.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
2 Pułk Strzelców Granicznych
Historia Sformowanie Rozformowanie Tradycje Rodowód Organizacja Dyslokacja Formacja Podległość
2 Pułk Strzelców Granicznych – oddział Strzelców Granicznych.
Spis treści 1 Formowanie i zmiany organizacyjne 2 Służba graniczna 3 Działania bojowe pułku 4 Kadra pułku 5 Przypisy 6 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne | W grudniu 1918 roku został sformowany 1 dywizjon Straży Granicznej. Dywizjon został zorganizowany na podstawie „Tymczasowego Dekretu w Sprawie Utworzenia Straży Granicznej”. Zgodnie z tym aktem prawnym dywizjon był oddziałem wojskowym odkomenderowanym „do pełnienia specjalnych obowiązków przy Ministerstwie Aprowizacji”[1] . W lutym 1919 roku dywizjon został rozwinięty w 2 pułk Straży Granicznej, a w kwietniu przemianowany na 2 pułk Wojskowej Straży Graniczne i podporządkowany Inspektoratowi Wojskowej Straży Granicznej. W czerwcu 1919 roku I dywizjon został wydzielony z pułku, jako 3 Samodzielny Dywizjon Wojskowej Straży Granicznej[2] .
3 marca 1920 roku oddział został przemianowany na 2 Pułk Strzelców Granicznych i podporządkowany Dowództwu Strzelców Granicznych. Dowództwo pułku stacjonowało w Częstochowie, na terenie Okręgu Generalnego „Kielce”. Szwadron szkolny pułku stacjonował kolejno w Częstochowie, we Włoszczowie (od połowy kwietnia 1919 roku), w Końskich (od czerwca 1919 roku) i na powrót w Częstochowie[3] .
Służba graniczna | 27 marca 1920 roku pułk ochraniał granicę OGen. „Kielce” i „Kraków” z Górnym Śląskiem od granicy OGen. „Poznań” do Dziedzic. Jego dowództwo stacjonowało wtedy w Częstochowie[4] . 7 kwietnia 1920, w związku z ochrona granicy zewnętrznej przez oddziały DOG Poznań, zdecydowano przesunąć 1 szwadron 2 p StG z rubieży Cieszenein–Chrościn w kierunku południowym. Stanowisko dowodzenia szwadronu wyznaczono w Dzietrzkowicach[5] .
Na początku sierpniu 1920, na przestrzeni około 70 kilometrów, na odcinku od dziedzic do Jeziora, II dywizjon został zluzowany przez 3 kompanię 3/V batalionu wartowniczego. Zastępca dowódcy pułku czuł się w obowiązku złożyć meldunek do Dowództwa Strzelców Granicznych o niskim morale tejże kompanii, a szczególnie podoficerów i żołnierzy narodowości żydowskiej, którzy nie rokują nadziei na właściwe pełnienie służby granicznej[6] .
---
Na przełomie 1920 i 1921 roku przystąpiło do reorganizacji służby granicznej na wschodzie. Rozpoczęto od południowo–wschodniego odcinka granicy, od Sianek, wzdłuż dawnej granicy galicyjsko–węgierskiej. 2 pułk strzelców granicznych w listopadzie 1920 zastąpiony został przez trzy bataliony wartownicze (2/VI, 3/II, 3/VI). Po zluzowaniu przez bataliony wartownicze przeniesiono go do Żółkwi celem rozformowania[7] .
Wydarzenia W lipcu 1920 roku wykryto w Częstochowie szajkę trudniącą się przemycaniem poborowych do Niemiec. 1 sierpnia w nocy zorganizowano zasadzkę na odcinku aleksandryjskim. Ujęto dziesięciu poborowych wraz z przemytnikami. Zdarzenie to opisał Kurier Częstochowski[8] . W nocy z 15 na 16 lipca patrol niemiecki napadł na dwóch strzelców granicznych stojących na posterunku w Leśnikach. Rozbroił ich i uprowadził za kordon. Jeden z zaskoczonych strzelców zdążył oddać strzały alarmowe. Interwencja polskiego dowódcy szwadronu na niemieckim posterunku granicznym nie przyniosła rezultatu. Niemcy uznali, ze strzelcy nielegalnie przekroczyli pas graniczny i dlatego zostaną odwiezieni w głąb Niemiec. Dowódca szwadronu plutonem pieszym okrążył posterunek niemiecki i siłą odebrał jeńców i ich broń[8] . 22 sierpnia 1920 roku zatrzymano przemycany transport do Niemiec około 60 sztuk bydła[8] . Działania bojowe pułku | W lipcu 1920 roku 2 pułk Strzelców Granicznych wydzielił jeden szwadron. Szwadron walczył w okolicach Dubna. Tu zginął dwukrotnie ranny dowódca szwadronu rotmistrz Piotr Powszedni.[9] .
