Jfyhkgu

Autobusy w Warszawie
Autobusy na krańcu Dworzec Centralny
Dane ogólne
Lokalizacja	Warszawa i aglomeracja
Rodzaj transportu	autobus
Data uruchomienia	1920
Infrastruktura
Liczba linii	290, w tym: nocne: 43

Po zakończeniu II wojny światowej w Warszawie wystąpił problem braku taboru. Przepełniony tramwaj i autobus z „gronami” pasażerów wjeżdżające na most Poniatowskiego

Lata 60. XX wieku. Autobus Chausson na linii 100

Autobus Solaris Urbino 18 na linii 180 na placu Krasińskich

Autosan Sancity 9LE na węźle komunikacyjnym przy stacji metra Młociny

Autobus typu Ikarus 260 (przewoźnik: MZA) na linii 154

Autobusy miejskie w Warszawie – podstawowy element systemu komunikacyjnego obejmującego miasto stołeczne Warszawa wraz z aglomeracją. Linie administrowane są przez Zarząd Transportu Miejskiego podlegający miejskim władzom samorządowym. ZTM ustala trasy i rozkłady, a także wydaje bilety i organizuje ich kontrolę. Przewozy wykonywane są przez firmy wyłaniane przez ZTM w drodze przetargów.

Historia |

Dwudziestolecie międzywojenne |

W 1920 roku podjęto decyzje o powstaniu Wydziału Ruchu Autobusowego przy Tramwajach Warszawskich. Na początku linie obsługiwały piętrowe autobusy marki Saurer.

W czasie obrony Warszawy w 1920 roku służyły do obsługi wojskowej. W 1921 roku uruchomiono trzy linie. Prawdziwy rozkwit spółka przeżywała pod koniec lat dwudziestych XX wieku, pojawiło się wiele nowych połączeń, uruchomiona została nowa zajezdnia przy ul. Łazienkowskiej. W 1938 roku wprowadzono nowoczesne wzory znaków przystankowych, stosowane aż do 1988 roku.

Przed wybuchem II wojny światowej Warszawa posiadała 180 autobusów^[1]. Po wybuchu wojny autobusy liniowe wyjechały na ulice miasta 10 września 1939 roku. 28 września 1939 roku ponownie zawieszono kursowanie autobusów, by wznowić je 3 października 1939 roku. Od listopada 1939 roku zaczęła się regularna likwidacja taboru, wojnę przetrwał tylko jeden wóz.

Po II wojnie światowej |

Komunikacja autobusowa pojawia się ponownie w kwietniu 1945 roku. W 1946 miasto otrzymało w darze od Londynu 10 używanych autobusów piętrowych wyprodukowanych przez Leyland Motors, z wejściem z lewej strony^[1]. Z powodu zużycia i braku części zamiennych ostatni z nich przestał kursować w 1948^[1].

W 1948 r. na tymczasową zajezdnię autobusów miejskich MZK zaadaptowano jedną z Hal Mirowskich. W skład taboru wchodziły wówczas wozy ciężarowe, które powoli wymieniano na zagraniczne wozy otrzymane w darach od europejskich miast. W lipcu 1947 na ulice Warszawy wyjechały po raz pierwszy francuskie autobusy Chausson (pierwsza zakupiona partia liczyła 90 aut)^[1]. Znaczna liczba francuskich Chaussonów utrzymywała się w ruchu do lat 60. XX w.

W 1951 roku na ulice wyjechały węgierskie Ikarusy 601 z nowej zajezdni przy ulicy Inflanckiej w śródmiejskiej części Muranowa. Rok 1962 przyniósł Warszawie nowe przegubowe wozy marki Jelcz. Pierwszy nocny autobus pojawił się na ulicach Warszawy w 1963 roku, w tym samym roku przybywają nowe zajezdnie: „Redutowa” na Woli i „Woronicza” na Mokotowie. Rok 1964 naznaczył się jako rok „kasowników”, w tym właśnie roku zlikwidowano konduktorską sprzedaż biletów.

