. „Journal of Homosexuality”. 58 (1), s. 10–51, 2010. DOI: 10.1080/00918369.2011.534038. PMID: 21213174. PMCID: PMC3662085. 


  176. ↑ Green KE, Feinstein BA. Substance Use in Lesbian, Gay, and Bisexual Populations: An Update on Empirical Research and Implications for Treatment. „Psychology of Addictive Behaviors”. 26 (2), s. 265–278, 2012. DOI: 10.1037/a0025424. PMID: 22061339. PMCID: PMC3288601. 


  177. ↑ Grabski B, Iniewicz G, Mijas M. Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych i biseksualnych – przegląd badań i prezentacja zjawiska. „Psychiatria Polska”. 46 (4), s. 637–647, 2012. PMID: 23214165. [dostęp 2016-02-02]. 


  178. ↑ Plöderl M, et al. Suicide Risk and Sexual Orientation: A Critical Review. „Archives of Sexual Behavior”. 42 (5), s. 715–727, 2013. DOI: 10.1007/s10508-012-0056. PMID: 23440560. [dostęp 2016-02-02]. Nieznane pola: 1.


  179. ↑ ab Plöderl M, Tremblay P. Mental Health of Sexual Minorities. A Systematic Review. „International Review of Psychiatry”. 27 (5), s. 367–385, 2015. DOI: 10.3109/09540261.2015.1083949. PMID: 26552495. 


  180. ↑ ab Grabski B, Iniewicz G, Mijas M. Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych i biseksualnych – rola stresu mniejszościowego. „Psychiatria Polska”. 46 (4), s. 649–663, 2012. PMID: 23214166. [dostęp 2016-02-02]. 


  181. ↑ Bailey JM. Homosexuality and Mental Illness. „Archives of General Psychiatry”. 56 (10), s. 883–884, 1999. DOI: 10.1001/archpsyc.56.10.883. PMID: 10530627. 


  182. ↑ Jacek Kochanowski, Od teorii dewiacji do teorii queer, w: K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana i.in. (2005) Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna Nomos, Kraków. fragm: To bowiem w ramach dyskursu medycznego, jak znakomicie opisał rzecz Michel Foucault w swojej pracy „Historia seksualności”, powołano do życia pojęcie „homoseksualisty” jako osoby charakteryzującej się pewnymi szczególnymi cechami psychicznymi


  183. ↑ Poza funkcję falliczną, Jacek Kochanowski; fragm: Był nazwą seksualnej aberracji, jednostki chorobowej i stad wynikała jego funkcja: oznaczyć to, co nienormalne, co jest patologicznym odchyleniem od normy tak, by można było tak oznaczone zwyrodnienie rozpoznać i poddać procedurom unieważnienia


  184. ↑ Levi-Strauss C., 19642, Smutek tropików, tłum. A. Steinsberg, PIW, Warszawa


  185. ↑ ab Foucault, Michel. [1976] (1998). The History of Sexuality Vol. 1: The Will to Knowledge. London: Penguin.


  186. ↑ Jacek Kochanowski, Od teorii dewiacji do teorii queer, [w:] K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana i.in. (2005) Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna Nomos, Kraków. fragm To ważne, bowiem uprzednio nikt taki, jak „homoseksualista” po prostu nie istniał


  187. ↑ Jacek Kochanowski, Od teorii dewiacji do teorii queer, [w:] K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana i.in. (2005) Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna Nomos, Kraków. fragm Kreacja wizerunku „osoby homoseksualnej” w obrębie dyskursu medycznego była oparta na innej zasadzie, bowiem podporządkowana była jednemu celowi: wykazaniu, że homoseksualność jako preferencja seksualna wiąże się w sposób konieczny z obrzydliwymi, zdaniem badaczy, cechami psychicznymi, takimi jak np. skłonności do pedofilii, mania seksualna i promiskuityzm, niezdolność do odczuwania uczuć wyższych. Powstawał nie obraz osoby homoseksualnej, lecz ponura karykatura.


  188. ↑ Sandra Bem: Męskość, kobiecość. O różnicach wynikających z płci. GWP, 2000, ​ISBN 83-87957-12-7​.


  189. ↑ Weinberg, George (1972). Society and the Healthy Homosexual. New York: St. Martin's. ​ISBN 0-901072-16-8​


  190. ↑ abcdefg Jacek Kochanowski, Od teorii dewiacji do teorii queer, [w:] K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana i.in. (2005) Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna Nomos, Kraków.


  191. ↑ abc Jacek Kochanowski | www.kochanowski.edu.pl


  192. ↑ Kochanowski, J. (2005). Od teorii dewiacji do teorii queer. Lesbijki i geje w polilogu akademickim. w: K. Slany, B. Kowalska, M. Smietana. (2005). Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna. Nomos. fragm: przeciwstawiając się tym samym wciąż pozującemu na obiektywizm dyskursowi homofobicznemu.


  193. ↑ Kochanowski, J. (2004). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Universitas. fragm: Niezwykle istotnym jest, iż tak rozumiana teoria socjologiczna abstrahuje od wszelkich aktualnych konfliktów społecznych ukazując sama siebie jako „bezstronna” i „obiektywna”


  194. ↑ Kochanowski, J. (2004). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Universitas. fragm: Bez wątpienia jednak cios najdotkliwszy „obiektywizującej” socjologii modernistycznej zadał Michel Foucault, wskazując jednoznacznie na uwikłanie nowoczesnej humanistyki w regulacyjne i normalizujące praktyki władzy.