Oddziały Pietruszewicza przeszły słabo strzeżoną granicę od Czechosłowacji. Pułk obsadził część granicy rumuńskiej i czechosłowackiej luzując słabe kompanie wartownicze. Pozostawał przy tym przez dłuższy czas w ostrym pogotowiu. Walczył z grupami ukraińskich nacjonalistów, które starały się ukryć i pozostać w Polsce.[9] .
Kadra pułku | Dowódcy pułku:
płk Władysław Poderni (od 1 III 1919[10] ) Dowódcy dywizjonów i szwadronów:
ppłk Konrad Sieciński - dowódca I dywizjonu od 19 lutego 1919 roku rtm. Jan Kulwieć - dowódca II dywizjonu od 1 stycznia 1919 roku[11] mjr Piotr Popławski - dowódca I dywizjonu ppłk Mikołaj Sosnowski - dowódca II dywizjonu mjr Włodzimierz Zeigert - dowódca szwadronu sztabowego Przypisy | ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 6 z 21 stycznia 1919 roku, poz. 254. ↑ Brummer i Zawadzki 2000 ↓ , s. 77. ↑ Witold Jarno, Okręg Generalny Nr III Kielce w latach 1918-1921 , Wydawnictwo Ibidem, Łódź 2003, ISBN 83-88679-31-7 , s. 130. ↑ Dyslokacja StG ↓ , s. 4. ↑ Dyslokacja StG ↓ , s. 9. ↑ Zmiany organizacyjne StG ↓ , s. 44. ↑ Dominiczak 1992 ↓ , s. 59-63. ↑ a b c Polak 1999 ↓ , s. 281. ↑ a b Polak 1999 ↓ , s. 282. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 65 z 12 czerwca 1919 roku, poz. 2051. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 71 z 28 czerwca 1919 roku, poz. 2300. Bibliografia | Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939 . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0 . Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996 . Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4 . Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł . T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6 . Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924 . „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego . „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. Zmiany organizacyjne w formacji Strzelców Granicznych 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. Dyslokacja oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. Formacje graniczne II Rzeczypospolitej Straż Graniczna (1918–1919)
1 p SG •
Wojskowa Straż Graniczna
Inspektorat WSG •
Strzelcy Graniczni
Dowództwo Strzelców Granicznych •
Bataliony Wartownicze
3/I •
Bataliony Etapowe
I Wbe •
Bataliony Celne Dyslokacja Batalionów Celnych brygady celne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 bataliony celne 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Graniczna (1922–1923) Główna Komenda Straży Granicznej komendy wojewódzkie SG Białystok/Grodno (Poleska) Brześć/Łachwa (Wołyńska) Łuck Nowogródek Tarnopol Wilno komendy powiatowe SG Głębokie Ostróg/Korzec Krzemieniec Łuniniec Nieśwież Sarny Sopoćkinie Stołpce Święciany Tarnopol Wilejka Wilno bataliony SG 1 2 4 6 7 8 9 10 11 12 15 17 19 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Straż Celna Dyrekcje ceł
Dyrekcja Ceł „Wilno” •
Inspektoraty
Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Celnej •
Inspektoraty
Chodzież •
Komisariaty
Bakałarzewo •
Placówki
Adamowice •
Straż Graniczna (1928–1939) od 1938 okręgi SG
Małopolski •
Inspektoraty graniczneod 1938 obwody SG
(1) Stawiski/Łomża •
Obwody SG powstałe po 1938
Brasław •
Komisariaty SG
Baligród •
Placówki I linii
Antonina •
Placówki II linii
Arniki •
II Rzeczpospolita
