3 Batalion Strzelców (II RP)
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
| Historia | ||
Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1924 | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Tradycje | ||
| Święto | 12 maja | |
| Nadanie sztandaru | 24 maja 1937 | |
| Rodowód | I batalionu 142 Pułku Piechoty | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | ppłk Karol Pater | |
| Ostatni | mjr Stanisław Godzisław Hankiewicz | |
| Działania zbrojne | ||
kampania wrześniowa | ||
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Rembertów | |
| Rodzaj sił zbrojnych | wojsko | |
| Rodzaj wojsk | piechota | |
| Podległość | Doświadczalne Centrum Wyszkolenia Centrum Wyszkolenia Piechoty Mazowiecka Brygada Kawalerii | |
3 Batalion Strzelców (3 bs) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II RP.
Spis treści
1 Historia batalionu
2 Żołnierze batalionu
2.1 Obsada personalna w 1939 roku
2.2 Obsada personalna 3 bs we wrześniu 1939
3 Uwagi
4 Przypisy
5 Bibliografia
Historia batalionu |
W 1924 roku w Rembertowie został sformowany Batalion Manewrowy.
12 kwietnia 1927 Minister Spraw Wojskowych podporządkował pododdział komendantowi Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia [1]. Batalion przejął tradycje bojowe I batalionu 142 Pułku Piechoty. 19 maja 1927 Minister Spraw Wojskowych ustalił i zatwierdził dzień 12 maja świętem batalionu[2]. Pod koniec lat dwudziestych pododdział przemianowany został na 3 Batalion Strzelców.
W 1930, po przekształceniu Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Centrum Wyszkolenia Piechoty, podporządkowany został jego komendantowi.
7 grudnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych ogłosił wyniki międzyoddziałowych zawodów strzeleckich przeprowadzonych w 1932 roku w myśl „Instrukcji Wyszkolenia Kontyngensu Piechoty”, część I, w dywizjach piechoty z rocznikiem 1910. W grupie samodzielnych batalionów strzelców i morskiego tytuł mistrzowskiego otrzymał 3 Baon Strzelców, a tytuł mistrzowskiego pododdziału uzyskał pluton pionierów 3 bs pod dowództwem por. Eugeniusza Wityka[3].
W dniach 11-13 maja 1934 roku baon obchodził swoje doroczne święto połączone z uroczystościami 15 lecia oddziału. W sobotę 12 maja, w uroczystości wziął udział Prezydent RP Ignacy Mościcki, któremu towarzyszył szef Gabinetu Wojskowego pułkownik Jan Głogowski i adiutant kapitan Józef Hartman oraz I wiceminister spraw wojskowych generał dywizji Kazimierz Fabrycy i szef Departamentu Piechoty pułkownik Kazimierz Janicki[4].
10 lutego 1937 Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 3 bs. Na lewej stronie płata umieszczone zostały nazwy bitew stoczonych przez I/142 pp: „Ossów 14 VIII 1920”, „Kolno” 23 VIII 1920”, „Halicz” 14 IX 1920” i „Gliniska 2 IX 1920” [5].
20 lutego 1937 roku Minister Spraw Wojskowych ustalił dzień 24 maja świętem batalionu[6].
24 maja 1937 roku w Rembertowie Prezydent RP wręczył dowódcy batalionu sztandar ufundowany przez społeczeństwo powiatów: warszawskiego, mińsko-mazowieckiego i radzymińskiego oraz gminy wawerskiej.
3 Batalion Strzelców był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” miał sformować następujące pododdziały:
w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym:
- Batalion Strzelców Nr 3
- Batalion Strzelców Nr 10[a]
Kompania Kolarzy Nr 42 dla 10DP- Kompania Asystencyjna Nr 212
w I rzucie mobilizacji powszechnej:
- Pluton Karabinów Maszynowych Nr 201 dla Kwatery Głównej Naczelnego Wodza
- Pluton Karabinów Maszynowych Nr 202 dla Kwatery Głównej Naczelnego Wodza
- Kompania Kolarzy Nr 15
w II rzucie mobilizacji powszechnej:
- Kompania Kolarzy Nr 14
- Kompania Marszowa 1 Batalionu Strzelców
- Kompania Marszowa 2 Batalionu Strzelców
- Kompania Marszowa 3 Batalionu Strzelców
- Uzupełnienie Marszowe Kompanii Kolarzy Nr 42
- Ośrodek Zapasowy Strzelców Rembertów
Ponadto jednostka wystawiła:
- II batalion 94 Pułku Piechoty majora Kazimierza Mazurkiewicza z plutonem artylerii piechoty 3 Batalionu Strzelców pod dowództwem por. Henryka Szefera [7]
- Rezerwowy Batalion Strzelców majora Józefa Rosieka [b]
- 11 Kompanię Przeciwpancerną porucznika Leszka Józefa Szopskiego
- 12 Kompanię Przeciwpancerną podporucznika Józefa Wojciechowskiego
- 13 Kompanię Przeciwpancerną podporucznika Teodora Banaszczyka [c]
W kampanii wrześniowej 1939 batalion walczył w składzie Mazowieckiej Brygady Kawalerii.