  195. ↑ Kochanowski, J. (2004). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Universitas. fragm: Lokalność teorii społecznej, która proponuje, jest odwrotnością holizmu teorii socjologicznej.


  196. ↑ Kochanowski, J. (2004). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Universitas. fragm: W przeciwieństwie do niej teoria społeczna nie stara się sprawiac wrażenia obiektywnej, jawnie przyznajac się do swego aangażowania po jakiejs stronie konfliktu społecznego (...).


  197. ↑ Kochanowski, J. (2004). Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Universitas. fragm: (...) źródło opisywanego zwrotu odnajdujemy w tych tekstach socjologicznych, w których po raz pierwszy pojawiły się watpliwosci co do możliwosci skonstruowania „scisłej”, „obiektywnej”, „bezstronnej” nauki o społeczenstwie. ; Tymczasem to przede wszystkim analizy Michela Foucaulta dowiodły, ze ów scjentystyczny projekt obiektywnej, bezstronnej nauki humanistycznej był złudzeniem, złudzeniem o tyle niebezpiecznym, że wykorzystywanym przez różnorodne procesy normalizacji.


  198. ↑ Kempny M. Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, PWN


  199. ↑ Kochanowski, J. (2005). Od teorii dewiacji do teorii queer. Lesbijki i geje w polilogu akademickim. w: K. Slany, B. Kowalska, M. Smietana. (2005). Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna. Nomos. fragm: Dlatego koniecznym się stało, by osoby doświadczające na własnym ciele owej heteroseksualnej przemocy wystąpili i przemówili we własnym imieniu, biorąc udział w wielkim, wielostronnym akademickim dialogu – polilogu. (...) do próby humanistycznego opisu „świata człowieka” dołączyła także na pełnych prawach opowieść lesbijek i gejów o tym, jak skazani zostają na społeczny niebyt.


  200. ↑ Ewa Nowicka Świat człowieka – świat kultury, s. 318–319, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ​ISBN 83-01-14761-X​, jeżeli nie zaznaczono inaczej, informacje antropologiczne pochodzą z tej publikacji.


  201. ↑ Native Americans and Homosexuality | HuffPost, www.huffingtonpost.com [dostęp 2017-11-23]  (ang.).


  202. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 30.


  203. ↑ ab Prioreschi 1996 ↓, s. 19-20.


  204. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 20.


  205. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 20-23.


  206. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 23-26.


  207. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 26.


  208. ↑ Prioreschi 1996 ↓, s. 28.


  209. ↑ American Psychological Association: Answers to your questions: For a better understanding of sexual orientation and homosexuality. 2008. [dostęp 2013–09–01].


  210. ↑ http://web.archive.org/web/20050415233637/http://mypage.iu.edu/~bmustans/Mustanski_etal_2005.pdf
    Brian S. Mustanski1, Michael G. DuPree1, Caroline M. Nievergelt, Sven Bocklandt1, Nicholas J. Schork and Dean H. Hamer „A genomewide scan of male sexual orientation”


  211. ↑ Mustanski, B. S., Dupree, M. G., Nievergelt, C. M., Bocklandt, S., Schork, N. J., & Hamer, D.H. (2005). A genomewide scan of male sexual orientation. Human Genetics, 116, 272–278 PDF


  212. ↑ Anastasia Toufexis New Evidence of a „Gay Gene”, „The Time”, 2001-06-24


  213. ↑ Bocklandt, S.B., Horvath, S., Vilain, E., Hamer, D.H. (2006). Extreme skewing of X chromosome inactivation in mothers of homosexual men. Human Genetics, 118:691-694


  214. ↑ Cantor, J.M., Blanchard, R., Paterson, A. D. & Bogaert, A. F. (2002). How many gay men owe their sexual orientation to fraternal birth order. Archives of Sexual Behavior, 31:63-71


  215. ↑ http://web.archive.org/web/20120320102154/http://mendel.ugr.es/genysoc/pdfs/sexorientation-finger.pdf


  216. ↑ JM. Bailey, RC. Pillard. A genetic study of male sexual orientation. „Archives of General Psychiatry”. 48 (12), s. 1089–1096, Dec 1991. PMID: 1845227. 


  217. ↑ S. LeVay. A difference in hypothalamic structure between heterosexual and homosexual men.. „Science”. 253 (5023), s. 1034–1037, Aug 1991. PMID: 1887219. 


  218. ↑ LS. Allen, RA. Gorski. Sexual orientation and the size of the anterior commissure in the human brain.. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 89 (15), s. 7199–7202, Aug 1992. PMID: 1496013. 


  219. ↑ ab Jonathan Modie: Biology behind homosexuality in sheep, study confirms (ang.). W: EurekAlert! [on-line]. American Association for the Advancement of Science, 8 marca 2004. [dostęp 25-12-2011].


  220. ↑ JM. Cantor. Is homosexuality a paraphilia? The evidence for and against.. „Arch Sex Behav”. 41 (1), s. 237–247, Feb 2012. DOI: 10.1007/s10508-012-9900-3. PMID: 22282324. 