W 1969 roku zostaje oddana do użytku zajezdnia „Ostrobramska” na Pradze-Południe, a rok później „Kleszczowa” we Włochach oraz „Chełmska” na Mokotowie – z przebranżowienia wybudowanej w 1959 roku zajezdni trolejbusowej. W 1972 roku na komunikacyjnej mapie stolicy pojawia się zajezdnia „Pożarowa” na Targówku. W 1973 na ulice Warszawy wyjechał licencyjny 2-drzwiowy autobus Jelcz Berliet PR100, a w końcu 1975 tabor został wzbogacony o 3-drzwiową wersję Jelcz PR110. W 1979 na regularną trasę wyjechały pierwsze przegubowe Ikarusy zabierające 150 pasażerów i początkowo obsługiwały linię 192 z Dworca Południowego na Ursynów Południowy.

W roku 1985 roku oddana do użytku zostaje zajezdnia „Stalowa” na Pradze-Północ. W 1988 roku następuje zmiana wzorów znaków przystankowych związana z wpisaniem znaków jako informacyjnych do kodeksu drogowego, jak we wszystkich krajach socjalistycznych.

11 marca 1994 roku następuje reorganizacja stołecznego transportu. Miejskie Zakłady Komunikacyjne w Warszawie zostają podzielone na:

• 
  Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie – pełniący pieczę nad rozkładami jazdy wszystkich linii tramwajowych i autobusowych;


• 
  Tramwaje Warszawskie – obsługujący wszystkie linie tramwajowe oraz ich torowisko;


• 
  Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie – obsługujące linie autobusowe w obrębie aglomeracji warszawskiej.

W listopadzie 1994 roku zostaje wprowadzony do eksploatacji pierwszy niemiecki niskopodłogowy Neoplan N4020. Rok 1995 przynosi decyzje o likwidacji zajezdni „Piaseczno” i „Pożarowa”. Rok 1999 stał pod znakiem nowoczesnych i niskopodłogowych autobusów Solaris Urbino 15. W 2002 do Solarisów dołączają autobusy marki MAN. Rok 2003 przynosi likwidację zajezdni „Inflancka”. W 2005 roku wprowadzono do eksploatacji autobusy Solaris Urbino 18 z klimatyzacją. W roku 2006 zlikwidowana zostaje zajezdnia „Chełmska”.

Przewoźnicy |

Obecnie przewozy na zlecenie ZTM świadczą:

• 
  Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie – największy przewoźnik, dysponuje około 73% taboru autobusowego, w 2015 wykonał 83,8 mln wozokilometrów (przy 31,5 mln wozokilometrów wykonywanych przez pozostałych operatorów autobusowych liczonych bez linii lokalnych)^[2]; dysponuje 5 zajezdniami: „Woronicza”, „Kleszczowa”, „Stalowa”, „Ostrobramska” oraz wygaszoną, planowaną do modernizacji zajezdnią „Redutowa”^[3]
  


• Arriva Bus Transport Polska


• Europa Express City


• Mobilis


• Michalczewski


• KM Łomianki


• PKS Grodzisk Mazowiecki


• operatorzy linii lokalnych

Tylko MZA jest własnością miasta stołecznego Warszawy. Pozostałe są w sensie organizacyjnym całkowicie niezależne od ratusza i nazywane są ajentami, a obsługa linii jest im powierzana na drodze przetargów. Zainteresowane podmioty deklarują oczekiwaną stawkę za wozokilometr świadczonych usług przy danych parametrach pojazdu i długości trwania kontraktu. Jeżeli liczba ofert spełniających kryteria formalne przetargu jest większa niż trzy, wówczas ZTM organizuje aukcję elektroniczną.

Najdłużej funkcjonującym ajentem w ramach ZTM była firma Veolia Transport Warszawa (wcześniej Rapid Bus i Connex), który obsługiwał linie od 1 grudnia 1993 do 30 kwietnia 2008 roku.

