Jfyhkgu

Błogosławiony Jerzy Popiełuszko
prezbiter męczennik
Data i miejsce urodzenia	14 września 1947 Okopy
Data i miejsce śmierci	19 października 1984 Włocławek
Beatyfikacja	6 czerwca 2010 Plac marsz. Piłsudskiego przez Benedykta XVI[a]
Wspomnienie	19 października
Patron	NSZZ „Solidarność”
Szczególne miejsca kultu	kościół św. Stanisława Kostki w Warszawie

.mw-parser-output table.duchowny-ksiadz td.naglowek{color:white!important;background:black!important}.mw-parser-output table.duchowny-biskup td.naglowek{color:white!important;background:#E56DC4!important}.mw-parser-output table.duchowny-patriarcha td.naglowek{color:white!important;background:#BA55D3!important}.mw-parser-output table.duchowny-kardynal td.naglowek{color:white!important;background:#FF2400!important}.mw-parser-output table.duchowny-papiez td.naglowek{color:black!important;background:gold!important}.mw-parser-output table.duchowny-cywil td.naglowek{color:black!important;background:#C0C0C0!important}.mw-parser-output table.duchowny-ksiadz tr.naglowek{color:white!important;background:black!important}.mw-parser-output table.duchowny-biskup tr.naglowek{color:white!important;background:#E56DC4!important}.mw-parser-output table.duchowny-patriarcha tr.naglowek{color:white!important;background:#BA55D3!important}.mw-parser-output table.duchowny-kardynal tr.naglowek{color:white!important;background:#FF2400!important}.mw-parser-output table.duchowny-papiez tr.naglowek{color:black!important;background:gold!important}.mw-parser-output table.duchowny-cywil tr.naglowek{color:black!important;background:#C0C0C0!important}

Kapelan NSZZ „Solidarność” w Warszawie
Okres sprawowania	1980–1984
Rezydent w parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie
Okres sprawowania	1980–1984
Wyznanie	katolickie
Kościół	łaciński
Inkardynacja	archidiecezja warszawska
Diakonat	12 marca 1972
Prezbiterat	28 maja 1972
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jerzy Aleksander Popiełuszko, wcześniej Alfons Popiełuszko^[b] (ur. 14 września^[c][1][d]1947 w Okopach, zm. 19 października 1984 we Włocławku) – polski prezbiter rzymskokatolicki, kapelan warszawskiej „Solidarności”, obrońca praw człowieka w PRL, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Życiorys |

Pochodzenie i wykształcenie |

Rodzice Jerzego Popiełuszki – Władysław (1910–2002) i Marianna z Gniedziejków (1920^[2][e]–2013) prowadzili gospodarstwo rolne. Mieli łącznie pięcioro dzieci: Teresę, Józefa, Alfonsa (późniejszego Jerzego Aleksandra), Stanisława, a także Jadwigę, która jednak zmarła przed ukończeniem drugiego roku życia^[3]. Rodzina była wielopokoleniowa, mieszkali z nimi dziadkowie. W domu kultywowano pamięć o wuju Alfonsie Gniedziejce, członku partyzantki Armii Krajowej, który w wieku dwudziestu jeden lat zginął po wojnie z rąk sowieckich^[4][5]. Urodzonemu w 1947 synowi, który był trzecim z kolei dzieckiem Władysława i Marianny, dano na imię Alfons. Marianna chciała w ten sposób utrwalić rodzinną pamięć o swoim bracie. Ponadto inspiracją dla wyboru imienia syna mogła być lektura tekstu przeznaczonego do tzw. rozważań majowych, zawierająca życiorys św. Alfonsa Liguoriego, który wywarł na niej ogromne wrażenie^[6].

Alfons Popiełuszko był ministrantem i wyróżniał się głęboką religijnością. Był typem samotnika. Pierwszą Komunię Świętą i bierzmowanie przyjął w tym samym roku – 1956. W latach 1961–1965 uczęszczał do liceum w Suchowoli. Był sumienny, ale uczył się przeciętnie. Z powodu jego religijności rodzice byli wzywani do szkoły^[7].

Po maturze, 24 czerwca 1965 wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Po pierwszym roku studiów został skierowany do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, którą odbywał w latach 1966–1968 w specjalnej jednostce dla kleryków o zaostrzonym rygorze w Bartoszycach (54 szkolny batalion ratownictwa terenowego – JW 4413)^[8]. Pobór kleryków był elementem represji wobec Kościoła w Polsce. Popiełuszko nie dał się złamać, inicjował opór, podtrzymywał na duchu kolegów, choć spotykały go za to bezwzględne kary; wyśmiewanie, wielogodzinne ćwiczenia, czołganie się na mrozie, czyszczenie toalety w masce przeciwgazowej. Wojsko wyniszczyło go fizycznie. Na początku 1970 roku, już po powrocie do seminarium, ciężko zachorował i niemal cudem udało się go uratować. Kłopoty zdrowotne towarzyszyły mu już do końca życia^[9]. W dniu 13 maja 1971 r. w wieku 23 lat dokonał zmiany dotychczasowego imienia na nowe: Jerzy Aleksander. 28 maja 1972 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk prymasa kardynała Stefana Wyszyńskiego^[10]. 11 czerwca 1972 odprawił prymicyjną mszę świętą w kościele w Działoszynie^[11]. W czerwcu 1972 roku otrzymał nominację na wikariusza do parafii pod wezwaniem Trójcy Świętej w Ząbkach pod Warszawą. Spędził tam trzy lata (1972–1975). Zajmował się młodzieżą, bielankami, założył kółko różańcowe. Najwięcej czasu młody wikariusz poświęcał katechezie^[12]. Jesień 1975 roku przyniosła kolejną zmianę w życiu młodego wikariusza. 5 października został skierowany do parafii pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski w Aninie (1975–1978)^[10][12]. Podobnie jak w Ząbkach, prowadził kancelarię i troszczył się o sprawy duszpasterskie. Jednak głównym zadaniem była katecheza^[12]. Później był księdzem w warszawskim kościele Dzieciątka Jezus, gdzie był zaledwie jedenaście miesięcy. Choroba utrudniała mu pracę parafialną. Dłuższy czas leżał w Instytucie Hematologii. Z powodu słabego zdrowia władze kościelne skierowały go do pracy duszpasterskiej przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie. Prowadził tam konwersatoria przede wszystkim dla studentów medycyny. Organizował dla nich rekolekcje. W kaplicy Res Sacra Miser przy Krakowskim Przedmieściu odprawiał comiesięczne nabożeństwa dla średniego personelu medycznego. Początkowo uczestniczyło w nich niewiele osób, ale w krótkim czasie msze te stały się bardzo popularne. Do kaplicy przychodziło coraz więcej osób. W oparciu o te osoby ks. Jerzy zorganizował opiekę sanitarną w czasie dwóch pielgrzymek Ojca św. Jana Pawła II do Polski. Praca duszpasterska w kościele św. Anny okazała się zbyt wyczerpująca i został przeniesiony jako rezydent 20 maja 1980 do kościoła św. Stanisława Kostki^[13][14]. Jako rezydent prowadził duszpasterstwo średniego personelu medycznego. W październiku 1981 został mianowany diecezjalnym duszpasterzem służby zdrowia i kapelanem Domu Zasłużonego Pracownika Służby Zdrowia. Dla pensjonariuszy sprawował msze św. w kaplicy, którą sam po części urządził^[15].

W latach 1974–1976 był studentem Studium Pastoralnego Instytutu Teologii Pastoralnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego^[16]. W 1978 został duszpasterzem środowisk medycznych w Warszawie.

25 marca 1974 będąc wikariuszem w parafii pw. św. Trójcy w Ząbkach k. Warszawy został operacyjnie zabezpieczony przez Pion IV KPMO w Wołominie. 17 kwietnia 1974 roku zmieniono charakter zainteresowania na kandydata na tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa. 30 czerwca 1975 roku materiały wyrejestrowano. 30 czerwca 1975 teczka kandydata na TW SB założona ks. Jerzemu Popiełuszce została przekazana przez Pion IV KPMO w Wołominie do Wydziału IV KSMO. Materiały zdjęto z ewidencji dn[ia] 4.05.[19]82 z powodu odmowy współpracy^[17].

Kapelan „Solidarności” |

Od sierpnia 1980 był związany ze środowiskami robotniczymi, aktywnie wspierał także „Solidarność”. W czasie strajku został wysłany do odprawiania mszy w Hucie Warszawa. Po wprowadzeniu stanu wojennego organizował liczne działania charytatywne. Wspomagał ludzi prześladowanych i skrzywdzonych. Uczestniczył w procesach tych, którzy byli aresztowani za przeciwstawianie się prawu stanu wojennego. Organizował rozdział darów, które były przywożone z zagranicy. W kościele św. Stanisława Kostki od 28 lutego 1982 organizował Msze za Ojczyznę. Swoją działalnością duszpasterską i nauczaniem opartym na przesłaniu: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj” (św. Paweł, Rz 12,21)^[18], nauczaniu papieża Jana Pawła II i prymasa Stefana Wyszyńskiego, niezłomnością i odwagą, a także wsparciem dla prześladowanych robotników i działaczy związkowych przez władze PRL podczas stanu wojennego zyskał autorytet, szerokie poparcie społeczne i popularność w Warszawie, a później także w innych miastach. Działalność ks. Jerzego Popiełuszki ówczesne władze PRL uznały za krytykę i sprzeciw wobec systemu komunistycznego.

19 maja 1983 prowadził pogrzeb Grzegorza Przemyka^[19]. We wrześniu 1983 zorganizował pierwszą pielgrzymkę ludzi pracy na Jasną Górę; 18 września odprawił mszę świętą na wałach^[12][20].

