Jfyhkgu

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Polkowice (ujednoznacznienie).

Polkowice
— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Ratusz i poewangelicki kościół, obecnie rzym.-kat., pw. św. Barbary
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	polkowicki
Gmina	Polkowice
Prawa miejskie	1291–1945 i od 1967[1]
Burmistrz	Łukasz Puźniecki
Powierzchnia	23,74 km²
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość	22 504[2] 947,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 76
Kod pocztowy	59-100 i 59-101
Tablice rejestracyjne	DPL
Położenie na mapie gminy Polkowice Polkowice
Położenie na mapie Polski Polkowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Polkowice
Położenie na mapie powiatu polkowickiego Polkowice
51°30′04″N 16°04′03″E/51,501111 16,067500
TERC (TERYT)	0216044
SIMC	0954165
Hasło promocyjne: Łączy nas przyszłość[3]
Urząd miejski ul. Rynek 1 59-100 Polkowice
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Polkowice – miasto leżące na Dolnym Śląsku, w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Polkowice. Położone przy trasie E65 (droga krajowa nr 3) i drodze wojewódzkiej nr 331, na południowo-wschodnim skraju Wzgórz Dalkowskich w kierunku Doliny Szprotawy. Stanowi jeden z głównych ośrodków przemysłowych Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Na terenie miasta znajduje się podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w której znajdują się m.in. zakłady: CCC, Volkswagen Motor Polska, Sitech, Sanden.

Położenie |

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 23,74 km²^[4].

W latach 1946–1967 osiedle typu miejskiego, a od 1 stycznia 1967 roku ponownie miasto^[1]. W latach 1954-1972 Polkowice były siedzibą, utworzonej w miejsce gminy, Gromady Polkowice, a w wyniku kolejnej reformy gminnej^[5], od 1 stycznia 1973 roku ponownie siedzibą Gminy Polkowice^[6]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. legnickiego. Z dniem 10 sierpnia 1998 roku Polkowice stały się siedzibą Powiatu polkowickiego^[7].

Toponimia |

Nazwa Polkwice wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[8].

Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Bolko, które jest staropolskim derywatem słowiańskiego imienia męskiego Bolesław będącym imieniem dynastycznym w polskiej dynastii Piastów, oraz czeskiej Przemyślidów.

Według pierwszych zapisków Bolesław I Wysoki z dynastii Piastów wybudował w lesie na miejscu dzisiejszego miasta dwór myśliwski zwany Bolkowicami. Miano to ulegało z biegiem czasu modyfikcjom – Bolkewice, Pulkowice, Polkowice, by dostosować się do wymowy niemieckiej poprzez formę Bolckowitz, i ostatecznie Polkwitz. Miejscowość została zapisana w łacińskim dokumencie wydanym w 1333 roku we Wrocławiu w zlatynizowanej staropolskiej formie Polcovicz^[9]. W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Polkewicze oraz Polkowice^[10].

W dziele Matthäusa Meriana pt. „Topographia Bohemiae, Moraviae et Silesiae” z 1650 roku miasto zanotowane jest pod dwiema nazwami Bolkowitz oraz Polckwitz^[11].

Polską nazwę Bolkowice oraz niemiecką Polkwitz w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[12]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec wieku XIX podaje dwie polskie nazwy miejscowości – Polkwice i jako starszą – Bolkowice oraz niemieckie Polkwitz, Pulkwitz, Bolkowitz, Bolkwitz^[13].

Po dojściu do władzy narodowych socjalistów zmieniono nazwę miasta w latach 1937–1945 na całkowicie niemiecką Heerwegen. W 1945 r. administracja polska wybrała jako polską nazwę miasta dawną formę Polkowice^[14].

W łacinie występuje w formie Polkovitium^[15].

Historia |

Rynek – pierzeja północna

Deptak w centrum Polkowic

Losy ziemi polkowickiej były od wczesnego średniowiecza związane z losami politycznymi całego Śląska. W szczególności utworzonego w połowie XIII w. Księstwa głogowskiego.