Tabor |

Każdy z przewoźników świadczących usługi w ramach transportu publicznego ma prawo do wyboru marki i modelu pojazdu w ramach ograniczeń narzuconych przez Zarząd Transportu Miejskiego.

Wykaz taboru |

Stan na 6 stycznia 2019 roku

Obecnie po Warszawie kursują 24 modele autobusów, 9 różnych marek^[4]. Wszystkie pojazdy są niskopodłogowe.

MZA Warszawa |

Model	Zajezdnie	Liczba	Zdjęcie
Jelcz M121I	R-4	53
MAN NG313		64
MAN NG313 Lion’s City G		3
MAN NG363 Lion's City G		70
Mercedes Conecto		35
Mercedes Conecto G	R-2	105
Solaris Urbino 10	R-2, R-3, R-4	36
Solaris Urbino 12		165
Solaris Urbino 12 Electric	R-1	20
Solaris Urbino 15	R-1, R-2, R-3	72
Solaris Urbino 18	R-1, R-2, R-3, R-4	615
Solaris Urbino 18 Electric[5]	R-1	1
Solaris Urbino 18 Hybrid	R-3	4
Solbus Solcity 10	R-1	40
Solbus Solcity 12		25
Solbus Solcity 18	R-2	47
Solbus Solcity 18 LNG	R-3	35
Ursus CS12E	R-1	10
Volvo 7900 Hybrid[5]	R-3	1

Arriva |

Model	Liczba	Grafika
Otokar Vectio C	34
Solaris Urbino 12	49
Solaris Urbino 12 Hybrid	5

Europa Express City |

Model	Liczba	Grafika
Autosan Sancity 9LE	31

KM Łomianki |

Model	Liczba	Grafika
Jelcz M121I	3
Jelcz M121M	5
Solaris Urbino 12	19
Ursus CS12LF	2

Michalczewski |

Model	Liczba	Grafika
Scania CN280UB CNG	29

Mobilis |

Model	Liczba	Grafika
MAN NL253 Lion;s City Hybrid	61
Mercedes Conecto G	54
Solaris Urbino 8,9 LE	54
Solaris Urbino 18	54

PKS Grodzisk Mazowiecki |

Model	Liczba	Grafika
MAN NL293 B100 Lion's City	5
Solaris Urbino 12	49

Począwszy od roku 2005 wprowadzany był system specjalizacji zajezdni MZA, polegający na skupianiu w nich autobusów jednej marki:

• 
  Zajezdnia R-1 „Woronicza” – Solaris;


• 
  Zajezdnia R-2 „Kleszczowa” – Neoplan;


• 
  Zajezdnia R-3 „Ostrobramska” – Solaris;


• 
  Zajezdnia R-4 „Stalowa” – MAN;


• 
  Zajezdnia R-5 „Redutowa” – Jelcz.

Obecnie ze względu na ilość i różnorodność dostarczanego taboru oraz na zamknięcie „Redutowej”, pełna specjalizacja nie jest możliwa, dlatego w zajezdniach znajdują się różne marki pojazdów.

Malowanie i oznakowanie autobusów |

Wszystkie autobusy, niezależnie od przewoźnika, pomalowane są w barwy miejskie: górny pas w kolorze tzw. żółtym sygnałowym (Signal yellow, RAL Classic: 1003, NCS: S 0580-Y10R), dolny – w tzw. czerwieni kubańskiej (Traffic red, RAL Classic: 3020, NCS: S 3050-Y90R). Ponadto stosuje się kolor czarny (Jet black, RAL: 9005, NCS: S 8000-N) dla maskowania słupków i klap w pasie okiennym oraz w pasie nadokiennym i biały (Traffic white, RAL: 9016, NCS: S 1002-G50Y) dla dachu, obudowy wentylatorów i klimatyzacji^[6].