W czasie stanu wojennego wielokrotnie oskarżany przez władze PRL o zaangażowanie w działalność polityczną, stał się celem działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa. Akcję rozpracowywania księdza o kryptonimie „Popiel” rozpoczęto najpewniej w drugiej połowie 1982. Ksiądz Jerzy Popiełuszko był inwigilowany przy pomocy co najmniej czterech tajnych współpracowników. Wśród nich byli duchowni – tu szczególnie aktywny był ksiądz Michał Czajkowski (TW „Jankowski”), a także osoby świeckie, jak np. blisko współpracujący z kapłanem Tadeusz Stachnik (TW „Miecz” i „Tarcza”)^[21]. 2 grudnia 1983 doręczono mu wezwanie na przesłuchanie^[22]. 12 grudnia Popiełuszko dobrowolnie stawił się w Pałacu Mostowskich, siedzibie Komendy Stołecznej MO. Tu wiceprokurator Anna Jackowska odczytała decyzję o wszczęciu śledztwa w kierunku przestępstwa z art. 194 kk w zw. z art. 58 kk^[23] to jest, że:

przy wykonywaniu obrzędów religijnych (...), w wygłaszanych kazaniach nadużywał wolności sumienia i wyznania w ten sposób, że permanentnie oprócz treści religijnych zawierał w nich zniesławiające władze państwowe treści polityczne, a w szczególności pomawiał, że te władze posługują się fałszem, obłudą i kłamstwem, poprzez antydemokratyczne ustawodawstwo niszczą godność człowieka, a także pozbawiają społeczeństwo swobody myśli oraz działania, czym nadużywając funkcji kapłana, czynił z kościołów miejsce szkodliwej dla interesów PRL propagandy antypaństwowej.

Za zarzucane czyny Popiełuszce groziła kara 10 lat pozbawienia wolności. Przesłuchanie trwało kilka godzin, zadawano pytania w rodzaju: „Dlaczego ksiądz deformuje hostię podczas liturgii?”. Chodziło o prezentowanie hostii w rękach rzekomo ustawionych w pozycji litery V – symbolu zwycięstwa używanego przez „Solidarność”^[24].

Po zakończeniu przesłuchania w mieszkaniu księdza zarządzono rewizję (znaną później jako „prowokacja na Chłodnej”). Przed domem czekali na księdza dziennikarze telewizyjni. Funkcjonariusze SB wkroczyli jako pierwsi, bez wahania otwierając różne skrytki. Ujawniono między innymi granaty łzawiące, naboje do pistoletu maszynowego, różne materiały wybuchowe, farby drukarskie^[25] – podrzucone do mieszkania przez esbeków^[26]. Zatrzymanego zwolniono nazajutrz, dzięki interwencji arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego u ministra spraw wewnętrznych Czesława Kiszczaka.

Natychmiast po tym wydarzeniu postać ks. Popiełuszki stała się przedmiotem licznych ataków propagandowych i publicystycznych władz komunistycznych.

Sprawę rewizji na Chłodnej opisano w artykule Michała Ostrowskiego Garsoniera obywatela Popiełuszki, który ukazał się 27 grudnia 1983 w „Expressie Wieczornym”. Artykuł został nagłośniony także przez inne media, jego omówienia zamieszczały inne gazety, odczytano go w I i IV Programie Polskiego Radia^[27]. Ksiądz Popiełuszko próbował skontaktować się z autorem artykułu, jednak okazało się, że taka osoba w redakcji nie pracuje. Przesłanego sprostowania gazeta nie wydrukowała^[28]. Wielokrotnie wzywano księdza na przesłuchania. Zarzuty przedstawiono mu 12 lipca 1984^[29]. Ostatecznie do procesu nie doszło wskutek amnestii z 21 lipca 1984^[30].

We wrześniu 1984 Popiełuszko przygotował II pielgrzymkę ludzi pracy na Jasną Górę. Spotkał się wtedy m.in. z Lechem Wałęsą oraz z ks. Henrykiem Jankowskim^[31].

Msze za Ojczyznę |

Msze św. zainicjował ks. prałat Teofil Bogucki w październiku 1980. Od 22 lutego 1981 odprawiano je systematycznie w ostatnią niedzielę miesiąca. Wtedy także ks. prałat powierzył ks. Jerzemu ich celebrowanie, wygłaszanie homilii oraz przygotowania organizacyjne. Kazania religijno-patriotyczne ks. Popiełuszki to głoszenie ewangelicznej Prawdy. Ks. Jerzy przypominał podstawowe prawdy o człowieku i świecie. Prawda była dla jego słuchaczy umocnieniem i otuchą. Z tych powodów kazania stały się przedmiotem oszczerczych ataków władz PRL. W ostatnią niedzielę miesiąca, do żoliborskiej świątyni, aby modlić się za ojczyznę coraz liczniej przybywali wierni z całej Warszawy i z różnych zakątków Polski. Ks. Popiełuszko bardzo starannie przygotowywał oprawę plastyczną. Ich inspiracją często były rocznice wydarzeń historycznych, życie wielkich Polaków oraz realia lat 80 XX w. W końcowej części mszy aktorzy warszawscy przedstawiali programy poetycko-muzyczne o charakterze patriotyczno-narodowym. Najczęściej recytowano wiersze napisane w XIX wieku, szczególnie romantyczne^[15]. W mszach tych uczestniczył przyjaciel Popiełuszki ateista Jacek Kuroń z powodu wyznawania tych samych ideałów, chęci pomocy ludziom i sprzeciwiania się władzy ludowej. Kuroń wpuszczany był do kościoła przez zakrystię^[32].

• 17 stycznia 1982 – Msza za internowanych. „Ponieważ przez wprowadzenie stanu wojennego odebrano nam wolność słowa, dlatego pomyślmy o tych siostrach i braciach, którym odebrano wolność”.


• 28 lutego 1982 – Chrystus królem!


• 25 kwietnia 1982 – Wysłuchaj, Panie, prośby ludu swego! W kazaniu ksiądz Jerzy zawarł coś w rodzaju modlitwy litanijnej własnego autorstwa. Starał się w niej ująć dramaty narodowe i indywidualne związane z wprowadzeniem stanu wojennego.


• 30 maja 1982 – Matko oszukanych, módl się za nami! Msza była odprawiana po świeżych wspomnieniach trzeciomajowych manifestacji ulicznych, tłumionych przez milicję. Nawiązując do tych wydarzeń nazwał je „nową falą nienawiści” i nową „falą cierpienia”. W kazaniu wykorzystano tekst tzw. Litanii „Solidarności” powstałej w okresie stanu wojennego w jednym z obozów dla internowanych.


• 27 czerwca 1982 – Wielkie wołanie o wolność w Ojczyźnie. Została odprawiona między innymi „za dzieci, których ojcowie lub matki przebywają w obozach i więzieniach, aby w Bogu i ludziach znalazły pomoc i nadzieję”.


• 25 lipca – Wytrwajcie! Wytrwamy! Homilię wygłosił ks. Prałat Bogucki, który mówił o cierpieniach Polski, podczas wojny i w wyniku stanu wojennego.


• 29 sierpnia 1982 – Solidarność – jak mocne drzewo. Dekoracja Mszy sierpniowej nawiązywała wprost do „urodzin” Solidarności. Porównanie Związku do malca musiało wywoływać uśmiech nawet w nocy stanu wojennego.


• 26 września 1982 – Znak krzyża. Przesłanie było skoncentrowane na Krzyżu (w powiązaniu z obchodzoną w tym miesiącu uroczystością Podwyższenie Krzyża Świętego;dzień urodzin ks. Jerzego). Dekoracja przypominała słowa, które miały się pokazać, cesarzowi Konstantynowi: „W tym znaku zwyciężysz”.


• 31 października 1982 – Jesteś nam potrzebny święty Maksymilianie. W październiku 1982 r.Jan Paweł II kanonizował Ojca Maksymiliana Kolbego. To wydarzenie odbiło się echem podczas mszy. Wyobrażenie świętego Maksymiliana stanęło obok ołtarza. Ks. Jerzy wygłosił kazanie będące jakby mową zwróconą do męczennika.


• 28 listopada 1982 – Daj siłę, Chrystusie! Prałat Bogucki w ostatniej chwili zdecydował, że wygłosi homilię zamiast księdza Popiełuszki. Miało to związek o rzekomo zaplanowanym aresztowaniem ks. Jerzego. Cały program mszy przygotowany przez Popiełuszkę został zachowany, ale on sam pozostał milczący.


• 26 grudnia 1982 – Bóg się rodzi, moc truchleje. Msza wypadła w dzień po Bożym Narodzeniu. Były to drugie święta w stanie wojennym. Ksiądz Jerzy zaprojektował swoje kazanie jako przypomnienie tego, co przez cały rok mówił o Polsce Jan Paweł II, często nawiązujący do cierpień swojej Ojczyzny.


• 30 stycznia 1983 – Walka o wolność, gdy się raz zaczyna. W dekoracji przygotowanej główny akcent padał na okrągłą rocznicę powstania styczniowego. Hasło „Powstań Polsko” przemawiało jako mocne wezwanie do rewolucji moralnej. Popiełuszko mówił o znaczeniu walki o wolność i o tym jak taka walka stała się tradycją Polaków.


• 27 lutego 1983 – Są więzienia niewidzialne. Tematem mszy była sprawa niewinne więzionych. Głównym elementem dekoracji był obraz „Chrystus miłosierny na tle murów więziennych”. Promienie wychodzące z serca Jezusa uderzają w kraty, które zaczynają pękać. Pod spodem umieszczono literę V, a na niej biało-czerwony napis: „uwolnij niewinnie więzionych”. Kazanie było przede wszystkim refleksją o rozmaitym zniewoleniu i o obowiązku solidarności.


• 27 marca 1983 – Co służy pojednaniu. Niedziela Palmowa. Wychodząc od opisu Męki Chrystusa, ksiądz Jerzy przeszedł do kwestii pojednania. Przypomniał wymieniane przez Episkopat warunki ugody społecznej – a następnie wyliczył działania władz, które nie służą pojednaniu.