Na długo przed uzyskaniem praw miejskich Polkowice były osadą targową – leżały na szlaku handlowym między grodem Dziadoszan – Głogowem a Trzebowian – Legnicą. Oprócz uprawy roli, mieszkańcy zajmowali się też handlem i obsługą karawan kupieckich.
Gdy w 1223 r. książę Henryk Brodaty oddał Sychową opatowi Cystersów z Lubiąża; Guntherowi, mieszkańców jako łazęków^[16] poddał pod jurysdykcję starosty Bogdana z Polkowic wymienionym po łacinie jako Bogdan de Polkovic^[16].
Prawa miejskie nadał Polkowicom książę głogowski Konrad I przed 1272 r. prawdopodobnie w 1265 r. Pierwsza wzmianka jako o „civitas” z 1291 r. Od lokacji miasta na prawie niemieckim do końca XIV w. w imieniu księcia miastem rządzili dziedziczni wójtowie. W 1406 r. mieszczanie powołali Radę Miejską, a w 1407 miasto wykupiło dziedziczne wójtostwo, a władzę w mieście przejęła Rada Miejska z burmistrzem na czele. w 1457 r. miasto doszczętnie spłonęło. Ponowne zniszczenia i wyludnienie miasta nastąpiło w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648) oraz epidemii dżumy w 1680 r.

W wyniku wojen śląskich (1740–1763) Polkowice wraz z całym księstwem głogowskim przeszły z monarchii Habsburgów austriackich we władanie Prus (w 1741 r.). Wraz z nową państwowością, wprowadzono na Śląsku zmiany administracyjne: Śląsk podzielono na dwa departamenty i ich władze administracyjne w postaci kamer wojenno-dominalnych, z siedzibą we Wrocławiu (dla Śląska Środkowego i Górnego) oraz w Głogowie (dla Śląska Dolnego), oraz na powiaty – departament kamery głogowskiej obejmował 16 powiatów, wrocławskiej – 32, na ich czele stali starostowie. Rada Miejska przestała mieć wpływ na miejskie wydatki, na które zgodę wydawała Królewska Izba Skarbowa w Głogowie. Urzędników miejskich mianowali urzędnicy królewscy. Wybory do Rady Miejskiej odbyły się dopiero w 1809 r., po ogłoszonych w 1808 r. reformach w organizacji samorządów miejskich (w ramach wielkich reform państwa pruskiego, po klęskach w wojnach z napoleońską Francją). Mieszkańcy wybierali Radę, która wybierała członków magistratu i burmistrza. Wybory musiały być zatwierdzone przez króla. Wojny napoleońskie doprowadziły miasto do ruiny gospodarczej.

Druga połowa XIX w. była okresem wzmożonego rozwoju miasta. W latach 1852–1853 zbudowano nowy ratusz (do dziś istniejący). W 1900 r. Polkowice uzyskały połączenie kolejowe z resztą kraju, w 1901 – połączenie telefoniczne, 1907 – elektryczne oświetlenie ulic. W latach 1937–1945 miasto nosiło nazwę Heerwegen.

W wyniku II wojny światowej i zmiany granic miejscowość znalazła się w 1945 pod polską administracją i uzyskała nazwą Polkowice. Tutejsza niemiecka ludność została wysiedlona w nowe granice Niemiec. Ze względu na niewielkie rozmiary Polkowice po wojnie nie zostały zakwalifikowane do rzędu miast. 1 stycznia 1967 r. Polkowice ponownie otrzymały prawa miejskie. 1 stycznia 2005 do miejscowości została dołączona pobliska wieś – Polkowice Dolne.

Najważniejsze wydarzenia w historii Polkowic:

• 1265 – nadanie praw miejskich
  


• 1291 – nadanie herbu
  


• 1406 – pierwsza Rada Miejska


• 1490 – przejście pod panowanie Czech
  


• 1741 – przejście pod panowanie Prus
  


• 1936 – zmieniono nazwę na Heerwegen
  


• 1945 – włączenie miasta do Polski pod nazwą Polkowice
  


• 1946 – odebrano Polkowicom prawa miejskie


• 1967 – ponowne nadanie praw miejskich


• 1998 – Polkowice uzyskały status miasta powiatowego


• 2005 – do Polkowic została przyłączona pobliska wieś – Polkowice Dolne
  


• 2007 – nadanie pierwszych honorowych obywatelstw oraz premiera hejnału miasta – kompozycja Jana Kantego Pawluśkiewicza
  

Zabytki |

Ruiny zabytkowego młyna – wiatraka

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[17]:

• obręb Starego Miasta – Rynek polkowicki, z 1265 r.