  221. ↑ Association of Gay and Lesbian Psychiatrists (ang.). [dostęp 2011-12-30].


  222. ↑ American Psychological Association. [dostęp 2011-12-30].


  223. ↑ Centre for Addiction and Mental Health. [dostęp 2011-12-30].


  224. ↑ LM. Diamond. Female bisexuality from adolescence to adulthood: results from a 10-year longitudinal study.. „Dev Psychol”. 44 (1), s. 5–14, Jan 2008. DOI: 10.1037/0012-1649.44.1.5. PMID: 18194000. 


  225. ↑ Mock SE, Eibach RP. Stability and change in sexual orientation identity over a 10-year period in adulthood. „Archives of Sexual Behavior”. 41 (3). s. 41(3). DOI: 10.1007/s10508-011-9761-1. 


  226. ↑ Everett B. Sexual orientation identity change and depressive symptoms: a longitudinal analysis. „Journal of Health and Social Behavior”. 56, s. 37-58, 2015. DOI: 10.1177/0022146514568349. 


  227. ↑ abcdefg Carroll A, Mendos LR: State-Sponsored Homophobia 2017: A world survey of sexual orientation laws: criminalisation, protection and recognition. International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, maj 2017. [dostęp 2017-12-11].


  228. ↑ Loi n°001/PR/2017 du 8 mai 2017 Portant Code Pénal. Droit Afrique. [dostęp 2017-12-11].


  229. ↑ “No Promo Homo” Laws. GLSEN. [dostęp 2017-12-11].


  230. ↑ Lucio JMC: Same-Sex Couples Before Courts in Mexico, Central and South America. W: Gallo D, Paladini L, Pustorino P (red.): Same-Sex Couples before National, Supranational and International Jurisdictions. Berlin: Springer, 2014, s. 93–125. ISBN 978-3-642-35433-5.


  231. ↑ Gerstmann E: Same-Sex Marriage and the Constitution. New York: Cambridge University Press, 2017, s. 209. ISBN 978-1-107-17429-0.


  232. ↑


    • Act No. XXIII of 2017 – Marriage Act and other Laws (Amendment) Act of 2017. „Government Gazette of Malta”. 19,840, s. 838–877, 2017-08-01. [dostęp 2017-12-11]. 


    • L.N. 212 of 2017 – Marriage Act and other Laws (Amendment) Act, 2017 (Act No. XXIII of 2017), Commencement Notice. „Government Gazette of Malta”. 19,852, s. 1594, 2017-08-25. [dostęp 2017-12-11]. 




  233. ↑ ab Gesetz zur Einführung des Rechts auf Eheschließung für Personen gleichen Geschlechts. „Bundesgesetzblatt Teil I”. 52, s. 2787–2788, 2017-07-28. [dostęp 2017-11-10]. 


  234. ↑ Marriage Amendment (Definition and Religious Freedoms) Act 2017. Federal Register of Legislation, Australian Government. [dostęp 2017-12-11].


  235. ↑ Quesada Vázquez I. La adopción por parejas del mismo sexo en México. „Trabajo Social Hoy”. 79, s. 43–54, 2016. DOI: 10.12960/TSH.2016.0015. 


  236. ↑ Suprema Corte de Justicia de la Nación: Acción de inconstitucionalidad 28/2015. 2016-01-26. [dostęp 2017-12-11].


  237. ↑ Suprema Corte de Justicia de la Nación: Acción de inconstitucionalidad 32/2016. 2017-07-11. [dostęp 2017-12-11].


  238. ↑ Suprema Corte de Justicia de la Nación: Acción de inconstitucionalidad 29/2016. 2017-08-01. [dostęp 2017-12-11].


  239. ↑ Reconocimiento de Matrimonio Civil Igualitario en Baja California, Aleccionadora Contribución a la Diversidad: SNDS-PRD. Secretaría Nacional de Diversidad Sexual del Partido de la Revolución Democrática, 2017-11-04. [dostęp 2017-12-11].


  240. ↑ Llei 4/2005, del 21 de febrer, qualificada de les unions estables de parella. „Butlletí Oficial del Principat d’Andorra”. 25 (17), s. 1022–1025, 2015-03-23. [dostęp 2017-12-11]. 


  241. ↑ Decreto No. 309. „Periódico Oficial del Gobierno del Estado de Tlaxcala”. 2 (1), s. 2–6, 2017-01-11. [dostęp 2017-12-11]. 


  242. ↑ GI. Roisman, E. Clausell, A. Holland, K. Fortuna i inni. Adult romantic relationships as contexts of human development: a multimethod comparison of same-sex couples with opposite-sex dating, engaged, and married dyads. „Dev Psychol”. 44 (1), s. 91–101, styczeń 2008. DOI: 10.1037/0012-1649.44.1.91. PMID: 18194008. 


  243. ↑ K. Bonello, MC. Cross. Gay monogamy: I love you but I can't have sex with only you.. „J Homosex”. 57 (1), s. 117–139, 2010. DOI: 10.1080/00918360903445962. PMID: 20069497. 


  244. ↑ B. D. Adam. Relationship Innovation in Male Couples. „Sexualities”. 9 (1), s. 5–26, 2006. DOI: 10.1177/1363460706060685. 