• 24 kwietnia 1983 – Kryzys polskiej pracy. Ksiądz Jerzy odprawił mszę w intencji hutników warszawskich. Kazanie poświęcił zagadnieniom pracy. Zaczął od pozytywnej roli pracy w życiu człowieka, ale zaraz zapytał o powody kryzysu pracy w Polsce.


• 29 maja 1983 – Bo wiele jest łez. W trakcie mszy modlono się między innymi „za zamordowanego Grzegorza Przemyka oraz za wszystkich bitych i poniewieranych w maju, aby jego niewinna krew i cierpienie innych posłużyły do wzrostu solidarności naszych serc w walce z przemocą i zakłamaniem”. W kazaniu mówił o obecności Maryi w dziejach Polski.


• 27 czerwca 1983 – Zła się nie ulękniemy. Msza odbyła się trzy dni po wyjeździe Jana Pawła II z Polski. Kazanie księdza Jerzego pełne było dziękczynienia za dni obecności i nauczania Ojca Świętego. Dekoracja świadczyła o zastrzyku nadziei i radości, którego dostarczył Papież.


• 31 lipca 1983 – Szacunek, ofiara, miłość. Kazanie było mocno inspirowane wypowiedziami Jana Pawła II z pielgrzymki do Polski z czerwca 1983 r. Chociaż były w nim odniesienia do bieżącej sytuacji – w tym krytyka czysto oficjalnego zniesienia stanu wojennego – przeważała ogólniejsza refleksja nad patriotyzmem.


• 28 sierpnia 1983 – Słowa ważne. Trzy dni przed trzecią rocznicą porozumień gdańskich kazanie nawiązywało wprost do tego wydarzenia. Odniósł się także do konkretnych wypowiedzi lub działań, które w ówczesnej rzeczywistości były zaprzeczeniem ideałów Sierpnia 80. Wyrazista symbolika dekoracji mszy: zarys Polski, na środku obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, przy nim napis „W Tobie nasze zwycięstwo”.


• 25 września 1983 – Nie można być drzewem bez korzeni. W kazaniu ks. Jerzy zajął się polską kulturą. W dekoracji ołtarza znalazł się symbol „Solidarności”. Na stopniach przed ołtarzem położono sztandar „Solidarność” z warszawskiej Fabryki Samochodów Osobowych, w drugą rocznicę poświęcenia.


• 30 października 1983 – Ojcze Święty, tak bardzo pragniemy... W atmosferze piątej rocznicy pontyfikatu Jana Pawła II ksiądz Popiełuszko nadał swojemu kazaniu formę „listu do Papieża”. Był to list, obfitujący w cytaty, słowa, zachowania Ojca Świętego – zawsze świadczące o jego czynnym zainteresowaniu Polską i poparciem dla „Solidarności”. W centrum dekoracji znajdowała się twarz Papieża. Tradycyjna chrześcijańska triada cnót została na tę okazję zmodyfikowana: w miejscu gdzie znajduje się miłość, wstawiono „Solidarność”.


• 27 listopada 1983 – Może za mało naszych dobrowolnych wyrzeczeń? W homilii ks. Popiełuszko mówił o cierpieniach narodu polskiego po roku 1945, w czasach komunistycznego zniewolenia. Rozpięta przy ołtarzu biało-czerwona wstęga została zaznaczona szczególnymi datami z „kalendarza polskiego”: datami sprzeciwów społecznych z okresu po II wojnie światowej.


• 25 grudnia 1983 – O prawdziwy pokój na Ziemi. Msze za Ojczyznę były bardzo często koncelebrowane. tym razem ks. Jerzy odprawił ją z przyjezdnym misjonarzem i ks. Stanisławem Małkowskim. To trzecie Boże Narodzenie obchodzone w klimacie Polski pod władzą towarzysza W.Jaruzelskiego. Całe kazanie było utkane ze słów Jana Pawła II, Jana XXIII i Prymasa Wyszyńskiego.


• 29 stycznia 1984 – Życie trzeba przeżyć godnie. W związku z przypadającą rocznicą powstania styczniowego w oprawie i przesłaniu Mszy znalazło się mocne nawiązanie do tego wydarzenia. Wspomnienie powstania było dla ks. Popiełuszki okazją do podkreślenie silnych więzi łączących sprawy religijne i narodowe.


• 26 lutego – O wychowanie chrześcijańskie. Edukacja była jednym ze szczególnie pilnie strzeżonych pól w monopolu państwa komunistycznego. Ksiądz Popiełuszko odważnie wchodził także i w tę kwestię.


• 25 marca 1984 – Zawierzamy Ci... W święto Zwiastowania Pańskiego Papież powierzył cały świat opiece Matki Bożej. kazanie nawiązywało do tego aktu, a równocześnie wyrażało to oddanie w trudnych polskich warunkach.Dekoracja nawiązywała do wykonanej na polecenie Jana Pawła II mozaiki Matki Bożej jako Matki Kościoła, znajdującej się na placu Św. Piotra w Rzymie.


• 29 kwietnia 1984 – Umocnienie. Msza nawiązywała do trzeciej rocznicy poświęcenia sztandaru „Solidarności” Huty Warszawa. Mszę odprawił biskup Zbigniew Kraszewski. On także wygłosił homilię.


• 27 maja 1984 – Aby żyć w prawdzie. Homilię ksiądz Jerzy poświęcił wyjaśnieniu wielkiej roli jaką odgrywa prawda w życiu jednostki i społeczeństwa, jednocześnie wykazał destrukcyjny wpływ kłamstwa.


• 24 czerwca 1984 – W imię sprawiedliwości. Waga umieszczona w centrum dekoracji ołtarza sygnalizowała, że w centrum rozważania znajdzie się sprawiedliwość. W homilii ks. Jerzy wychodząc od postaci świętego Jana Chrzciciela, „człowieka odważnego i sprawiedliwego”, rozwinął rozważanie o prawach wynikających ze sprawiedliwości.


• 29 lipca 1984 – Mam nadzieję, że nikt Mu nie uczyni krzywdy... Mszy towarzyszyła radość z powodu amnestii dla większości więźniów politycznych, ogłoszonej kilka dni wcześniej. Tym razem homilię wygłosił ksiądz Teofil Bogucki. Było w swojej treści niezwykłe – prałat postanowił wziąć w obronę księdza Popiełuszkę.


• 26 sierpnia 1984 – Mamy obowiązek pielęgnować nadzieję Sierpnia'80. Odprawiona w święto Matki Boskiej Częstochowskiej, zebrała w sobie i wiarę w opiekę Maryi nad Polską, i wspomnienie niedawnego entuzjazmu odnowy narodowej Sierpnia. Ze względu na wielką liczbę uczestników Mszę odprawiono na balkonie kościoła. Była to ostatnia homilia wygłoszona przez księdza Jerzego. Popiełuszko mówił nadal mocno i wyraźnie o prawie narodu do swej nadziei.


• 30 września 1984 – Ostatni raz na Żoliborzu. Dekoracja przygotowana była nietypowa pod tym względem, że nie zawierała bezpośrednich odniesień patriotycznych. Jednak obraz był nad wyraz wymowny: Chrystus, Dobry Pasterz owiec – a tuż przy ich stadzie wilki szukające ofiary... Mszy przewodniczył ksiądz Jerzy, ale homilię wygłosił ks. prałat Bogucki. Mówił o powstaniu warszawskim, polemizując z poglądem, że zapłaciliśmy za nie zbyt wysoką cenę. Przypomniał, że w czasie powstania kościół św. Stanisława Kostki był schronieniem dla walczących.

Po śmierci ks. Jerzego Popiełuszki, ks. Teofil Bogucki nie zrezygnował z celebrowania Mszy św. za Ojczyznę.

Nasilenie ataków |

12 września 1984 roku rozpoczęła się nowa faza ataków na księdza Popiełuszkę. Sygnał dała radziecka „Izwiestija”. Leonid Toporkow napisał wtedy między innymi:

(...) przekształcił swoje mieszkanie w składnicę literatury nielegalnej i ściśle współpracuje z zaciekłymi kontrrewolucjonistami. Ma się wrażenie, że nie czyta z ambony kazań, lecz ulotki napisane przez Bujaka[33]. Zieje z nich nienawiść do socjalizmu[34]

.

13 września 1984 roku odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego z Czesławem Kiszczakiem i innymi wysokimi urzędnikami, podczas którego Jaruzelski miał powiedzieć do Kiszczaka: „Załatw to, niech on nie szczeka”^[35]. Wkrótce potem Jerzy Urban, piszący pod pseudonimem Jan Rem, nazwał kazania Popiełuszki „seansami nienawiści”^[36]. 17 września 1984 roku Urząd do Spraw Wyznań wystosował ostre pismo do Episkopatu, w którym naciskał na zaprzestanie tolerowania przez biskupów wystąpień niektórych duchownych. Wymieniono w nim nazwisko księdza Popiełuszki^[37]. Wzmogły się anonimy kierowane do księdza (np. „Zostaniesz bohaterem narodowym numer dwa – po Przemyku”)^[38].

13 października 1984 roku przyszli mordercy księdza próbowali zatrzymać jego samochód koło Gdańska, rzucając w szybę kamieniem. Kierowcy udało się opanować pojazd i uciec. Później okazało się, że funkcjonariusze mieli wówczas w samochodzie między innymi: narzutę, worki, łopaty i kamienie^[39].

Szykany i naciski władz, rosnące zagrożenie oraz kłopoty zdrowotne ks. Popiełuszki były przyczyną, dla której prymas Józef Glemp zaproponował mu 16 października 1984 roku wyjazd na studia do Rzymu, pozostawiając jednak decyzję samemu zainteresowanemu. Popiełuszko z propozycji nie skorzystał^[40].