Wszystkie pojazdy oznaczone są logiem WTP oraz posiadają czteroznakowy numer boczny, czcionką tzw. tradycyjną warszawską zmodyfikowaną^[6]:

• cztery cyfry na pojazdach MZA i niektórych ajentów:
  
  
  
  • 90xx i 94xx - Arriva
  
  
  • 92xx, 95xx i 98xx - Mobilis
  
  
  • 93xx - PKS Grodzisk
  
  
  • 96xx - Michalczewski
  
  
  
  


• litera A i trzy cyfry na pojazdach ajentów^[7]:
  
  
  
  • A7xx – Mobilis,
  
  
  • A2xx – EEC.
  
  
  
  


• trzy cyfry na pojazdach ajentów:
  
  • 7xx - KMŁ.
  
  

Autobusy niskopodłogowe |

Wysokopodłogowy Ikarus 280

Do 1994 trasy autobusowe w Warszawie obsługiwały wyłącznie pojazdy wysokopodłogowe. W listopadzie 1994 roku na ulice wyjechał pierwszy autobus niskopodłogowy – Neoplan N4020. Kolejne pojazdy niskopodłogowe pojawiły się dopiero w styczniu 1997 – Jelcze M121M z dostawy 50 zamówionych 12-metrowych niskopodłogowych autobusów, zrealizowanej do marca 1997. Dwa (z trzech) wejść znajdowały się na tym samym poziomie co podłoga. Dodano także oznaczenie w rozkładach jazdy realizowanych przez nie kursów – literę „n”, a następnie kwadracik. W 2006 roku osiągnięto 49,9-procentowy udział niskiej podłogi wśród autobusów obsługujących stołeczne linie. W 2007 wskaźnik ten osiągnął 68,6%, w 2008 – 74,8% w 2009 – 78,9%, w 2010 – 84,7%, w 2011 – 89,7%, w 2012 – 96,1%^[8]. Na przełomie 2013 i 2014 roku wskaźnik ten osiągnął 100% po wycofaniu ze służby ostatnich autobusów Jelcz 120MM/1.

Ostatniego zakupu fabrycznie nowych, wysokoopodłogowych autobusów dokonano w 1997 roku, choć pierwszy przegubowy Ikarus pojawił się w Warszawie w roku 1978. Wraz z wycofaniem z ulic Warszawy Ikarusów, te najmłodsze sprzedano w cenie po około 6-7 tysięcy złotych za sztukę między innymi do MPK Częstochowa^{[9][10][11][12][13][14]}.

Linie |

Numeracja |

Większość należących do ZTM linii autobusowych ma trzycyfrowe numery (wyjątki to linie o oznaczeniach Cxx, E-x, L-x, Lxx, Nxx, Z-x i Zxx). Pierwszy znak numeru oznacza rodzaj linii:

• 
  1xx – linie zwykłe (94 linie w ruchu)
  

  kursują codziennie przez cały dzień

  
  


• 
  2xx – linie zwykłe (34 linie w ruchu)
  

  
  

  kursują codziennie przez cały dzień;

  
  

  do 29 lutego 2008 zakres ten przeznaczony był dla linii cmentarnych (obecnie Cxx), specjalnych (obecnie 9xx) i zastępczych (obecnie Z-x i Zxx)

  
  

  
  


• 
  3xx – linie zwykłe okresowe (25 linii w ruchu)
  

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu lub przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych ) wakacji i ferii szkolnych. Linie 300 i 385 jeżdżą jedynie w sezonie letnim ( 300 w dni wyścigów konnych . 385 w noce piątek/sobota, sobota/niedziela oraz święta );

  
  


• 
  4xx – linie przyspieszone okresowe (6 linii w ruchu)
  

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu lub przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych. Zatrzymują się jedynie na wybranych przystankach;

  
  


• 
  5xx – linie przyspieszone (20 linii w ruchu)
  

  kursują codziennie przez cały dzień. Zatrzymują się jedynie na wybranych przystankach;

  
  


• 
  6xx – zakres wolny
  

  Po przeprowadzeniu reformy linii nocnych w nocy z 31 maja na 1 czerwca 2007 numeracja linii nocnych uległa zmianie z 6xx na Nxx;

  
  