  245. ↑ ab Colleen C. Hoff, Deepalika Chakravarty, Sean C. Beougher, Lynae A. Darbes i inni. Serostatus Differences and Agreements About Sex With Outside Partners Among Gay Male Couples. „AIDS Education and Prevention”. 21 (1), s. 25–38, 2009. DOI: 10.1521/aeap.2009.21.1.25. 


  246. ↑ LaSala M.. Monogamous or not: Understanding and counseling gay male couples. „Families in Society”. 82 (6), s. 605–611, 2001. 


  247. ↑ Mercer CH, Hart GJ, Johnson AM, Cassell JA. Behaviourally bisexual men as a bridge population for HIV and sexually transmitted infections? Evidence from a national probability survey. „International Journal of STD & AIDS”. 20 (2), s. 87–94, luty 2009. DOI: 10.1258/ijsa.2008.008215. PMID: 19182053. 


  248. ↑ JT. Parsons, TJ. Starks, S. DuBois, C. Grov i inni. Alternatives to monogamy among gay male couples in a community survey: implications for mental health and sexual risk.. „Arch Sex Behav”. 42 (2), s. 303–312, Feb 2013. DOI: 10.1007/s10508-011-9885-3. PMID: 22187028. 


  249. ↑ Parsons JT, Starks TJ, Gamarel KE, Grov C. Non-monogamy and sexual relationship quality among same-sex male couples. „J Fam Psychol”. 26 (5), s. 669–677, October 2012. DOI: 10.1037/a0029561. PMID: 22906124 (ang.). 


  250. ↑ Bettinger Michael. Polyamory and Gay Men. A Family Systems Approach.. „Journal of GLBT Family Studies”. 1 (1), s. 97–116, 2005. DOI: 10.1300/J461v01n01_07. 


  251. ↑ E. Sheff. Polyamorous Families, Same-Sex Marriage, and the Slippery Slope. „Journal of Contemporary Ethnography”. 40 (5), s. 487–520, 2011. DOI: 10.1177/0891241611413578. ISSN 0891-2416 (ang.). 


  252. ↑ Seelau EP, Seelau SM, Poorman PB. Gender and role-based perceptions of domestic abuse: does sexual orientation matter?. „Behav Sci Law”. 21 (2), s. 199–214, 2003. DOI: 10.1002/bsl.524. PMID: 12645045 (ang.). 


  253. ↑ Pam Elliot. Shattering Illusions: Same-Sex Domestic Violence. „Journal of Gay & Lesbian Social Services”. 4 (1), s. 1–8, 1996. DOI: 10.1300/J041v04n01_01. ISSN 1053–8720. 


  254. ↑ Patrick C. McKenry, Julianne M. Serovich, Tina L. Mason, Katie Mosack. Perpetration of Gay and Lesbian Partner Violence: A Disempowerment Perspective. „Journal of Family Violence”. 21 (4), s. 233–243, 2006. DOI: 10.1007/s10896-006-9020-8. ISSN 0885–7482 (ang.). 


  255. ↑ Domestic Violence in Gay Relationships, www.lambda.org:80 [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-10] .


  256. ↑ Same-Gender Domestic Violence Reports (ang.). [dostęp 2014-10-18].


  257. ↑ Gregory S. Merrill, Valerie A. Wolfe. Battered Gay Men. „Journal of Homosexuality”. 39 (2), s. 1–30, 2000. DOI: 10.1300/J082v39n02_01. ISSN 0091-8369. 


  258. ↑ Christopher J. Alexander. Violence in Gay and Lesbian Relationships. „Journal of Gay & Lesbian Social Services”. 14 (1), s. 95–98, 2002. DOI: 10.1300/J041v14n01_06. 


  259. ↑ Andrew Richards, Nathalie Noret & Ian Rivers. Violence & Abuse in Same-Sex Relationships. „Social Inclusion & Diversity”. 5, 2003. 


  260. ↑ Stiles-Shields C, Carroll RA. Same-Sex Domestic Violence: Prevalence, Unique Aspects, and Clinical Implications. „J Sex Marital Ther”, s. 1–13, September 2014. DOI: 10.1080/0092623X.2014.958792. PMID: 25189218 (ang.). 


  261. ↑ Office for National Statistics: Statistical Bulletin: Families and Households: 2017. listopad 2017. [dostęp 2017-11-10].


  262. ↑ Statistics Canada: Same-sex couples in Canada in 2016. W: Census in Brief [on-line]. 2017. [dostęp 2017-11-10].


  263. ↑ Australian Bureau of Statistics: Same-sex couples in Australia, 2016. W: Census of Population and Housing: Reflecting Australia - Stories from the Census, 2016 [on-line]. 2017. [dostęp 2017-12-17].


  264. ↑ Central Statistics Office: Families. W: Census of Population 2016 - Profile 4 Households and Families [on-line]. 2017. [dostęp 2018-03-11].


  265. ↑ U.S. Census Bureau: American Community Survey 2016: Characteristics of Same-Sex Couple Households. [dostęp 2018-03-04].


  266. ↑ ab Biblarz TJ, Stacey J. How Does the Gender of Parents Matter?. „Journal of Marriage and Family”. 72 (1), s. 3–22, 2010. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2009.00678.x. JSTOR: 27752550. [dostęp 2015-03-01]. 