Porwanie i śmierć |

19 października 1984 roku ks. Popiełuszko przybył na zaproszenie Duszpasterstwa Ludzi Pracy do parafii pw. Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy^[41]. W tym samym dniu, wracając do Warszawy, na drodze do Torunia, niedaleko miejscowości Górsk, Jerzy Popiełuszko wraz ze swoim kierowcą Waldemarem Chrostowskim zostali uprowadzeni przez funkcjonariuszy Samodzielnej Grupy „D” Departamentu IV MSW w mundurach funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego MO. Księdza przymuszono do wyjścia z samochodu, następnie pobito i wrzucono do bagażnika samochodu „esbeków”. Dalsze wydarzenia znane są jedynie z późniejszych zeznań trzech wykonawców porwania i zabójstwa. Esbecy porwali księdza razem z jego kierowcą. Chrostowski zdołał wyskoczyć z pędzącego samochodu i uciekł. Porywacze pojechali dalej, w stronę Torunia. Ponieważ zamknięty w bagażniku ks. Jerzy usiłował się stamtąd wydostać, porywacze zatrzymywali się co jakiś czas, i bili go aż do utraty przytomności. W końcu związali księdza w taki sposób, że każda próba wyprostowania nóg powodowała duszenie. Mordercy zeznali potem przed sądem, że koło północy wjechali na zaporę na Wiśle we Włocławku. Tam z wysokości kilkunastu metrów wrzucili księdza do wody. Jest prawdopodobne, że w tamtej chwili ks. Jerzy jeszcze żył^[42].

30 października 1984 roku z zalewu na Wiśle koło Włocławka wyłowiono jego zwłoki^[43]. Ręce skrępowano tak, by próby poruszania nimi zaciskały pętlę na szyi. Ciało obciążone było workiem wypełnionym kamieniami. Zbadano je w Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Białymstoku pod kierunkiem prof. Marii Byrdy. W czasie sekcji wykazano ślady torturowania.

Do dziś (listopad 2017) nie wiadomo, kto i kiedy podjął decyzję o zabiciu księdza. Ani na jakim szczeblu zapadła decyzja. Wiadomo jedynie, że zabójstwa dokonali trzej pracownicy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[44].

Pogrzeb |

Początkowo miejscem spoczynku ks. Popiełuszki miał być cmentarz na Powązkach^[45]. Proboszcz parafii św. Stanisława Kostki, ks. Teofil Bogucki, matka księdza wierni i liczni przyjaciele Zmarłego prosili jednak prymasa Józefa Glempa, by ksiądz mógł zostać pochowany przy kościele. Tak też się stało^[46]. Pogrzeb 3 listopada 1984 zgromadził olbrzymie tłumy i przekształcił się w wielką manifestację^[47]. W pogrzebie uczestniczyli m.in. Lech Wałęsa, Jacek Kuroń, Adam Michnik^[48], Andrzej Szczepkowski^[49]. Popiełuszko został pochowany na terenie kościoła parafialnego św. Stanisława Kostki w Warszawie, na terenie w kształcie niewielkiego kurhanu. Nagrobek w kształcie krzyża został poświęcony 29 czerwca 1986 przez ks. bp. Jerzego Modzelewskiego^[50]. Miejsce to jest ogrodzone kamieniami połączonymi łańcuchem, tworzącymi różaniec w kompozycji z nagrobkiem.

Hipoteza o śmierci 25 października 1984 |

Pod koniec 2002 prokurator Andrzej Witkowski z pionu śledczego IPN w Lublinie zasugerował nową wersję zabójstwa ks. Popiełuszki, podważającą dotychczasowe ustalenia sądu w Toruniu. Trwają starania nad ustaleniem, czy za zabójstwem stały osoby „wyżej postawione w hierarchii partyjno-państwowej”^[51]. W 2008 sformułowaną przez Witkowskiego hipotezę, zakładającą, że Jerzy Popiełuszko nie zginął 19, lecz 25 października, po kilkudniowych torturach w bunkrach w Borze Kazuńskim, ponownie przywołał były prokurator IPN Leszek Pietrzak^[52][53]. Hipoteza ta została skrytykowana jako niepoparta materiałem dowodowym m.in. przez Witolda Kuleszę i Krzysztofa Piesiewicza^[54].

Pomoc w uprowadzeniu i współpracę z SB zarzucano również Waldemarowi Chrostowskiemu^[55]. Historyk Jan Żaryn uważa, że ta teza nie ma oparcia w zachowanym materiale dowodowym^[56].

Proces sprawców |

W tzw. procesie toruńskim, toczącym się od 27 grudnia 1984 do 7 lutego 1985 przed Sądem Wojewódzkim w Toruniu, trzej oficerowie MSW: kpt. Grzegorz Piotrowski (naczelnik wydziału Departamentu IV), por. Leszek Pękala i por. Waldemar Chmielewski zostali oskarżeni i skazani za uprowadzenie, torturowanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, zaś ich przełożony płk Adam Pietruszka (zastępca dyrektora Departamentu IV MSW) – za sprawstwo kierownicze zbrodni. Prokurator Leszek Pietrasiński żądał kary śmierci dla Piotrowskiego oraz kar pozbawienia wolności dla pozostałych oskarżonych. Sąd, któremu przewodniczył SSW Artur Kujawa, a sprawozdawcą był SSW Jurand Maciejewski, wymierzył Grzegorzowi Piotrowskiemu karę 25 lat pozbawienia wolności, Adamowi Pietruszce – 25 lat, Leszkowi Pękali – 15 lat, Waldemarowi Chmielewskiemu – 14 lat^[57].

W 1986 w wyniku interwencji Czesława Kiszczaka^[58] trzem sprawcom złagodzono karę: Adamowi Pietruszce karę 25 lat zamieniono na 15 lat, Leszkowi Pękali z 15 lat obniżono do 10 lat, Chmielewskiemu z 14 lat do 8^[59]. W grudniu 1987 sprawców objęła kolejna amnestia – Pietruszce złagodzono karę z 15 do 10 lat (wyszedł na wolność w 1995)^[60]; Pękali z 10 do 6 lat, Chmielewskiemu z 8 do 4 lat i 6 miesięcy^[59]. Piotrowskiemu zamieniono karę z 25 na 15 lat, wyszedł na wolność 16 sierpnia 2001^[60]. Po latach dokument podpisany przez gen. Kiszczaka odnaleźli historycy IPN. Pismo jest datowane na 26 listopada 1987. Adresatem jest Józef Żyta, prokurator generalny PRL. Kiszczak wnosił o „złagodzenie orzeczonych prawomocnie kar pozbawienia wolności wobec Grzegorza Piotrowskiego, Adama Pietruszki, Leszka Pękali i Waldemara Chmielewskiego”.

Proces ten, podobnie jak następny dotyczący tej sprawy, a obejmujący jako oskarżonych gen. Władysława Ciastonia i gen. Zenona Płatka (obaj w 1994 zostali uniewinnieni z zarzutu współsprawstwa), nie ujawnił wszystkich okoliczności i inspiratorów zbrodni, co budzi do dziś liczne dyskusje^[61]. Oficjalna wersja uprowadzenia i morderstwa była wielokrotnie kwestionowana^{[35][62][63][64][65][66][67][68][69][70][71]}.

Obserwatorem procesu sprawców uprowadzenia i zamordowania ks. Popiełuszki, zarówno przed sądem w Toruniu, jak i w Warszawie, była profesor prawa Krystyna Daszkiewicz, która następnie wydała kilka publikacji dotyczących tej sprawy^[72][73][74].

Pamięć o Jerzym Popiełuszce |

13 października 2009 roku, w związku z 25. rocznicą śmierci, ks. Jerzy Popiełuszko został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego^[75]. W 1984 odznaczony został Gwiazdą Wytrwałości^[76].

Zarządzeniem prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego z 11 listopada 1990 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[77].

Według stanu na październik 2009 roku w 73 polskich miastach znajdowały się ulice ks. Jerzego Popiełuszki, ponadto 4 ronda i 3 place. 21 szkół w Polsce i dwie polonijne przybrały sobie go za patrona. Jego postać upamiętniało 70 pomników, w tym 8 poza granicami kraju^[78].

Grób Jerzego Popiełuszki znajduje się przed frontonem kościoła św. Stanisława Kostki w Warszawie. Jest on od lat 80. XX wieku celem licznych pielgrzymek i oficjalnych wizyt, m.in. 14 czerwca 1987 roku modlił się przy nim papież Jan Paweł II. Szacuje się, że w ciągu 10 lat miejsce to odwiedziło ok. 18 mln ludzi^[78]. Na terenie parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie znajdują się ponadto: dzwon, pomnik i muzeum (otwarte 16 października 2004) poświęcone pamięci błogosławionego.

 Osobny artykuł: Grób Jerzego Popiełuszki w Warszawie.

W Suchowoli przy stojącym przy rynku kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła znajduje się symboliczny grób i pomnik Jerzego Popiełuszki^[79], a w samym mieście również izba pamięci.

Na terenie kościoła św. Trójcy w Ząbkach, gdzie w latach 1972–1975 Popiełuszko pełnił funkcję wikarego znajdują się tablica pamiątkowa z 1989 roku i pomnik z 1997 roku^[80].

Krzyż Pomnik ks. Jerzego Popiełuszki we Włocławku został 7 czerwca 1991 poświęcony przez papieża Jana Pawła II podczas pielgrzymki do Polski a 19 października 1991, w rocznicę uprowadzenia księdza, przy tamie we Włocławku został odsłonięty i pobłogosławiony podczas uroczystej Mszy świętej przez prymasa Józefa Glempa i nuncjusza apostolskiego Józefa Kowalczyka, z udziałem rodziców ks. Jerzego Popiełuszki, rodziny, znajomych, prezydenta Polski, parlamentarzystów i członków rządu, biskupów, pocztów sztandarowych NSZZ Solidarność z całego kraju i wiernych^[81].