• 
  kościół par. pw. św. Michała Archanioła, z XV/XVI w., XVII w., XX w.


• kościół ewangelicki, obecnie rzym.kat. pw. św. Barbary, Rynek, z k. XIX w.


• 
  ratusz (stary i nowy), z XV w., XVIII w., XX w.


• młyn – wiatrak holender, ul. Głogowska, z k. XIX w.

Polkowice Dolne

• park, z k. XIX w.

inne zabytki w Polkowicach:

• willa Morgenrothów, obecnie pozostałości na strychu budynku Straży Miejskiej


• lokomotywa Graf Recke Vollmerstein, obecnie nie istnieje.

Dzielnice |

Miasto dzieli się na^[18]:

• Osiedle Sienkiewicza


• Osiedle Krupińskiego


• Osiedle Gwarków


• Osiedle Centrum


• Osiedle Rynek


• Osiedle Dąbrowskiego


• Osiedle Hubala


• Osiedle Polanka


• Osiedle Staszica


• Osiedle Polkowice Dolne

Demografia |

Liczba ludności Polkowic na przestrzeni lat 1885–2017.

Według danych z 31 grudnia 2017 r. miasto miało 22 504 mieszkańców^[2].

Piramida wieku mieszkańców Polkowic w 2017 roku^[2].

Edukacja |

Żłobki

• Żłobek miejski nr 1 "Krasnal"

Przedszkola

• Przedszkole miejskie nr 2 "Słoneczko"


• Przedszkole miejskie nr 3


• Przedszkole miejskie nr 4 im. Misia Uszatka


• Przedszkole miejskie nr 5


• Przedszkole miejskie nr 6 z oddziałami integracyjnymi

Szkoły podstawowe

• Szkoła podstawowa nr 1 im. Jana Wyżykowskiego


• Szkoła podstawowa nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego


• Szkoła podstawowa nr 3 im. Arkadego Fiedlera


• Szkoła podstawowa nr 4 im. Marii Skłodowskiej - Curie

Szkoły ponadpodstawowe

• Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy

Szkoły Wyższe

• Uczelnia Jana Wyżykowskiego

Kultura |

Imprezy kulturalne w mieście organizuje Polkowickie Centrum Animacji. Najważniejsze z nich to:

• 
  Oblicza Teatru (do 2011 r. pod nazwą "Polkowickie Dni Teatru")^[19]
  


• Dni Polkowic


• Polkowickie Lato Kulturalne


• Festiwal Muzyki Organowej


• W kręgu CUltur – miedziowe spotkania z kulturą...

Oprócz wyżej wymienionych wydarzeń kulturalnych odbywają się różne wystawy, konkursy, przeglądy itp.
(Występy Grupy Teatralnej „Antrakt”, występy Grupy Teatralnej „A-DE-TE” działających na terenie PCA)

Wspólnoty wyznaniowe |

Kościół św. Michała Archanioła

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

• 
  Kościół rzymskokatolicki:
  
  
  
  • 
    parafia św. Michała Archanioła (kościół pw. św. Michała Archanioła i kościół filialny pw. św. Barbary)
  
  
  • parafia Matki Boskiej Łaskawej
  
  
  • parafia Matki Bożej Królowej Polski
  
  
  
  


• 
  Świadkowie Jehowy:
  
  
  
  • zbór Polkowice-Wschód
  
  
  • zbór Polkowice-Zachód (Sala Królestwa ul. Sucharskiego 9)^[20][21].
  