  267. ↑ Fedewa AL, Black WW, Ahn S. Children and Adolescents with Same-Gender Parents: A Meta-Analytic Approach in Assessing Outcomes. „Journal of GLBT Family Studies”. 11 (1), s. 1–34, 2015. DOI: 10.1080/1550428X.2013.869486. 


  268. ↑ American Academy of Child and Adolescent Psychiatry: Gay, Lesbian, Bisexual, or Transgender Parents. 2009. [dostęp 2017-02-27].


  269. ↑ Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. Promoting the Well-Being of Children Whose Parents Are Gay or Lesbian. „Pediatrics”. 131 (4), s. 827–830, 2013. DOI: 10.1542/peds.2013-0376. PMID: 23519941. 


  270. ↑ ab Short E, Riggs DW, Perlesz A, Brown R, Kane G: Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender (LGBT) Parented Families: A Literature Review prepared for the Australian Psychological Society. Australian Psychological Society, 2007. [dostęp 2018-03-04].


  271. ↑ ab Patterson CJ. Children of Lesbian and Gay Parents: Psychology, Law, and Policy. „American Psychologist”. 64 (8), s. 727–736, 2009. DOI: 10.1037/0003-066X.64.8.727. PMID: 19899878. 


  272. ↑ Perrin EC, Siegel BS; Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family. Promoting the Well-Being of Children Whose Parents Are Gay or Lesbian. „Pediatrics”. 131 (4), s. e1374–83, 2013. DOI: 10.1542/peds.2013-0377. PMID: 23519940. 


  273. ↑ abc Moore MR, Stambolis-Ruhstorfer M. LGBT Sexuality and Families at the Start of the Twenty-First Century. „Annual Review of Sociology”. 39, s. 491–507, 2013. DOI: 10.1146/annurev-soc-071312-145643. 


  274. ↑ Manning WD, Fettro MN, Lamidi E. Child Well-Being in Same-Sex Parent Families: Review of Research Prepared for American Sociological Association Amicus Brief. „Population Research and Policy Review”. 33 (4), s. 485–502, 2014. DOI: 10.1007/s11113-014-9329-6. PMID: 25018575. PMCID: PMC4091994. JSTOR: 43671612. 


  275. ↑ Adams J, Light R. Scientific Consensus, the Law, and Same Sex Parenting Outcomes. „Social Science Research”. 53, s. 300–310, 2015. DOI: 10.1016/j.ssresearch.2015.06.008. PMID: 26188455. 


  276. ↑ Committee on Lesbian, Gay, and Bisexual Concerns; Committee on Children, Youth, and Families; Committee on Women in Psychology: Lesbian & Gay Parenting. American Psychological Association, 2005. [dostęp 2015-03-01].


  277. ↑ Goldberg AE: Lesbian and Gay Parents and Their Children: Research on the Family Life Cycle. Washington, DC: American Psychological Association, 2010, s. 3–14. ISBN 978-1-4338-0536-3.


  278. ↑ Biblarz TJ, Savci E. Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Families. „Journal of Marriage and Family”. 72 (3), s. 480–497, 2010. DOI: 10.1111/j.1741-3737.2010.00714.x. JSTOR: 40732492. [dostęp 2015-03-01]. 


  279. ↑ Adoption of Children Legislation Amendment (Equality) Act 2018. Northern Territory Legislation. [dostęp 2018-04-24].


  280. ↑ Kpł 18,22: „Nie będziesz obcował z mężczyzną, tak jak się obcuje z kobietą. To jest obrzydliwość!”; por. też Kpł 20,13; Rz 1,24–27; 1 Kor 6,9–10; 1 Tm 1,9n]


  281. ↑ homoseksualizm.org


  282. ↑ ab Just the Facts about Sexual Orientation and Youth. A Primer for Principals, Educators, and School Personnel (ang.). Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne. [dostęp 2010-03-21].


  283. ↑ homiki.pl – Homofobia katolicyzmu


  284. ↑ Paweł Krukow: Racjonalista (pol.). W: Homofobia – studium przypadku [on-line]. 2003-09-27. [dostęp 2011-08-16].


  285. ↑ Jurgen Graupmann. Leksykon tematów tabu. Warszawa: KDC, 2007, s. 49,


  286. ↑ Homoseksualiści a holocaust. stowarzyszenie Nigdy Więcej. [dostęp 12 grudnia 2010].


  287. ↑ abcd Nazi Persecution of Homosexuals 1933-1945 (ang.). W: www.ushmm.org [on-line]. United States Holocaust Memorial Museum. [dostęp 27 grudnia 2011].


  288. ↑ Ruediger Lautmann: Gay Prisoners in Concentration Camps as Compared with Jehovah's Witnesses and Political Prisoners (ang.). W: Jevish Virtual Library [on-line]. American-Israeli Cooperative Enterprise. [dostęp 27 grudnia 2011].


  289. ↑ Klara Zetkin: „Wspomnienia”; Marx Engels Internet Archive


  290. ↑ Dan Healey GLQ 8:3 Homosexual Existence and Exisitng Socialism New Light on the Repression of Male Homosexuality in Stalin's Russia s. 349–378, 2002


  291. ↑ Herek, G. (1991). Stigma, prejudice and violence against lesbians and gay men. In J. Gonsiorek & J. Weinrich (Eds.), Homosexuality: Research implications for public policy (pp. 60-80). Newbury Park, CA: Sage Publications. [1]


  292. ↑ B. Greene. Ethnic-minority lesbians and gay men: mental health and treatment issues.. „J Consult Clin Psychol”. 62 (2), s. 243–251, Apr 1994. PMID: 8201060. 