Żołnierze batalionu |
- Dowódcy batalionu
- ppłk piech. Karol Pater[8] (od 9 IV 1924 i 16 I – 22 V 1926 → praktyka poborowa w PKU Mińsk Maz.[9][10])
- mjr piech. Aleksander Jerzy Rutkowski (p.o. 22 V 1926[11] – 31 III 1927[12])
- ppłk piech. Eugeniusz Wyrwiński (5 V 1927 - 15 VII 1930 → p.o. dowódcy 1 pcz)
- ppłk dypl. Stanisław Rutkowski
- ppłk dypl. piech. Marian Jadwiński (od 28 VI 1933 - )
- ppłk Marian Wieroński (do 11 IX 1939)
- kpt. Marian Karol Freyberger (12 - 16 IX 1939)
- mjr Stanisław Godzisław Hankiewicz (od 17 IX 1939)
- Zastępcy dowódcy batalionu
- mjr piech. Adam Obtułowicz (26 III 1931 - 23 III 1932 → pułk KOP „Wilejka”)
- Oficerowie batalionu
- kpt. Michał Murmyłło
- kpt. Wacław Jakub Sokol
- kpt. Ignacy Wądołkowski
- por. Józef Hartman
- por. Tadeusz Semik
- kpt. Antoni Brzozowski
Obsada personalna w 1939 roku |
Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939 roku[13][d]:
- Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne[13]
- dowódca batalionu – ppłk Marian Stanisław Wieroński
- I zastępca dowódcy – mjr Antoni Miedwiedź
- adiutant – kpt. Aleksander Witkowski
- lekarz – kpt. lek. Dymitr Dobrowolski
- II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Stanisław Godzisław Hankiewicz
- oficer mobilizacyjny – kpt. Antoni Bolesław Hrabi
- zastępca oficera mobilizacyjnego – vacat
- oficer administracyjno-materiałowy – Kpt. Wacław II Baranowski
- oficer gospodarczy – kpt. int. Tadeusz Antoni Wiśniewski
- oficer żywnościowy – chor Bolesław Buzdygan
- dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Marian Konstanty Kozłowski
- dowódca plutonu łączności – por. Franciszek Sitarz
- dowódca plutonu pionierów – por. Stefan Mieczysław Bocianowski
- dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Henryk Szefer
- dowódca plutonu ppanc. – por. Józef Borowiec
- dowódca plutonu zwiadu konnego – por. kaw. Jan Witold Poziomski
- dowódca kompanii kolarzy – por. Jan Świeczka
- dowódca plutonu – por. Alojzy Antoni Rusin
- dowódca plutonu – ppor. Kazimierz Wojtusiak
- dowódca kompanii szkolnej – mjr Mieczysław Marek Kubasiewicz
- dowódca plutonu – por. Aleksander Czausow
- dowódca plutonu – por. Stefan Feliks Siliński
- dowódca plutonu – por. Jan Wandel
- dowódca plutonu – por. Wacław Wilczyński
- dowódca 1 kompanii – por. Antoni Marian Tysowski
- dowódca plutonu – ppor. Michał Chomicki
- dowódca 2 kompanii – kpt. Jan Szpojankowski
- dowódca plutonu – por. Edward Teofil Jaroch
- dowódca plutonu – ppor. Wincenty Jan Fryderyk Eilmes
- dowódca 3 kompanii – por Marceli Jan Kowalski
- dowódca plutonu – ppor. Zygmunt Kielar
- dowódca plutonu – ppor. Karol Worek
- dowódca kompanii km – mjr Antoni Norbert Kilański
- dowódca plutonu – por. Tadeusz Jan Gajewski
- dowódca plutonu – por. Bohdan Hubert Pełczyński
- dowódca plutonu – ppor. Franciszek Wojciech Buzała
- dowódca plutonu – ppor. Michał Kurowski
- na kursie – kpt. Stanisław Góralczyk
- odkomenderowany – mjr dypl. Feliks Janson
Obsada personalna 3 bs we wrześniu 1939 |
- Dowództwo
dowódca - ppłk Marian Wieroński (do 11 IX 1939)
adiutant - kpt. Aleksander Witkowski- oficer informacyjny - ppor. rez. Antoni Posudzewski
kwatermistrz - kpt. Marian II Kozłowski
lekarz - kpt. lek. Dymitr Dobrowolski- podoficer sanitarny - st. sierż. Jan Ludwiczak († 25 IX 1939)
kapelan - ks kap. rez. Julian Badziński (od 22 IX 1939)
1 kompania strzelców
- dowódca kompanii - por. Antoni Przeździecki