Ponadto pomniki ks. Jerzego Popiełuszki znajdują się m.in. w Białymstoku, Bydgoszczy, Częstochowie^[82], Koszalinie, Krościenku nad Dunajcem, Poznaniu, Tarnobrzegu, Toruniu, Chicago i Nowym Jorku.

6 czerwca 2010 roku, w dniu beatyfikacji arcybiskup lubelski Józef Życiński dekretem erygował parafię pw. bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Lublinie na terenie dekanatu Lublin – Południe^[83].
Biskup płocki Piotr Libera 21 czerwca 2011 roku ustanowił w Nunie nową parafię pw. bł. ks. Jerzego Popiełuszki^[84].
19 października 2014 roku biskup rzeszowski Jan Wątroba podpisał dekret erygowania parafii pod wezwaniem bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Rzeszowie^[84].

Imię ks. Jerzego Popiełuszki noszą: od 4 lutego 1995 hospicjum w Bydgoszczy^[85], od 2004 Bursa Akademicka Caritas Diecezji Toruńskiej w Przysieku, od 2006 ZSO w Brzeziu, od 2007 Gimnazjum nr 2 w Ząbkach^[86], a od 1999 Archidiecezjalne Gimnazjum Męskie w Warszawie (od 2010 Katolickie Gimnazjum im. Ks. Jerzego Popiełuszki)^[87].

W 1985 roku dzięki wstawiennictwu papieża Jana Pawła II Wydawnictwo Editions Spotkania pośmiertnie wydało zachowane zapiski ks. Popiełuszki^[88].

W 1985 polski kompozytor Andrzej Panufnik, przebywający na emigracji w Wielkiej Brytanii, skomponował Koncert fagotowy dedykowany pamięci ks. Jerzego Popiełuszki^[89]. W 1986 brytyjski artysta Muslimgauze wydał płytę Flajelata poświęconą antysowieckim dysydentom, gdzie jeden z utworów – Homily to Popieluszko jest formą adoracji, uczczenia ks. Jerzego Popiełuszki. W 1988 na podstawie wydarzeń związanych z jego śmiercią powstał film Agnieszki Holland Zabić księdza, natomiast w 2009 odbyła się premiera filmu fabularnego Rafała Wieczyńskiego Popiełuszko. Wolność jest w nas. Z filmu pochodzą piosenki Sługa wykonana przez zespół Rewelersi oraz Tylko miłość Violi Brzezińskiej. Powstały także filmy dokumentalne: Jestem gotowy na wszystko (2002, scen. i reż.: Paweł Woldan)^[90], Jak zginął Popiełuszko... (2010, scen. i reż.: Piotr Litka, Przemysław Wojciechowski)^[91] i Ostatnia droga (2014, scen. Józef Herold, reż. Robert Wichrowski. Premierowy pokaz filmu odbył się 16 października 2014 roku w kościele Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy, w obecności prymasa Wojciecha Polaka)^[92].

Poczta Polska upamiętniła 15. rocznicę śmierci ks. Jerzego Popiełuszki emitując w IV kwartale 1999 r. okolicznościowy znaczek. Wszedł on do obiegu 19 października 1999 r. Jego projekt wykonał Maciej Jędrysik. Nominał wynosi 70 gr. Znaczek wydany został techniką offsetową, na papierze fluorescencyjnym w formacie 31,25 × 39,5 mm. Jego nakład wyniósł 700 tysięcy sztuk^[93].

Z okazji 25 rocznicy śmierci Popiełuszki Poczta Polska wydała znaczek z fotografią portretową kapłana, autorstwa Tomasza Wesołowskiego^[94].
Znaczek „25. rocznica śmierci ks. Jerzego Popiełuszki” zwyciężył w międzynarodowym konkursie filatelistycznym „Premio internazionale d’arte Filatelica San Gabriele”. Został uznany za najlepszą światową emisję o tematyce religijnej w 2009 roku. Jego autorką jest polska artystka plastyk Marzanna Dąbrowska^[95].

Z okazji beatyfikacji ks. Jerzego Poczta Polska S.A. wydała okolicznościowy znaczek oraz kopertę Pierwszy Dzień Obiegu wraz z datownikiem, w który wpisano słowa z kazania ks. Jerzego. Wartość znaczka pocztowego wynosi 1,95 zł. Został on wydrukowany techniką offsetową, na papierze fluorescencyjnym w formacie 43 × 31,25 mm, w nakładzie 600 tysięcy sztuk^[93].

Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające 25. rocznicę śmierci księdza Jerzego Popiełuszki:

1. – w dniu 12 października 2009 roku o nominale 2 zł wykonaną stemplem zwykłym ze stopu Nordic Gold
   


2. – w dniu 13 października 2009 roku o nominale 37 zł wykonaną stemplem lustrzanym w złocie


3. – w dniu 13 października 2009 roku o nominale 10 zł wykonaną stemplem lustrzanym w srebrze, z cyrkonią^[96].

Na monetach powtarzają się słowa „Zło dobrem zwyciężaj”, cytat z listu św. Pawła do Rzymian, którym ks. Jerzy oddawał swoje najważniejsze przesłanie. Na awersie srebrnej dziesięciozłotówki widnieje Jego nagrobek, a na rewersie – obok postaci ks. Jerzego mapa Polski z zaznaczonym miejscem, gdzie poniósł śmierć.

Złota moneta ma wartość nominalną 37 zł, bo tyle lat przeżył ksiądz Jerzy. Na awersie monety cyfra 37 zanurza się w wodzie, która pochłonęła ciało męczennika^[9].

W 2010 wyemitowano poświęcony księdzu Popiełuszce pieniądz lokalny – dukat warszawski^[97].

10 października 2014 Sejm oddał hołd bł. Jerzemu Popiełuszce, przyjmując przez aklamację uchwałę w 30. rocznicę jego męczeńskiej śmierci. „Oby nigdy w naszej ojczyźnie nie dochodziło do podobnych zbrodni” – podkreślili w okolicznościowej uchwale parlamentarzyści^[98].

W 30. rocznicę śmierci został wybity w Mennicy Polskiej numizmat z wizerunkiem Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki według specyfikacji:

• materiał – mosiądz platerowany 24-karatowym złotem


• średnica – 27,00 mm


• emitent – Mennica Polska


• rok emisji – 2014^[99]
  

17 października 2014 roku w obecności Prezydenta Bronisława Komorowskiego zostało otwarte w Górsku Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki^[100].

26 października 2014 roku w 30. rocznicę odbył się „XXII Doroczny Bieg Sztafetowy Szlakiem Męczeńskiej Drogi Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki”. Trasa przebiegała od sanktuarium Nowych Męczenników w Bydgoszczy do Górska, a nie jak przez ostatnie lata, do tamy we Włocławku^[101]. W roku 1992 z inicjatywy Eugeniusza Połtyna, prezesa bydgoskiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Orzeł”, zorganizowano Bieg Sztafetowy Szlakiem Męczeńskiej Drogi Księdza Jerzego Popiełuszki. Na trasę liczącą ponad sto kilometrów wybiegało niewielu chętnych, jednak z roku na rok między Bydgoszczą a Włocławkiem zaczęło pojawiać się coraz więcej drużyn z całego kraju. Bieg tradycyjnie zaczyna się modlitwą w kościele Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy. W miejscach w których rozegrał się dramat kapłana – w Bydgoszczy, Górsku, Toruniu i na tamie we Włocławku uczestnicy biegu zapalają znicze i składają kwiaty. W 1999 do organizacji Biegu włączył się Zarząd Regionu Bydgoskiego NSZZ „Solidarność”^[85]. W związku z 30. rocznicą wydano także okolicznościowy album zatytułowany Sanktuarium Nowych Męczenników w Bydgoszczy. Miejsce sprawowania ostatniej Eucharystii bł. ks. Jerzego Popiełuszki^[100].

Procesy wyniesienia na ołtarze |

Proces beatyfikacyjny |

Już 5 listopada, dwa dni po pogrzebie, do prymasa Józefa Glempa wpłynęła pierwsza pisemna prośba o wszczęcie procesu beatyfikacyjnego. 178 podpisów złożyła grupa pracowników Szpitala Ginekologicznego w Warszawie, gdzie ks. Jerzy był kapelanem. 28 listopada kolejną prośbę z 456 podpisami złożyli studenci KUL. Pisali ludzie z całego świata. Już w 1985 roku – rok po śmierci – do Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej napłynęło 13 940 imiennych próśb z 17 krajów o beatyfikację ks. Popiełuszki^[9].

Pomimo niesłabnącego kultu prywatnego osoby księdza Popiełuszki przez wiele lat nie otwierano procesu beatyfikacyjnego. Nakładały się na to liczne przyczyny, m.in. obawa o oskarżenia o próbę politycznego jego wykorzystywania, trwające procesy zabójców, pojawiające się nowe dokumenty, które wymagały zbadania^[102][103]. Istnieje także możliwość, że były próby jego hamowania przez polski aparat państwowy, choćby przez wysuwane sugestie, że zginął on z przyczyn politycznych, a nie za wiarę, co warunkowało wyniesienie zabitego na ołtarze. Pojawiły się one z ust generała Wojciecha Jaruzelskiego już jesienią 1984^[104].

Proces beatyfikacyjny księdza Jerzego Popiełuszki oficjalnie otwarto 8 lutego 1997 w kościele pw. św. Stanisława Kostki w Warszawie, a etap diecezjalny procesu zakończono dokładnie cztery lata później^[105]. Rozpoczęcie procedury i zamknięcie jej pierwszego etapu w tym terminie uznano za sukces^[102]. W trakcie tego etapu przesłuchano 44 świadków. Prace posuwały się szybko dzięki już wtedy dobrze zorganizowanemu archiwum księdza, prowadzonemu przez wolontariuszy z Katarzyną Soborak na czele^[103].