• 
  7xx – linie strefowe zwykłe (37 linii w ruchu)
  

  kursują codziennie przez cały dzień (przeważnie) między 1. i 2. strefą biletową. Zazwyczaj jedna z pętli usytuowana jest w ważnym węźle przesiadkowym;

  
  


• 
  8xx – linie strefowe okresowe (1 linia w ruchu)
  

  kursują w dni powszednie w godzinach szczytu albo przez cały dzień z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych między 1. i 2. strefą biletową. Najczęściej jedna z pętli usytuowana jest w ważnym węźle przesiadkowym. Linia 800 uruchamiana sezonowo- dowóz do Palmir;

  
  


• 
  9xx – linie uzupełniające, specjalne i dodatkowe (aktualnie jeździ linia 900)
  

  
  

  Uruchamiane na specjalne okoliczności (np. linia 900 która dowoziła zainteresowanych na Międzynarodowy Piknik Lotniczy w Góraszce);

  
  

  W latach 1991–1992 w ten sposób były oznaczone linie podmiejskie prywatnych przewoźników obsługujące rejony południowo-zachodniej aglomeracji warszawskiej

  
  

  
  


• 
  Cxx – linie cmentarne (nie ma stałych linii w rozkładzie)
  

  kursują jedynie w okresie dnia Wszystkich Świętych, zapewniając dojazd do stołecznych nekropolii;

  
  


• 
  E-x – linie ekspresowe okresowe (4 linie w ruchu)
  

  kursują w dni powszednie, w godzinach szczytu z wyłączeniem (dla niektórych linii) wakacji i ferii szkolnych. Trasy tych linii obejmują bardzo mało przystanków.

  
  


• 
  L-x i Lxx – linie podmiejskie lokalne uzupełniające (48 linii w ruchu)
  

  kursują tylko między miejscowościami podwarszawskimi, dając możliwość przesiadki na linie strefowe. Nie kursują na terenie Warszawy (z wyjątkiem linii L-6, L-7 i L39 które wjeżdżają do Warszawy).

  
  


• 
  Nxx – linie nocne (43 linie w ruchu)
  

  Po przeprowadzeniu reformy linii nocnych w nocy z 31 maja na 1 czerwca 2007 numeracja linii nocnych uległa zmianie (z 6xx na Nxx), powstały też trzy linie obwodowe i jedna lokalna, (które nie przejeżdżają przez Dworzec Centralny), a także nocne linie podmiejskie;

  
  


• 
  Z-x i Zxx – linie zastępcze (nie ma stałych linii w rozkładzie)
  

  Linie te wprowadzane na czas remontów oraz wyłączeń z ruchu na danym odcinku komunikacji szynowej.

  
  

Wykaz linii dziennych |

Aktualne na 29 stycznia 2018 roku

Strefa I |

Strefa I obejmuje swoim zasięgiem miasta Warszawa, Ząbki, Łomianki i Marki oraz gminy Konstancin-Jeziorna i Izabelin

Strefa II |

Linie nocne |

Linie lokalne (wjeżdżające do strefy I) |

Pozostałe informacje |

• Liczba przystanków warszawskiej komunikacji miejskiej wynosi blisko 1400^[15].


• Najkrótszymi dziennymi liniami autobusowymi na dzień 22 czerwca 2018 były linie: Z15 (Falenica-Lokalna) która ma 1,6 km długości, czy też 124 (P+R Al. Krakowska – Paluch) i 153 (Rembertów-Kolonia – Mokry Ług) – obie liczą 4,7 km, najdłuższymi zaś: 720 (Wiatraczna – Rzakta) – ok. 35km. oraz 733 (Młochów – Okęcie p. Krakowiany, Parole) – długość ponad 33 km. Najkrótsze linie nocne to: N32 (Centrum – Lotnisko Chopina) oraz N38 (Centrum – P+R Al. Krakowska) – trasa obydwu liczy ok. 7,7 km. Linia nocna o najdłuższej trasie to N63, która w drodze z Chotomowa przez Legionowo i warszawską Białołękę pokonuje ok. 40 km.