- dowódca I plutonu - por. rez. Wiesław Kawiński
- dowódca II plutonu - ppor. Zbigniew Szedwoj
- dowódca III plutonu - st. sierż. Franciszek Łasecki
2 kompania strzelców
- dowódca kompanii - por. Stefan Mieczysław Bocianowski
- dowódca I plutonu - ppor. Michał Chomicki († 8 IX 1939)
- dowódca II plutonu - plut. pchor. rez. Filip Trzaska
- dowódca III plutonu - ppor. rez. Zygmunt Koziński
3 kompania strzelców
- dowódca kompanii - kpt. Jan Szpojankowski
kompania ciężkich karabinów maszynowych
- dowódca kompanii - kpt. Marian Karol Freyberger (12-16 IX 1939 dowódca 3 bs)
- dowódca I plutonu - ppor. Franciszek Wojciech Buzała
- dowódca II plutonu - st. sierż. Marcin Walczak
- dowódca III plutonu - ppor. rez. Władysław Stanisław Biegała
- dowódca IV plutonu - ppor. rez. Leon Bruski
- dowódca plutonu moździerzy - st. sierż. Walenty Mikołajczyk
pododdziały specjalne
- dowódca plutonu łączności - por. Józef Borowic
- dowódca plutonu zwiadu - por. Edward Teofil Jaroch
- dowódca plutonu przeciwpancernego - por. Aleksander Czausow
- dowódca plutonu pionierów - plut. Antoni Arazy
Uwagi |
↑ Zgodnie z planem mobilizacyjnym "W 1" batalionu tego nie zmobilizowano, w jego miejsce mobilizowano II/94 pp, patrz tabela mobilizacyjna 3 bs w pracy Ryszarda Rybki i Kamila Stepana "Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny W i jego ewolucja ". wyd. Adiutor Warszawa 2010.
↑ Rezerwowy Batalion Strzelców zapewne zorganizowany został w miejsce kompanii marszowych 1, 2 i 3 Batalionów Strzelców.
↑ Każda z trzech kompanii przeciwpancernych posiadała dziewięć 37 mm armat przeciwpancernych wz. 1936 ciągnionych przez samochody Fiat.
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[14].
Przypisy |
↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 12 z 12.04.1927 r., poz. 120.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 7 grudnia 1932 roku, poz. 296.
↑ Święto ↓.
↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 3 z 20.03.1937 r., poz. 30.
↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 2 z 20.02.1937 r., poz. 19.
↑ Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina ... s. 24, Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939 s. 27. Natomiast Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W” ... s. podał, że II/94 pp rez. mobilizowany był przez 3 Pułk Piechoty Legionów.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 166, 343, 1370. Karol Pater został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku w korpusie oficerów piechoty..
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 16 stycznia 1926 roku, s. 20.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 22 maja 1926 roku, s. 167.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 22 maja 1926 roku, s. 169.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
↑ ab Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 660–661.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia |
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939- Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W”, Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza „Ajaks” i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3
- Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1985, wyd. V, ISBN 83-11-07109-8
- Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2
15-lecie 3 baonu strzelców. „Polska Zbrojna”. 130, s. 1, 1934-05-14. Warszawa.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