21 marca 2001 roku akta procesu zostały przekazane ks. Zbigniewowi Kiernikowskiemu. 3 maja 2001 nastąpiło wszczęcie prac przez Kongregację ds. Kanonizacyjnych. Positio opracowali: ks. Zbigniew Kiernikowski, a następnie ks. Tomasz Kaczmarek (od 2 września 2002)^[103]. W 2002 Kongregacja wydała dekret o ważności akt procesu^[106]. W dniu 20 stycznia 2009 odbył się Kongres Specjalny Teologów Konsultorów, który uznał zasadność elementów materialnych i formalnych jego męczeństwa. Ten pozytywny wynik 1 grudnia 2009 potwierdzili kardynałowie i biskupi zebrani na Sesji Zwyczajnej, na której przedstawił jako Ponens, kardynał Stanisław Ryłko^[95]. Na prośbę polskich biskupów papież zgodził się na nadanie sprawie priorytetu i dzięki temu ominięcie 10-letniej kolejki^[103][107]. Benedykt XVI po zapoznaniu się z tym stanem rzeczy, który przedłożył mu prefekt abp. Angelo Amato, przyjmując i uznając opinię Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych 19 grudnia 2009 podpisał dekret o męczeństwie ks. Jerzego Popiełuszki i ogłosił: „W sprawie Sługi Bożego Jerzego Popiełuszki, kapłana diecezjalnego, istnieje pewność co do męczeństwa i jego przyczyny oraz co do skutków prawnych”^[95][103]. 15 lutego 2010 metropolita warszawski arcybiskup Kazimierz Nycz ogłosił datę beatyfikacji ks. Jerzego – 6 czerwca 2010, w Święto Dziękczynienia^[108][109]. 7 kwietnia 2010 dokonano ekshumacji szczątków ks. Jerzego Popiełuszki w celu pobrania cząstek kości, które staną się relikwiami^[110].

Ogłoszenie ks. Jerzego Popiełuszki błogosławionym Kościoła katolickiego odbyło się 6 czerwca 2010 w Warszawie na placu Piłsudskiego. Mszy świętej beatyfikacyjnej przewodniczył abp Angelo Amato, prefekt Kongregacji ds. Kanonizacyjnych, który w imieniu papieża Benedykta XVI odczytał akt beatyfikacyjny. Wraz z nim mszę beatyfikacyjną koncelebrowało około 100 kardynałów, arcybiskupów i biskupów oraz 1,6 tys. kapłanów^[111][112].

Proces kanonizacyjny |

20 września 2014 roku w diecezji Créteil we Francji nastąpiło otwarcie procesu do kanonizacji bł. ks. Jerzego^[113]. Uzdrowienie nastąpiło we Francji, stąd tam będzie się toczyć proces kanonizacyjny. Biskup miejsca, czyli biskup Créteil, Michel Santier powołał trybunał kanonizacyjny złożony z teologów (między innymi ks. profesora Józefa Naumowicza z Polski) i lekarzy ekspertów. To oni będą teraz przesłuchiwać świadków choroby i uzdrowienia Francoisa Audelana. Fakt rozpoczęcia procesu kanonizacyjnego oznacza podjęcie kroków zmierzających do zweryfikowania autentyczności cudu, który zdarzył się za wstawiennictwem bł. ks. Jerzego. Nie jest to gwarancja kanonizacji. Raczej stwierdzenie autentyczności uzdrowienia. Jeśli się okaże, że cud rzeczywiście był autentyczny w rozumieniu prawno-kanonicznym, to wtedy będą podjęte kolejne kroki na drodze do kanonizacji. Cud jest wymagany do orzeczenia przez Urząd Nauczycielski Kościoła, że ks. Jerzy to wzór męczennika, który ma znaczenie dla całego Kościoła Powszechnego, nie tylko lokalnego^[114]. 14 września 2015 roku w katedrze Créteil we Francji zakończyła się faza diecezjalna procesu kanonizacyjnego bł. Jerzego Popiełuszki i wszystkie akta zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych^[115]. Proces ws. domniemanego cudu za wstawiennictwem bł. ks. Jerzego zakończył miejscowy ordynariusz bp Michel Santier. Proces prowadzony był wspólnie przez diecezję Créteil i archidiecezję warszawską. Zadaniem trybunału było przesłuchanie świadków i zebranie dokumentacji medycznej. Uroczystość miała miejsce w dniu 68. rocznicy urodzin męczennika i w trzecią rocznicę niewytłumaczalnego medycznie uzdrowienia Francuza, 56-letniego Françoisa Audelana z nietypowej przewlekłej białaczki szpikowej. Jeśli konsultacja medyczna kongregacji potwierdzi niewytłumaczalny charakter uzdrowienia, konsulta teologiczna stwierdzi związek między uzdrowieniem a modlitwą za wstawiennictwem bł. ks. Popiełuszki, a kardynałowie i biskupi – przyjmą ich orzeczenie, wówczas prefekt kongregacji będzie mógł zwrócić się do papieża z prośbą o zgodę na wydanie dekretu o cudzie zaistniałym za wstawiennictwem błogosławionego. To otworzy drogę do jego kanonizacji^[116].

Dzień obchodów i patron |

Na dni z możliwością uzyskania odpustu zupełnego arcybiskup Kazimierz Nycz w dniu 19 października 2010 wyznaczył:

• Dzień imienin Jerzego – 23 kwietnia;


• Rocznicę uroczystości beatyfikacyjnej – 6 czerwca;


• 
  Wspomnienie liturgiczne bł. Jerzego Popiełuszki – 19 października^[95].

W 2014 bł. Jerzy Popiełuszko został ogłoszony patronem NSZZ „Solidarność”^[117].

Relikwie bł. ks. Jerzego |

Relikwie błogosławionego, pobrane podczas sekcji zwłok i ukryte przed bezpieką, po prawie ćwierć wieku wydobyto ze ściany kaplicy Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny w Białymstoku. Podczas uroczystego nabożeństwa zostały one umieszczone dla kultu wiernych w kościele Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku. Szczątki pobrano w białostockim prosektorium, podczas sekcji zwłok przeprowadzonej po wyłowieniu zwłok księdza Jerzego z Wisły w październiku 1984. Z ciała kapłana pobrano wówczas dwie fiolki z krwią, fragment wątroby, śledziony i nerek. Przez dwa lata przechowywano je w Zakładzie Medycyny Sądowej AM. Tam jednak groziło im zniszczenie, więc oddany sprawie dr Jan Szrzedziński postanowił przekazać je władzom kościelnym. Nawiązał kontakt z ówczesnym arcybiskupem białostockim Edwardem Kisielem, który do realizacji tej misji wyznaczył nieżyjącego już ks. Jerzego Gisiewicza. Z jego polecenia relikwie umieszczono w dębowej skrzynce, która po zamknięciu została opatrzona pieczęcią. Szczątki w roku 1986 ukryto w ścianie kaplicy Sanktuarium bł. Bolesławy Lament w Białymstoku.

Komunikat Kurii Metropolitalnej Warszawskiej o dokonanej rekognicji relikwii Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki.

W dniach 6 i 7 kwietnia 2010 roku w parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie na Żoliborzu, odbyła się ekshumacja i kanoniczne rozeznanie relikwii ks. Jerzego. Jest to wymóg prawa kanonicznego, który powinien nastąpić w czasie trwania procesu beatyfikacyjnego. Podczas rekognicji pobrano małe cząstki kości na relikwie do relikwiarzy dla kultu. Dokonano też gruntownej renowacji dotychczasowego grobu. Po zakończeniu kanonicznych czynności rekognicji doczesne szczątki złożono do nowej trumny i umieszczono w tym samym miejscu, gdzie spoczywał od dnia pogrzebu 3 listopada 1984[95].

Na całym świecie jest około 1500 relikwii ks. Jerzego. Między innymi: Brazylia, Filipiny, Włochy – tu chyba najwięcej; dalej – Niemcy, Hiszpania, Francja, Austria, Słowacja, Czechy – cała Europa^[98].

Najważniejsze daty z życia |

Dzieciństwo i młodość |

• 14 września 1947 – Przychodzi na świat w Okopach k. Suchowoli jako syn Władysława i Marianny z d. Gniedziejko.


• 16 września 1947 – Przyjmuje chrzest w kościele parafialnym w Suchowoli; nadano mu imię Alfons.


• 1 września 1954 – Rozpoczyna naukę w Szkole Podstawowej w Suchowoli.


• 3 czerwca 1956 – Pierwsza Komunia św. w kościele parafialnym w Suchowoli^[95].


• 17 czerwca 1956 – Sakrament bierzmowania z rąk bp. Władysława Suszyńskiego. Alek przyjął imię Kazimierz; nosił je jego dziadek^[95].


• 1 czerwca 1965 Zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym w Suchowoli^[95].


• 24 czerwca 1965 – Po maturze zgłasza się i zostaje przyjęty do Seminarium Metropolitalnego w Warszawie. Studia rozpoczyna we wrześniu.


• 25 października 1966 – 16 października 1968; odbywa służbę wojskową w kleryckiej jednostce o zaostrzonym regulaminie w Bartoszycach.


• 18 kwietnia 1970 – Przechodzi ciężką operację tarczycy związaną z komplikacjami i zagrożeniem życia. Całe seminarium duchowne modliło się o jego zdrowie.


• 13 maja 1971 – Zmienia imię (w sposób urzędowy) z Alfonsa na Jerzy Aleksander.

Kapłaństwo |

• 12 grudnia 1971 – Otrzymał święcenia subdiakońskie^[95].


• 12 marca 1972 – Diakonat^[95].


• 28 maja 1972 – Przyjmuje święcenia kapłańskie w archikatedrze św. Jana w Warszawie z rąk Sł. Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego. Na obrazku prymicyjnym ks. Jerzy napisał słowa: „Posyła mnie Bóg, abym głosił Ewangelię i leczył rany zbolałych serc”^[95].