  293. ↑ The Global Divide on Homosexuality


  294. ↑ Jerzy A. Kowalski, Krótka historia emancypacji homoseksualizmu, na portalu Historia.org.pl


  295. ↑ Gay and Lesbian Medical Association: „About GLMA”. 2008-28-12.


  296. ↑ History of AIDS up to 1986


  297. ↑ innastrona.pl · BE.QUEER Picie moczu, tarzanie się w kale, narkotyki i pedofila – portal gej i les


  298. ↑ Answers to Your Questions About Sexual Orientation and Homosexuality


  299. ↑ ab Beyond Tops and Bottoms: Correlations between Sex-Role Preferences and Physical Preferences for Partners among Gay Men


  300. ↑ Sullivan PS, Hamouda O, Delpech V, et al.. Reemergence of the HIV epidemic among men who have sex with men in North America, Western Europe, and Australia, 1996–2005. „Ann Epidemiol”. 19 (6), s. 423–431, June 2009. DOI: 10.1016/j.annepidem.2009.03.004. PMID: 19460672. 


  301. ↑ Baral S, Sifakis F, Cleghorn F, Beyrer C. Elevated risk for HIV infection among men who have sex with men in low- and middle-income countries 2000-2006: a systematic review. „PLoS Med.”. 4 (12), s. e339, December 2007. DOI: 10.1371/journal.pmed.0040339. PMID: 18052602. 


  302. ↑ Beyrer C, Sullivan P, Sanchez J, et al.. The increase in global HIV epidemics in MSM. „AIDS”. 27 (17), s. 2665–2678, November 2013. DOI: 10.1097/01.aids.0000432449.30239.fe. PMID: 23842129 (ang.). 


  303. ↑ Beyrer C, Baral SD, van Griensven F, et al.. Global epidemiology of HIV infection in men who have sex with men. „Lancet”. 380 (9839), s. 367–377, July 2012. DOI: 10.1016/S0140-6736(12)60821-6. PMID: 22819660. 


  304. ↑ Françoise F Hamers, Angela M Downs. The changing face of the HIV epidemic in western Europe: what are the implications for public health policies?. „The Lancet”. 364 (9428), s. 83–94, 2004. DOI: 10.1016/S0140-6736(04)16594-X. ISSN 01406736. 


  305. ↑ Stand und Entwicklung der HIV-Epidemie in Deutschland (niem.). Epidemiologisches Bulletin, 25. November 2005 / Nr. 47. [dostęp 2014-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (21. MARZEC, 2012)].


  306. ↑ Thematic report: Men who have sex with men. [dostęp 2014-09-30].


  307. ↑ Ryc_2d.jpg (642x424 pixels), www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/Ryc_2d.jpg [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane 2012-08-05] .


  308. ↑ Krajowe Centrum ds. AIDS – Agenda Ministra Zdrowia :: Prace Badawcze :: Badania Społeczne


  309. ↑ Varghese, B., Maher, J.E., Peterman, T.A., Branson, B.M. and Steketee, R.W.. Reducingthe risk of sexual HIV transmission: quantifying the per-act risk for HIV on the basis of choice of partner, sex act, and condom use. „Sex. Transm. Dis.”, s. 38–43, 2002. PMID: 11773877. Nieznane pola: "vol".


  310. ↑ HIV/AIDS in the United States | Factsheets | CDC HIV/AIDS


  311. ↑ Table 3 | Estimated numbers of diagnoses of AIDS, by year of diagnosis and selected characteristics of persons, 1998–2002– United States | Reports | Statistics and Surveillanc...


  312. ↑ Table 1 | Cases of HIV Infection and AIDS in the United States and Dependent Areas, 2007| Reports | Statistics and Surveillance | Topics | CDC HIV/AIDS


  313. ↑ Top „Gay” Organization Comes Clean: „HIV is a gay disease.”


  314. ↑ Brief of Amicus Curiae American Psychological Association in Support of Respondent, Boy Scouts of America v. Dale, Supreme Court of the United States. 2000. [dostęp 2016-02-02].


  315. ↑ Psychological Society of South Africa: An Open Statement from the Psychological Society of South Africa to the People and Leaders of Uganda Concerning The Anti-Homosexuality Bill 2009. 2010-02-23. [dostęp 2016-04-21].


  316. ↑ Academy of Science of South Africa: Diversity in Human Sexuality: Implications for Policy in Africa. Pretoria: Academy of Science of South Africa, 2015, s. 55. ISBN 978-0-9922286-9-9. [dostęp 2016-02-02].


  317. ↑ Herek GM: Facts About Homosexuality and Child Molestation. Department of Psychology, University of California, Davis. [dostęp 2018-05-18].


  318. ↑ Hall RC, Hall RC. A Profile of Pedophilia: Definition, Characteristics of Offenders, Recidivism, Treatment Outcomes, and Forensic Issues. „Mayo Clinic Proceedings”. 82 (4), s. 457–471, 2007. DOI: 10.4065/82.4.457. PMID: 17418075. [dostęp 2016-02-02]. 