• Najdłuższą w historii linią autobusową była, nieistniejąca już linia nocna 601, której trasa – w drodze z Woli Grzybowskiej na Stare Bemowo – z powodu remontu w Rembertowie i objazdów w dn. 3 VI – 20 VII 2005 liczyła ok. 46,1 km.


• Najczęściej kursującymi autobusami są/były: 508 (Nowodwory – Metro Marymont) oraz strefowa linia 709 (Metro Wilanowska – PKP Piaseczno) – do Warszawy w szczycie porannym nawet co 2-3 minuty; najdłużej pasażerowie muszą czekać na autobus linii: 730 – 180 minut (w soboty i niedziele),720 – 150 minut (w soboty i niedziele), 245 (Olszynka – Os. Dudziarska) – 80 minut i 700 (Dw. Centralny – Konstancin-Jeziorna (Pańska))- ok. 80 minut.


• Jedna linia strefowa ma swoje obie pętle w Warszawie, a większość trasy poza miastem. Jest to linia 715 (P+R Al. Krakowska – Metro Wilanowska). Do 1 marca 2011 roku podobny układ miała linia 712 (Metro Młociny – Os. Górczewska), ale skrócono ją do Str. Babic.


• Jedna linia strefowa miała swoją pętlę w centrum Warszawy. Była to linia 700 (Dw. Centralny – Konstancin-Jeziorna (Pańska)). Od września 2018 roku zmieniła numerację na 200.


• Są linie zwykłe, które mają swoje pętle poza miastem, np. 190 (CH MARKI w Markach pod Warszawą) i 150 (Dziekanów Leśny), albo takie linie, których fragment trasy przebiega poza miastem, lecz obie pętle mają w mieście, np. 145 i 199 (przez podwarszawskie Ząbki); 139 (przez Bielawę); 173 (przez Sulejówek); 177, 178 (przez gminę Michałowice) oraz ponownie 177 (przez Opacz). Wynika to z umowy pomiędzy gminą a Zarządem Transportu Miejskiego, dotyczącej podziału kosztów komunikacji miejskiej pomiędzy pasażerów (mieszkańców gminy) oraz samorząd.


• Przystanek „Metro Centrum Nauki Kopernik” dla linii 185 znajduje się w środku tunelu Wisłostrady. Ze względu na nieznośny hałas, pasażerowie raczej wykorzystują ten przystanek przy wysiadaniu – czas od wyjścia z pojazdu, do wyjścia na powierzchnię (około 30 sekund), wystarczy by dostać przykrego szumu w uszach.


• Istnieją przystanki, w różnych dzielnicach, o takiej samej nazwie, np. „Czarnieckiego” na Żoliborzu oraz w Wesołej czy „Przy Parku” na Ochocie i w Lipkowie. Przypadek szczególny to dwa przystanki o nazwie „Postępu” na trasie linii 737 (d. 809), jeden w Nowej Woli, a drugi w Lesznowoli, występują jeden po drugim.


• W obrębie jednego „zespołu przystankowego” (grupy przystanków o tej samej nazwie wokół jednego miejsca, np. ronda czy skrzyżowania) autobusy czasem zatrzymują się dwa razy – np. przed rondem i za rondem.


• Linia 742 jest tą, która pojawia się najwcześniej rano na przystanku: o 03:30 na przystanku „Os.Kabaty”.


• Linia 164 jest tą, która pojawiała się najpóźniej w nocy na przystanku: o 01:44 na przystanku „Vogla”.


• Linia 123 jest tą, która ma pętle najbliżej siebie – Dworzec Wschodni (Lubelska) na Pradze Płd. i Dworzec Wschodni (Kijowska) na Pradze Północ; pętle znajdują się po obydwu stronach dworca, pokonanie tego dystansu zajmuje autobusom tej linii ok. 45 minut.


• Linia 900 jest tą, która pokonuje swoją trasę w najkrótszym czasie, przejazd z pętli Poetów do przystanku Chlubna zajmuje około 3 minuty (przystanek Dom Samotnej Matki jest przystankiem technicznym).