  
  
  


• 
  Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa:
  
  • Zbór w Polkowicach
  
  

Administracja |

Burmistrzowie miasta:

• 1945–1946 – Józef Trzmielewski^[22]
  


• 1989–1992 – Przemysław Walczak
  


• 1992–1994 – Henryk Krawczyszyn


• 1994–2001 – Emilian Stańczyszyn
  


• 2001–2003 – Stanisława Bocian


• 2003–2006 – Emilian Stańczyszyn
  


• 2006-2018 – Wiesław Wabik
  


• od 2018 - Łukasz Puźniecki

Sport i rekreacja |

Zdjęcie przedstawiające trzy zewnętrzne zjeżdżalnie w parku wodnym

Polkowickie zespoły sportowe:

• 
  Górnik Polkowice – piłka nożna


• 
  LKS Polkowice – lekkoatletyka


• 
  CCC Polkowice – koszykówka


• 
  CCC Sprandi Polkowice – kolarstwo


• 
  MKSTS Polkowice – tenis stołowy


• 
  KPC Górnik Polkowice – podnoszenie ciężarów


• 
  Cuprum Polkowice – piłka nożna halowa


• 
  MKS Płetval Polkowice – pływanie


• 
  STZ Polkowice – tenis ziemny

W mieście zlokalizowany jest Aquapark Polkowice, który składa się z zespołu basenów oraz pływalnię, 5 zjeżdżalń (w tym jednej wewnętrznej), spa, sauny, siłownię, kręgielnię, stoły bilardowe, salę fitness, jaskinię solną, solarium, kriokomorę.
Znajdują się tam też dwa inne baseny – Niekryty basen Grzybek, otwierany tylko w okresie letnim i kryty basen sportowy przy Szkole Podstawowej nr 3.
Niedawno został zbudowany stadion lekkoatletyczny, na którym trenować będzie LKS Polkowice.

Droga świętego Jakuba |

Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Miejscowości partnerskie |

• 
  Gmina Sickte (Niemcy)^[23]
  


• 
  Gmina Heumen (Holandia)^[24]
  

Zobacz też |

• Polkowice (stacja kolejowa)


• Polkowice Dolne

Przypisy |

Bibliografia |

• Colmar Grünhagen: Codex Diplomaticus Silesiae T.22 Regesten zur schlesischen Geschichte 1327-1333. Breslau: E. Wohlfarth’s Buchhandlung, 1903.

Linki zewnętrzne |

• Strona internetowa Polkowic


• Internetowy Serwis Informacyjny Polkowic


• 
  Polkwice (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VIII: Perepiatycha – Pożajście. Warszawa 1887.

p • d • e Miasta województwa dolnośląskiego Miasta powiatowe Bolesławiec Dzierżoniów Głogów Góra Jawor Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Legnica Lubań Lubin Lwówek Śląski Milicz Oleśnica Oława Polkowice Strzelin Środa Śląska Świdnica Trzebnica Wałbrzych Wołów Wrocław Ząbkowice Śląskie Zgorzelec Złotoryja Miasta gminne Bardo Bielawa Bierutów Bogatynia Boguszów-Gorce Bolków Brzeg Dolny Bystrzyca Kłodzka Chocianów Chojnów Duszniki-Zdrój Głuszyca Gryfów Śląski Jaworzyna Śląska Jedlina-Zdrój Jelcz-Laskowice Karpacz Kąty Wrocławskie Kowary Kudowa-Zdrój Lądek-Zdrój Leśna Lubawka Lubomierz Mieroszów Międzybórz Międzylesie Mirsk Niemcza Nowa Ruda Nowogrodziec Oborniki Śląskie Olszyna Piechowice Pieńsk Pieszyce Piława Górna Polanica-Zdrój Prochowice Prusice Przemków Radków Siechnice Sobótka Stronie Śląskie Strzegom Syców Szczawno-Zdrój Szczytna Szklarska Poręba Ścinawa Świebodzice Świeradów-Zdrój Świerzawa Twardogóra Wąsosz Węgliniec Wiązów Wleń Wojcieszów Zawidów Ziębice Złoty Stok Żarów Żmigród Portal:Województwo dolnośląskie Wikiprojekt:Dolny Śląsk

p • d • e Gmina Polkowice Siedziba gminy: Polkowice Wsie Barszów Biedrzychowa Dąbrowa Guzice Jędrzychów Kaźmierzów Komorniki Moskorzyn Nowa Wieś Lubińska Pieszkowice Sobin Sucha Górna Tarnówek Trzebcz Żelazny Most Żuków Osady Nowinki Paulinów Włoszczów Żuków

p • d • e Powiat polkowicki Miasta Chocianów Polkowice Przemków Gminy miejsko-wiejskie Chocianów Polkowice Przemków Gminy wiejskie Gaworzyce Grębocice Radwanice