Graniczna Placówka Kontrolna Cieszyn
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo |  Polska | |
| Sformowanie | 1945[a] | |
| Rozformowanie | 24 sierpnia 2005 (przekształcenie) | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | PPK Cieszyn GPK OP Cieszyn GPK WOP Cieszyn | |
| Kontynuacja | GPK SG w Cieszynie Placówka SG w Cieszynie Placówka SG w Bielsku-Białej | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Cieszyn | |
| Formacja | WOP Straż Graniczna | |
| Podległość | 10 Oddział Ochrony Pogranicza 4 Brygada WOP Komenda Wojewódzka MO Górnośląska Brygada WOP Beskidzki Oddział Straży Granicznej Śląski Oddział Straży Granicznej | |
Graniczna Placówka Kontrolna Cieszyn – nieistniejący obecnie pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Czechosłowacją:
- Cieszyn (most Wolności, most Przyjaźni)-Český Těšín (most Svobody, most Družby)
- Cieszyn-Český Těšín (kolejowe)
- Cieszyn-Chotěbuz
- Leszna Górna-Horní Líštná
Jasnowice-Bukovec.
Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Cieszynie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z Czechosłowacją/Czechami[b].
Spis treści
1 Formowanie i zmiany organizacyjne
2 Dowódcy granicznej placówki kontrolnej
3 Uwagi
4 Przypisy
5 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
W październiku 1945 roku Naczelny Dowódca Wojska Polskiego nakazywał sformować na granicy 51 przejściowych punktów kontrolnych[c].
Graniczna placówka kontrolna Cieszyn powstała w 1945 roku jako drogowy przejściowy punkt kontrolny III kategorii o etacie nr 8/12[1]. Obsada PPK składała się z 10 żołnierzy i 1 pracownika cywilnego[2].
1 lipca 1965 roku Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Tym samym naruszono jednolity system ochrony granicy[3]. GPK Cieszyn podlegała pod Komendę Wojewódzką Milicji Obywatelskiej, kontrolę graniczną wykonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej podlegli MSW[4].
1 października 1971 roku WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 roku pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwa[5]. GPK Cieszyn podlegało bezpośrednio Górnośląskiej Brygadzie WOP w Gliwicach.
Wydarzenia:
- 1974 rok, GPK wizytował wiceminister Spraw Wewnętrznych gen. bryg. Tadeusz Pietrzak w obecności dowódcy WOP gen. bryg. Czesława Stopińskiego[6].
Straż Graniczna:
Z dniem 16 maja 1991 roku przejęta została przez Beskidzki Oddział Straży Granicznej i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Cieszynie. 1 grudnia 1998 roku przeszła w struktury Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w Raciborzu. 1 marca 2000 roku, drogowe przejścia graniczne: Leszna Górna-Horní Líštná i Jasnowice-Bukovec przekazano do wykonywania kontroli granicznej przez funkcjonariuszy nowo utworzonej Granicznej Placówki Kontrolnej Straży Granicznej w Lesznej Górnej, która weszła w podporządkowanie Śląskiego Oddziału Straży Granicznej[7]. 15 października 2002 roku GKP SG w Cieszynie przejęła wraz z obsadą etatową pod ochronę odcinek, po rozformowanej strażnicy SG w Cieszynie, tj. odcinek granicy państwowej od znaku granicznego nr I/79 (włącznie) do znaku granicznego nr I/104/3 (wyłącznie) i funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 roku kiedy to została przekształcona w Placówkę Straży Granicznej w Cieszynie[d].
Dowódcy granicznej placówki kontrolnej |
chor. Bronisław Cybulski[8]
por. Albin Flisak[8]
mjr Feliks Massalski[8]
kpt. Klukowski[8]
- kpt. Stanisław Kosior[8]
ppłk Leopold Bujak[8]
- ppłk Stefan Burcen[8]
- ppłk Ludwik Budrewicz[8]
–
- ppłk Stefan Burcan (? – był 1984[9])
- ppłk Lucjan Budrewicz (? – 15.05.1991[10]).
Uwagi |
↑ Od 1991 roku graniczna placówka kontrolna Straży Granicznej.
↑ Od 1 stycznia 1993 roku z Czechami.
↑ Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z 28.10.1945 roku → Prochwicz 2011 ↓, s. 123.
↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej → Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757.
Przypisy |
↑ ASGran., sygn. 217/32 ↓.
↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 47.
↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 37–38.
↑ Gacek 2005 ↓, s. 13.
↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
↑ Gacek 2005 ↓, s. 42.
↑ GPK SG w Cieszynie1 ↓.
↑ abcdefgh Jarmoliński 2013 ↓, s. 169.
↑ Gacek 2005 ↓, s. 21.
↑ Gacek 2005 ↓, s. 24.
Bibliografia |
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół D WOP, sygn. 217/32, k. 56–60. Wykaz przejściowych punktów kontrolnych. Pismo z 9.11.1945 roku
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945-1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Sławomir Żurawlow: Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945-2014. Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
- Zespół Wydziału Prezydialnego Śląskiego OSG (A.B.): Straż Graniczna od 1991–Śląski Oddział Straży Granicznej (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2016-12-27].
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