• Po ostatniej reformie linii nocnych kilka podmiejskich miejscowości jest obsługiwanych przez linie nocne, podczas gdy nie posiadają one dziennej komunikacji publicznej z Warszawą, realizowanej przez ZTM, jak Zielonka, Kobyłka i Wołomin (N62).


• Są linie, które mają takie same krańce, ale różne przebiegi np. 703 i 721 (P+R Al. Krakowska – Kosów), 723 i 736 (Żerań FSO – Legionowo Mickiewicza), 411 i 502 (Metro Politechnika – Stara Miłosna), 116 i 180 (Chomiczówka – Wilanów); 181,303 (Pl.Wilsona - Cm.Północny Brama Gł.) 504, N34 oraz N37 (Osiedle Kabaty – Dworzec Centralny); N01,N03 (Nowodwory - Ursynów Płn.); 192,339 (Osiedle Kabaty - Metro Wilanowska).


• W dniach 5 i 6 kwietnia 2008 roku, z powodu remontu południowej jezdni Al. Jerozolimskich na odcinku od Dworca Centralnego do Ronda Dmowskiego, z przystanku Metro Świętokrzyska 03, który stał na trasie objazdu, odjeżdżało 31 linii autobusowych : 102, 105, 118, 125, 127, 131, 150, 155, 158, 174, 175, 178, 501, 502, 505, 506, 507, 512, 514, 517, 519, 521, 525, N11, N13, N21, N41, N44, N61, N63, N71.


• Linią o najwyższym numerze była 985, uruchomiona w dniach 19-20 maja 2012 roku, jako dowozowa na Święto Wisły na Płycie Desantu Czerniakowskiego przy ul. Solec. Kursowała na trasie z przystanku Pomnik Sapera do Centrum w obu kierunkach z częstotliwością 20 minut.


• Tzw. przystanki graniczne dla linii strefowych (dziennych i nocnych) z reguły są ulokowane na granicy Warszawy z innymi miastami. Wyjątkiem od tej zasady jest przystanek Kołłątaja w Ząbkach dla linii nocnej N62, który z powodu braku przystanku na granicy miasta ma przystanek graniczny ulokowany jeszcze kilka kilometrów przed wyjazdem z I strefy biletowej^[16].


• Podobna sytuacja panuje na granicznych stacjach kolejowych. Stacja PKP „Ząbki” zalicza się do II strefy biletowej, chociaż miejscowość Ząbki leży w strefie I. Zaś stacje, które są położone w głębi I strefy biletowej, a mimo to są przystankami granicznymi to:
  
  
  
  • PKP WARSZAWA FALENICA
  
  
  • PKP WARSZAWA URSUS NIEDŹWIADEK
  
  
  • PKP WARSZAWA JEZIORKI
  
  
  • PKP WARSZAWA ZACISZE-WILNO^[16]
    
  
  
  
  


• Autobusy MAN Lion's City G o numerach #3383 i #3384 są pomalowane w barwy ZKM Gdańsk.


• Linia lokalna L-7 zatrzymuje się również w Warszawie, a L-6 i L39 mają w Warszawie jeden ze swoich krańców (odpowiednio: Stare Bemowo i PKP Jeziorki). Dodatkowo 7 kolejnych (L18, L21, L24, L28, L33, L40 i L43) wjeżdżają do strefy I, ale nie do Warszawy, z kolei linie L14, L15, L16 i L42 od września 2018 są pierwszymi, które są w całości w strefie I.


• W Warszawie znajdują się linie, które jadą w różnych kierunkach odpowiednio w danym szczycie (porannym lub wieczornym). Są to np. E-7 i E-9.

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Autobusy miejskie w Warszawie

• Miejski System Informacji (Warszawa)

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• ZTM – Komunikacja Miejska w Warszawie


• Trasbus – wszystko o warszawskiej komunikacji miejskiej


• Prywatny zbiór archiwalnych rozkładów jazdy ZTM


• WAWKOM – forum warszawskiej komunikacji miejskiej