  319. ↑ Carson RC, Butcher JN, Mineka S: Psychologia zaburzeń. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003, s. 653. ISBN 83-89120-17-8.


  320. ↑ 25 proc. dzieci wychowywanych przez gejów jest molestowanych? Obalamy homofobiczne tezy z billboardu w Poznaniu (pol.). Newsweek.pl, 2018-08-09. [dostęp 2018-08-14].


  321. ↑ Wbrew naturze? – wystawa w Oslo, Indymedia, 20 listopada 2006 [zarchiwizowane z adresu] .


  322. ↑ Oslo gay animal show draws crowds, BBC News, 19 października 2006 .


  323. ↑ Volker Sommer, Paul L. Vasey: Homosexual Behaviour in Animals: An Evolutionary Perspective. Cambridge University Press, 27 lipca 2006, s. 131–153. ISBN 978-0-521-86446-6.


  324. ↑ ab Malcolm J. Coe. “Necking” behaviour in the giraffe. „Journal of Zoology”. 151 (3), s. 313–321, 1967. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1967.tb02117.x. 


  325. ↑ Robert E. Simmons, Lue Scheepers. Winning by a Neck: Sexual Selection in the Evolution of Giraffe. „The American Naturalist”. 148 (5), s. 771, 1996. DOI: 10.1086/285955. 


  326. ↑ Dinitia Smith: Central Park Zoo's gay penguins ignite debate (ang.). W: SFGate [on-line]. Hearst Communications Inc., 7 lutego 2004. [dostęp 25 grudnia 2011].


  327. ↑ Cold Shoulder for Swedish Seductresses


  328. ↑ Gay penguins found in Japanese aquariums


  329. ↑ Gay penguins devoted to each other


  330. ↑ World first as gay King penguins become fathers



Bibliografia |




  • Podstawy Genetyki Dla Studentów i Lekarzy, pod red. Gerarda Drewy i Tomasza Ferenca, Warszawa, 2003.

  • Dorner G. (1979). Hormones and sexual differentiation of the brain. Sex, hormones and behavior, CIBA Foundation Symposium 62.

  • Dorner G. (1985). Sex-specific gonadotrophin, sexual orientation and gender behavior, W: Endokrinologie, 65.

  • Dorner G. (1985). Sex-specific gonadotrophin secretion, sexual orientation and gender role behavior, Exp. Clinical Endocrinology, 86.

  • Jacek Kochanowski, Od teorii dewiacji do teorii queer. w: K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana i.in. (2005). Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna, Nomos, Kraków.


  • Jacek Kochanowski, Poza funkcję falliczną


  • Jerzy A. Kowalski, Krótka historia emancypacji homoseksualizmu, na portalu Historia.org.pl

  • Jerzy AdamJ.A. Kowalski Jerzy AdamJ.A., Sex-Partner Roles in Homoerotic Relations: An Attempt of Classification, „Journal of Homosexuality”, 63 (1), 2016, s. 87–102, DOI: 10.1080/00918369.2015.1078639, ISSN 0091-8369, PMID: 26244248 .


  • Zbigniew Lew-Starowicz, Słownik Encyklopedyczny Miłość i Seks, Wydawnictwa Europa, ​ISBN 83-87977-17-9​, 1999.

  • Oświadczenie Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w sprawie homoseksualizmu

  • PlinioP. Prioreschi PlinioP., A History of Medicine: Roman medicine, Horatius Press, 1996, s. 19–31, ISBN 978-1-888456-03-5 .



Linki zewnętrzne |


  • BrentB. Pickett BrentB., Homosexuality [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 5 lipca 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-08-07]  (ang.).



































p • d • e

Płeć, tożsamość płciowa i orientacja seksualna
Płeć biologiczna

kobieta • mężczyzna • osoba interseksualna; obojnak
Zgodność tożsamości płciowej z płcią metrykalną

cisseksualizm (zgodna) • transseksualizm (niezgodna)

Tożsamości płciowe (gender)

cisgenderyczna: kobieca i męska • trans (mieszana): kobieca, męska i niebinarna • andromimeza i gynemimeza
Nie-binarne kategorie tożsamości płciowej

trzecia płeć (winkte) • androgynia • agender
Binarne orientacje seksualne

biseksualizm • heteroseksualizm • homoseksualizm • aseksualizm
Nie-binarne kategorie orientacji seksualnej
lub jej brak