• 19 czerwca 1972 – Otrzymuje nominację na wikariusza parafii Świętej Trójcy w Ząbkach k. Warszawy.


• 1 października 1974 – Rozpoczyna zaoczne dwuletnie Studium Pastoralne na Wydziale Teologicznym KUL-u^[95].


• 4 października 1975 – Zostaje wikariuszem w parafii Matki Bożej Królowej Polski w Aninie.


• 20 maja 1978 – Zostaje przeniesiony na wikariat do parafii Dzieciątka Jezus na Żoliborzu. Nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia. Kilka tygodni przebywa w szpitalu^[95].


• 19 lutego 1979 – Otrzymuje nominację na duszpasterza średniego personelu medycznego w Warszawie.


• 25 maja 1979 – Zostaje przeniesiony do duszpasterstwa przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie.


• 20 maja 1980 – Zostaje rezydentem w parafii św. Stanisława Kostki na Żoliborzu z przeznaczeniem do duszpasterstwa specjalistycznego Służby Zdrowia. Jest to ostatnie miejsce zamieszkania i pracy^[95].


• 8-29 czerwca 1980 – Odwiedza ciotkę Mary Kalinowski w Stanach Zjednoczonych.


• 31 sierpnia 1980 – Odprawia mszę św. dla strajkujących hutników w Hucie Warszawa.


• 16 grudnia 1980 – Jest obecny na uroczystości odsłonięcia Pomnika Stoczniowców poległych w grudniu 1970^[42].


• 26 kwietnia 1981 – Poświęcił sztandar NSZZ „Solidarność” Huty Warszawa przyniesiony przez hutników do kościoła św. Stanisława Kostki.


• 6 października 1981 – Podjął się opieki duszpasterskiej nad chorymi w Domu Zasłużonego Pracownika Służby Zdrowia w Warszawie przy ul. Elekcyjnej 37, urządzając tam kaplice i stając się na mocy nominacji kurialnej kapelanem^[95].


• listopad 1981 – Wspierał strajkujących studentów Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarnictwa^[95].


• 13 grudnia 1981 – W Polsce ogłoszony został stan wojenny.


• 18 lutego 1982 – Odprawia pierwszą mszę św. za Ojczyznę w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu, w czasie której wygłosił pierwsze ze swoich 26. słynnych kazań.


• marzec 1982 – Pobyt w szpitalu kolejowym w Warszawie^[95].


• 19 maja 1983 – Poprowadził pogrzeb Grzegorza Przemyka, maturzysty pobitego na śmierć przez milicjantów z komisariatu w Warszawie przy ul. Jezuickiej 1/3^[95].


• 30 sierpnia 1983 – W drodze do Gdyni, gdzie miał wygłosić kazanie, zostaje zatrzymany przez milicję i przetrzymany przez 8 godzin na komisariacie w Łomiankach. Do wyjazdu nie doszło.


• 18 września 1983 – Pierwsza pielgrzymka ludzi pracy na Jasną Górę.


• 12 grudnia 1983 – Przesłuchiwany w prokuraturze w Warszawie. W mieszkaniu ks. Jerzego przy ul. Chłodnej przeprowadzono rewizję, a kapłana przetrzymywano przez dwa dni w areszcie, w Pałacu Mostowskich. Prokurator Anna Jackowska przedstawiła ks. Jerzemu zarzuty^[95].


• 27 grudnia 1983 – Jerzy Urban, rzecznik prasowy rządu, pod pseudonimem Michał Ostrowski publikuje oszczerczy artykuł przeciw ks. Jerzemu, zob. „Express Wieczorny” z 27 XII 1983. Artykuł „Garsoniera obywatela Popiełuszki” był potem powtarzany w innych mediach^[95].


• 2 stycznia 1984 – Ks. Jerzy na polecenie arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego w 13 punktach zbija zarzuty i insynuacje wysunięte przez Jerzego Urbana.


• 12 czerwca 1984 – Przesłuchanie ks. Jerzego przez władze bezpieczeństwa w Pałacu Mostowskich w Warszawie, gdzie przedstawiono mu akt oskarżenia.


• 26 czerwca 1984 – Przesłuchanie ks. Jerzego w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie.


• 2 lipca 1984 – Wysunięcie przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie zarzutów, że ks. Jerzy rzekomo „nadużywając funkcji kapłana czyni z kościołów miejsce szkodliwej dla interesów PRL propagandy antypaństwowej, tj o przestępstwo z art. 194 kk w związku z art. 58”.


• 12 lipca 1984 – Złożenie w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy aktu oskarżenia przeciwko ks. Jerzemu przez wiceprokurator wojewódzką Annę Jackowską.


• 15 lipca 1984 – Odczytanie w kościele św. Stanisława Kostki komunikatu kapłanów stwierdzającego, że „Ks. Jerzy pracuje w tej parafii, my kapłani współodpowiedzialni za życie duszpasterskie, uważamy za swój obowiązek zaprotestować publicznie przeciwko niesłusznym oskarżeniom, a wiernych wzywamy do modlitwy”.


• 29 lipca 1984 – Ks. prałat Teofil Bogucki, proboszcz parafii św. Stanisława Kostki w homilii podczas mszy św. za Ojczyznę bierze w obronę ks. Jerzego przed atakami władz państwowych.


• 24 sierpnia 1984 – Umorzenie postępowania karnego wobec ks. Jerzego na mocy decyzji Sądu Rejonowego m. st. Warszawy.


• 26 sierpnia 1984 – Ks. Jerzy wygłasza homilię podczas mszy św. za Ojczyznę.


• 9 września 1984 – Ks. Jerzy wygłasza dla robotników homilię w kościele św. Stanisława Kostki, w której protestuje przeciw sugestiom Jerzego Urbana, rzecznika prasowego rządu PRL, „by takich ludzi, jak on wysyłać na banicję”.


• 12 września 1984 – W gazecie sowieckiej „Izwiestia” ukazuje się artykuł Leonida Toporkowa szkalujący „Solidarność” i ks. Jerzego.


• 19 września 1984 – W warszawskim tygodniku „Tu i Teraz” ukazuje się oszczerczy atak na osobę ks. Jerzego pt. „Seanse nienawiści” pióra Jerzego Urbana, który posłużył się pseudonimem Jan Rem.


• 25 września 1984 – W Departamencie MSW w Warszawie odbywa się narada wysokich urzędników nad sposobem „uciszenia” księży „działających na szkodę państwa” (Małkowskiego, Jankowskiego i Popiełuszki).


• 30 września 1984 – Ks. Jerzy uczestniczy w II Pielgrzymce Ludzi Pracy na Jasną Górę. Poznał tam ks. Jerzego Osińskiego, który zaprosił go do Bydgoszczy, do parafii Świętych Polskich Braci Męczenników, by 19 października odprawił tam mszę świętą i wygłosił kazanie. Ksiądz Osiński nie przypuszczał, że zaprasza księdza Popiełuszkę na ostatnią mszę świętą w jego życiu.


• 8 października 1984 – Ks. Jerzy odprawił mszę św. w parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Bytomiu^[42].


• 9 października 1984 – Urzędnicy MSW podejmują decyzję o likwidacji ks. Jerzego.


• 13 października 1984 – Ks. Jerzy w towarzystwie Waldemara Chrostowskiego i Seweryna Jaworskiego udaje się do Gdańska. Od kościoła św. Stanisława Kostki cały czas jest śledzony przez Grzegorza Piotrowskiego, Leszka Pękalę i Waldemara Chmielewskiego, którzy jechali za nim.


• 13 października 1984 – Ks. Jerzy odprawia mszę św. w kościele św. Brygidy w Gdańsku i wygłasza homilię.


• 13 października 1984 ok. godz. 24.00 – Koło Ostródy nieudany zamach na życie ks. Jerzego w drodze powrotnej z Gdańska do Warszawy. Sprawcami byli kapitan Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala i Waldemar Chmielewski.


• 15 października 1984 – Ks. Jerzy przebywa na Jasnej Górze, gdzie odprawia mszę św. za chorego ks. Teofila Boguckiego, swego proboszcza, który w tym czasie leżał w szpitalu.

Męczeństwo |

• 19 października 1984 godz.18.00 – Ks. Jerzy prowadzi nabożeństwo różańcowe w kościele Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy, dokąd udał się samochodem ze swym kierowcą, Waldemarem Chrostowskim.


• 19 października 1984, ok. godz. 22.00 – W drodze powrotnej do Warszawy, w okolicach miejscowości Przysiek k. Torunia, ks. Jerzy zostaje uprowadzony przez funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: Grzegorza Piotrowskiego, Leszka Pękalę i Waldemara Chmielewskiego. Związany, skatowany bestialsko, wepchnięty do bagażnika samochodu i na tamie włocławskiej – w worku, obciążony kamieniami – wrzucony do Wisły.

Po śmierci |

• 20 października 1984 – Dziennik Telewizyjny informuje o uprowadzeniu księdza Popiełuszki. Zaraz po wieczornej wiadomości ludzie gromadzą się w kościele. O godzinie 22 zostaje odprawiona pierwsza msza w intencji ocalenia księdza Jerzego. Druga ma miejsce o godzinie 24^[14].


• 21 października 1984 – Od godziny 7 rozpoczynają się codzienne msze w intencji ocalenia księdza Popiełuszki.


• 22 października 1984 – Biuro Prasowe Episkopatu Polski wydaje specjalny komunikat o porwaniu kapłana. Osobny komunikat wydaje Kuria Warszawska bezpośrednio odpowiedzialna za kapłana swojej diecezji.


• 23 października 1984 – Waldemar Chrostowski zostaje pod ochroną MSW przewieziony do Warszawy. Udaje się bezpośrednio do kościoła św. Stanisława Kostki i pozostaje na plebanii.


