Komisariat Straży Celnej „Chorzele”
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo | ||
| Sformowanie | 1921 | |
| Rozformowanie | 1927 | |
| Tradycje | ||
| Kontynuacja | Komisariat SG „Chorzele” | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Chorzele | |
| Formacja | Straż Celna | |
| Podległość | Inspektorat SC „Chorzele” | |
Szkic rozmieszczenia pododdziałów
1 batalionu celnego w 1921 roku
Rozmieszczenie placówek SC komisariatu "Chorzele" w 1926 roku
Komisariat Straży Celnej „Chorzele” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1927.
Spis treści
1 Formowanie i zmiany organizacyjne
2 Służba graniczna
3 Funkcjonariusze komisariatu
4 Struktura organizacyjna
5 Uwagi
6 Przypisy
7 Bibliografia
Formowanie i zmiany organizacyjne |
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. W 1921 roku w Chorzelach stacjonował sztab 3 kompani 1 batalionu celnego[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[4]. Komisariat Straży Celnej „Chorzele”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Chorzele”[5].
1 czerwca 1921 roku w Chorzelach stacjonowała jeszcze 3 kompania celna 1 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Zaręby I, Zaręby II, Kopiejka, Chorzele, Wasiły, Wólka, Ryki-Borkowo i w Janowie[3]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej w tym rejonie od pododdziałów 1 batalionu celnego przejęła Straż Celna[3].
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6].
Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego, Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Chorzele”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[7].
Służba graniczna |
- Sąsiednie komisariaty
komisariat Straży Celnej „Czarnia” ⇔ komisariat Straży Celnej „Janowo” − 1926
Funkcjonariusze komisariatu |
- Kierownicy komisariatu
| stopień | imię i nazwisko, numer | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| komisarz | Bronisław Benit[a] | 21 IV 1923[8] – 1926 | kierownik komisariatu „Dąbrowy” |
| komisarz | Władysław Opatto | 1926[9] – |
Obsada personalna w 1927[10]:
- kierownik komisariatu – komisarz Władysław Opatto
- pomocnik kierownika komisariatu – podkomisarz Bernard Brzozowski
Struktura organizacyjna |
Organizacja komisariatu w 1926 roku[11]:
- komenda – Chorzele
- placówka Straży Celnej „Wólka”
- placówka Straży Celnej „Wasiły”
placówka Straży Celnej „Bagienice”[b]
- placówka Straży Celnej „Chorzele”
- placówka Straży Celnej „Sosnówek”
Uwagi |
↑ Bronisław Benit – od 1 grudnia 1915 w armii carskiej. 13 lipca 1920 zmobilizowany do 4 szwadronu zapasowego taborów w Łodzi. Od 10 sierpnia 1920 służył na stanowisku dowódcy 2 kompanii 3 pspodh. Walczył na Ukrainie, Polesiu i w obronie Grodna. Po zakończeniu działań wojennych pełnił służbę graniczną na Górnym Śląsku. 11 marca 1921 zdemobilizowany. 1 września 1921 został przyjęty do Straży Celnej. Pełnił funkcję pomocnika kierownika komisariatu, a od 21 kwietnia 1923 został wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SC „Chorzele”. Od 1926 mianowany kierownikiem komisariatu SC „Dąbrowy”. Po pomyślnej weryfikacji został przyjęty do Straży Granicznej. W listopadzie 1928 wyznaczony na stanowisko kierownika komisariatu SG „Myszyniec”. W 1929 był adiutantem kierownika IG „Ostrów”, a w latach 1929-1934 kierownikiem komisariatu SG „Bralin”. W latach 1934 – 1936 był adiutantem kierownika Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego, a od marca 1936 pełnił funkcję adiutanta kierownika Okręgu we Lwowie. We wrześniu 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską. Poprzez Rumunię przedostał się do Francji, a po jej kapitulacji do Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Anglii[8].
↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 używają nazwy „Bagiennice”[10] natomiast według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) miejscowość nazywała się "Bagienice Wielkie"
Przypisy |
↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
↑ abc OdeB batalionów celnych ↓, s. 1bc.
↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 25.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 14.
↑ ab Kozłowski 2015 ↓, s. 29.
↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 170.
↑ ab Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 171.
↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 24.
Bibliografia |
- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927. , 1927. Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej.
- Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażaków oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-28].
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
| ||||||||||||||||||||