androfilia i gynofilia • panseksualizm • poliseksualizm • aseksualizm








-

Popular posts from this blog

冬

Image
季節による積雪の変化 冬 （ふゆ）は、四季の一つであり、一年の中で最も寒い期間・季節を指す。二十四節気や旧暦のように、一年中で最も太陽の高度が低く夜が長い期間を指すこともある。 北半球では冬至後の1月-2月頃に気温が低いことが多く、南半球では夏至後の7月‐8月頃にあたる。 日本の気象庁では一日の日最低気温が0℃以下の日を 冬日 （ふゆび）、また、日最高気温が0℃以下の日を 真冬日 （まふゆび）と呼んでいる。このような日は1月を中心に前後の毎年12月から翌年3月頃にかけて発生するから（ただし、年や地域によっては、11月・4月でも生じる場合もある）、この時期のあたりが冬の範囲に入る。 冬が特別・特有とされる物（特に収穫物）に付いては旬#冬を参照。 目次 1 定義 2 気候 3 生物 3.1 植物 3.2 動物 4 冬の行事 5 天文・自然 6 比喩的な用法 7 冬を題材にした作品 7.1 文学 7.2 音楽 7.2.1 クラシック 7.2.2 童謡 7.2.3 ポピュラー系 8 関連項目 定義 地球と太陽の光の模式図。この図では北半球が冬となる。 北半球が冬のときは南半球は太陽高度が高くなるため夏となり、南半球が冬のときは同様に北半球は夏となる。 社会通念・気象学では1月・2月・12月。たとえば「暖冬」「厳冬」などはこの3か月の平均気温で判断する。 寒候年・1年間の間で1月、2月、12月とすると1シーズンとしての冬を評価できない。そのため1月、2月を含む年をそのシーズンで括る。たとえば、「2009年の冬」といった場合、2008年の12月、2009年の1月、2月である。また、「2008/2009年冬」という書き方をする。初雪・終雪の日など11月以前、3月以降になることのあるようなものもこの定義による。 二十四節気に基づく節切りでは立冬から立春の前日まで。 旧暦による月切りでは十月・十一月・十二月。上に近いが、最大半月ずれる。 年度では1月・2月・3月。英語ではこの3か月をwinter quarterと呼ぶ。 天文学上は冬至から春分まで。ここでの「冬至」「春
Read more

浄心駅

Image
浄心駅 浄心駅5番出口（2010年3月） じょうしん Joshin ◄ T03 庄内通 (1.4km) (0.8km) 浅間町 T05 ► 所在地 名古屋市西区城西四丁目3208 愛知県の地図を表示 名古屋市の地図を表示 北緯35度11分32秒 東経136度53分27秒 駅番号 ○ T04 所属事業者 名古屋市交通局 （名古屋市営地下鉄） 所属路線 鶴舞線 [1] キロ程 4.1km（上小田井起点） 駅構造 地下駅 ホーム 2面2線 乗車人員 -統計年度- 7,116人/日（降車客含まず） -2017年- 開業年月日 1981年（昭和56年）11月27日 [1] テンプレートを表示 浄心駅 （じょうしんえき）は、愛知県名古屋市西区城西4丁目にある、名古屋市営地下鉄鶴舞線の駅である。駅番号は T04 。 運行上の拠点であり乗務員の交代が当駅で行われる他、上り最終電車のみ当駅止まりとなる（翌朝当駅から上小田井駅へ回送し、上小田井駅発の列車となる）。かつては日中にも当駅起終点の列車が1往復設定されていた。 目次 1 歴史 2 駅構造 2.1 のりば 3 駅周辺 4 バス路線 5 隣の駅 6 脚注 7 関連項目 8 外部リンク 歴史 1981年（昭和56年）11月27日 - 当駅 - 伏見間の延伸に際し開業 [1] 。 1984年（昭和59年）9月6日 - 庄内緑地公園 - 当駅間の開業に伴い途中駅となる [1] 。 駅構造 浄心駅ホーム 相対式ホーム2面2線を有する地下駅。1番ホームには東改札口、2番ホームには西改札口がそれぞれあり、両ホームは線路の下を通る連絡通路でつながっている。改札外では東西それぞれのコンコースをつなぐ通路は無く、分断されている。 1番又は2番出入り口から入り階段を降りると1番ホーム（赤池・豊田市方面）にしか行けず、4～6番出入り口から入り階段を降りると2番ホーム（上小田井・犬山方面）にしか行くことができない。 よって、例えば2番ホームで降りて
Read more

カンタス航空

Image
カンタス航空 Qantas Airways IATA QF [1] ICAO QFA コールサイン Qantas 法人番号 1700150004605 設立 1920年 ハブ空港 キングスフォード・スミス国際空港 メルボルン空港 焦点空港 香港国際空港 シンガポール・チャンギ国際空港 パース空港 ブリスベン空港 アデレード空港 マイレージサービス Frequent Flyer 会員ラウンジ Qantas Club 航空連合 ワンワールド 保有機材数 213機 (147機発注中) 就航地 144都市 (39カ国) 親会社 Qantas Airways Limited 本拠地 オーストラリア ニューサウスウェールズ州シドニー 代表者 Alan Joyce (CEO) Leigh Clifford (会長) 外部リンク qantas.com テンプレートを表示 カンタス航空本社 (Qantas Building A) カンタス航空 （カンタスこうくう、英語: Qantas Airways Limited ）は、オーストラリアおよび南半球最大手の航空会社。 オーストラリアでのQantasの発音は、 Quantas ( [ˈkwɒntəs] [2] [3] [4] 、 クウォンタス ) のように発音される。 目次 1 概要 2 歴史 2.1 設立 2.2 第二次世界大戦 2.3 第二次世界大戦後 2.4 拡大 2.5 現在 3 就航都市 4 保有機材 4.1 特別塗装機 5 マイレージサービス 6 機内サービス 6.1 広報活動 6.2 新ユニフォーム 7 事故及び故障 8 「オーストラリア・アジア航空」 9 補足 10 関連項目 11 脚注 12 外部リンク 概要 カンタス航空はオーストラリアのナショナルフラッグの航空会社であり、その機材数、国際便と国内便の就航都市数
Read more