• 24 października 1984 – Jan Paweł II podczas audiencji generalnej w Rzymie wypowiedział się o księdzu Jerzym, solidaryzując się z wiernymi, którzy czekali na powrót kapłana^[12].


• 24 października 1984 – Władze ujawniają, że zatrzymani zostali oficerowie Służby Bezpieczeństwa.


• 26 października 1984 – W kościele ks. Jan Sikorski odprawia drogę krzyżową z udziałem 200 kleryków Warszawskiego Seminarium Duchownego.


• 27 października 1984 – Ujawniono nazwiska porywaczy, wiadomo że są to pracownicy IV Departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego: naczelnik jednego z wydziałów: Grzegorz Piotrowski i dwaj funkcjonariusze departamentu: Leszek Pękala i Waldemar Chmielewski.


• 29 października 1984 – Nadano komunikat, z którego wynika, że rozpoczęto poszukiwania ciała księdza Popiełuszki na Wiśle pod Toruniem i Włocławkiem.


• 30 października 1984 – Odnaleziono ciało ks. Jerzego. W nocy zostało przewiezione do Zakładu Medycyny Sądowej w Białymstoku.


• 31 października 1984 – Sekcja zwłok ks. Popiełuszki w Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Białymstoku, pod kierunkiem prof. Marii Byrdy i dr. Tadeusza Jóźwika.


• 2 listopada 1984 – Dekret kard. Józefa Glempa zezwalający na pogrzebanie ks. Jerzego na cmentarzu przykościelnym św. Stanisława Kostki.


• 2 listopada 1984 – Rozpoznanie zwłok ks. Jerzego w prosektorium szpitala w Białymstoku, ubranie zwłok, włożenie do trumny i przywiezienie do kościoła św. Stanisława Kostki w Warszawie, po uroczystym pożegnaniu w Białymstoku. Prymas Polski zlecił to zadanie ks. Grzegorzowi Kalwarczykowi i ks. Edwardowi Żmijewskiemu. Przez całą noc trwało czuwanie przy trumnie. Nad ranem, gdy wyproszono wszystkich z kościoła, po raz ostatni otwarto trumnę, by rodzice mogli jeszcze raz zobaczyć zwłoki syna^[42].


• 3 listopada 1984 – Pogrzeb ks. Popiełuszki w grobie przy kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie.Uroczystościom przewodniczył kard. Józef Glemp, metropolita gnieźnieński i warszawski, Prymas Polski. We Mszy św. uczestniczyło sześciu biskupów, ponad tysiąc kapłanów i kilkaset tysięcy wiernych z Warszawy i całej Polski^[9].


• 13 grudnia 1984 – Ks. prałat Teofil Bogucki powołał ruch obrony życia im. ks. Jerzego Popiełuszki.


• 27 grudnia 1984 do 7 lutego 1985 – Przed sądem w Toruniu odbył się starannie wyreżyserowany przez władze PRL proces zabójców ks. Jerzego. Grzegorz Piotrowski został skazany na 25 lat więzienia, Leszek Pękala na 15 lat, a Waldemar Chmielewski na 14 lat. 25 lat otrzymał płk Adam Pietruszka, resortowy zwierzchnik zabójców. Oskarżeni do końca nie przyznali się do winy, a swoje wyjaśnienia przed sądem wykorzystali do brutalnych ataków na Kościół katolicki i jego hierarchię. Dwukrotnie objęła ich amnestia (w 1986 i 1987 roku; wyrok Pękali to 6 lat, Chmielewski ma do odsiedzenia 4 lata i sześć miesięcy, Piotrowski – 15 lat) i od wielu lat są na wolności. Jako oskarżyciele posiłkowi – broniący również dobrego imienia ks. Jerzego i jego rodziny – wystąpili mecenasi Andrzej Grabiński, Krzysztof Piesiewicz, Jan Olszewski, Edward Wende^[95].


• 19 i 22 kwietnia 1985 – Sąd Najwyższy po rozprawie rewizyjnej utrzymał w mocy wyrok Sądu Wojewódzkiego w Toruniu.


• Wrzesień 1986 – burmistrz Nowego Jorku Ed Koch podczas uroczystości nadał imię Jerzego Popiełuszki jednemu z placów w mieście^[118].


• 14 czerwca 1987 – Do grobu ks. Jerzego przybył Jan Paweł II.


• 9 września 1987 – Zmarł ks. prałat Teofil Bogucki, proboszcz parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie. Został pochowany przy kościele św. Stanisława Kostki.


• 1990 – Wszczęto śledztwo w sprawie tzw. sprawstwa kierowniczego zabójstwa księdza Popiełuszki wobec byłego wiceszefa MSW i szefa SB gen. Władysława Ciastonia oraz szefa IV Departamentu MSW gen. Zenona Płatka.


• 1991 – Od sprawy zostaje odsunięty prokurator Andrzej Witkowski.


• 17 października 1992 – W Paryżu został odsłonięty pomnik ks. Jerzego Popiełuszki.


• 1994 – Sąd uniewinnił obydwu generałów: Ciastonia i Płatka z zarzutu kierowania zabójstwem księdza Jerzego.


• 4 lutego 1995 – abp Henryk Muszyński nadał hospicjum w Bydgoszczy imię ks. Jerzego Popiełuszki^[85].


• 1996 – Sąd Apelacyjny w Warszawie uchyla wyrok uniewinniający w sprawie generałów Ciastonia I Płatka; oznacza to wznowienie postępowania.


• 8 lutego 1997 do 8 lutego 2001 – Trwał proces beatyfikacyjny Ks. Jerzego. Postulatorem był ks. infułat Zdzisław Król, promotorem o. Gabriel Bartoszewski OFMCap, sędziami księża prałaci Grzegorz Kalwarczyk i Stefan Kośnik, a notariuszem Zofia Grzelczyk i Katarzyna Soborak.


• 3 maja 2001 – W Watykanie rozpoczął się drugi etap procesu beatyfikacyjnego. Postulatorem został ks. Zbigniew Kiernikowski, a po jego nominacji na biskupa siedleckiego – ks. Tomasz Kaczmarek.


• 5 lutego 2002 – Własne śledztwo rozpoczyna prokurator Witkowski (pracuje wówczas w oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Lublinie); ma ono na celu ujawnienie w peerelowskim MSW „związku przestępczego”, działającego w latach 1956–1989: zostaje od niego odsunięty w październiku 2004.


• 25 maja 2002 – Przy grobie ks. Jerzego modlił się kardynał Joseph Ratzinger, prefekt Kongregacji Nauki i Wiary. Do Księgi Pamiątkowej wpisał słowa. „Niech Pan błogosławi Polskę dając jej kapłanów mających ducha ewangelicznego Popiełuszki”.


• 16 października 2004 – Otwarte zostało Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki.


• marzec 2007 – Publiczne Gimnazjum nr 2 w Ząbkach otrzymuje imię ks. Jerzego Popiełuszki.


• 19 maja 2009 – Przy grobie księdza Jerzego modlił się abp Angelo Amato, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych wraz z kardynałem Williamem Josephem Lwvadą prefektem Kongregacji Nauki Wiary.


• 13 października 2009 – Pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.


• 19 grudnia 2009 – Papież Benedykt XVI wydał Dekret o męczeństwie ks. Jerzego Popiełuszki.


• 6-7 kwietnia 2010 – Odbyła się ekshumacja i kanoniczne rozeznanie relikwii ks. Jerzego. Podczas rekognicji pobrano małe cząstki kości na relikwie.


• 6 czerwca 2010 – W Warszawie na Placu Zwycięstwa, czyli Piłsudskiego beatyfikacja ks. Jerzego Popiełuszki^[95].


• 19 października 2010 – Pierwsze liturgiczne wspomnienie błogosławionego ks. Jerzego^[95].


• 21 czerwca 2011 – Biskup płocki Piotr Libera ustanowił w Nunie nową parafię pw. bł. ks. Jerzego Popiełuszki.


• 15 sierpnia 2012 – nadania imienia bł. Jerzego Popiełuszki nowo wybudowanej kaplicy w krakowskim Bieżanowie.


• 20 września 2014 – Rozpoczęcie procesu kanonizacyjnego w Créteil we Francji^[114].


• 17 października 2014 w Górsku otwarto kompleks muzealno-edukacyjny o nazwie Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki^[100]
  


• 19 października 2014 – Biskup rzeszowski Jan Wątroba podpisał dekret erygowania Parafii pod wezwaniem Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki w Rzeszowie.


• listopad 2014 – Metropolia Poznański ks. abp Stanisław Gądecki erygował w podpoznańskich Plewiskach nową parafię pod wezwaniem bł. Jerzego Popiełuszki.


• 16 lutego 2015 – Rada Miejska w Szczawnie-Zdroju nadała ulicy, przy której stanie nowy kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Szczawnie-Zdroju na granicy z Wałbrzychem, imię ks. Jerzego Popiełuszki.


• 14 września 2015 – Koniec procesu, na etapie diecezjalnym, w sprawie domniemanego cudu za wstawiennictwem bł. ks. Jerzego. Akta procesu zostały przesłane do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.

Zobacz też |

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego


• Stanisław Suchowolec


• Tadeusz Szczepański (robotnik)


• Józef Padewski

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• MilenaM. Kindziuk MilenaM., Ksiądz Jerzy Popiełuszko, Warszawa: Axel Springer Polska, 2009, ISBN 978-83-7558-255-0 .


• KevinK. Ruane KevinK., Racja Stanu: Zabić księdza, Kraków: Znak, 2008, ISBN 978-83-240-1051-6 .

Linki zewnętrzne |

• Muzeum Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki


• Strona IPN i NCK poświęcona życiu i działalności ks. Jerzego Popiełuszki


• Kalendarium życia i archiwalne zdjęcia ks. Jerzego Popiełuszki


• Serwis poświęcony bł. Jerzemu Popiełuszce


• Zbiór zdjęć Jerzego Popiełuszki na licencji CC-BY-SA 3.0